یولن- فاطمه غریبی: رحمن قهرمانپور، کارشناس روابط بینالملل، در گفتوگو با یولن با ارزیابی آخرین تحولات در روابط آمریکا و اسرائیل، تاکید میکند که مناسبات دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو نه در چارچوب یک اتحاد بیچونوچرا قابل تعریف است و نه میتوان از یک شکاف عمیق میان دو طرف سخن گفت.
به گفته او، در شرایطی که آمریکا بر اساس سند جدید استراتژی امنیت ملی، تمایل چندانی به ورود به درگیریهای تازه در خاورمیانه ندارد، همچنان این نگرانی وجود دارد که اسرائیل بتواند واشنگتن را به یک درگیری نظامی محدود با ایران ترغیب کند.
قهرمانپور با اشاره به نارضایتی علنی ترامپ از تداوم جنگ در غزه و چالشهای پیشروی روند صلح، میگوید هرچند نفوذ لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا نسبت به گذشته کاهش یافته، اما این به معنای پایان اثرگذاری آن بر نظام تصمیمگیری ایالات متحده نیست.
در ادامه متن کامل گفت و گوی «یولن» را با رحمن قهرمانپور، تحلیلگر مسائل بینالملل مطالعه میکنید.
*** آیا شایعات درباره جنگ جدید با ایران جدی است؟
آنچه مطرح میشود، در واقع احتمال بروز یک درگیری مجدد است. طبیعتاً شایعه نمیتواند واقعیت داشته باشد، اما بحث، تحلیلی است؛ یعنی مسئله این است که با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم، به نظر میرسد دو طرف در حال تلاش هستند خود را برای یک درگیری مجدد آماده کنند، هرچند انگیزههای هر یک از دو طرف متفاوت است.
لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا نفوذ گستردهای دارد
*** با توجه به سند جدید استراتژی امنیت ملی آمریکا و اعلام پایان اولویت امنیتی خاورمیانه در برنامهریزیهای روزمره و بلندمدت آمریکا، آیا نتانیاهو میتواند ترامپ را به مداخله بیشتر در خاورمیانه ترغیب کند؟
دربار اینکه آیا نتانیاهو میتواند ترامپ را دوباره متقاعد به همراهی با اسرائیل در حمله به ایران کند یا نه، دو نظر وجود دارد. یک نظر خوشبینانه این است که آمریکا دیگر نمیخواهد در منطقه وارد درگیری و جنگ شود؛ بنابراین نتانیاهو نمیتواند این کار را انجام دهد. اما یک دیدگاه بدبینانهای هم وجود دارد که معتقد است لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا، با توجه به نفوذ گستردهای که در این کشور دارد و از طرف دیگر با توجه به شناختی که خود شخص نتانیاهو از روانشناسی فردی ترامپ دارد، این کار غیرممکن نیست.
بنابراین این نگرانی وجود دارد که اسرائیل دوباره بتواند آمریکا را قانع کند که در یک درگیری نظامی مجدد با ایران-ولو درگیری محدود-در کنار اسرائیل قرار بگیرد و از این رژیم حمایت کند.
*** روابط ترامپ و نتانیاهو به چه سمتی میرود؟ آیا آنگونه که برخی رسانهها ادعا میکنند اختلافها میان دو طرف نمایشی و عملیات فریب است؟
درباره رابطه نتانیاهو و ترامپ، واقعیت این است که این رابطه نوسان دارد؛ نه آنچنان خوب است که بتوان گفت روابطی بسیار صمیمانه و بیتنش است و نه آنچنان دور و اختلافبرانگیز که بتوان گفت این دو دشمن یکدیگرند.
این نگرانی وجود دارد که اسرائیل دوباره بتواند آمریکا را قانع کند که در یک درگیری نظامی مجدد با ایران-ولو درگیری محدود-در کنار اسرائیل قرار بگیرد و از این رژیم حمایت کند.
در نهایت باید توجه داشت که سیاستمداران در بستری مادی و مبتنی بر منافع کشورشان رفتار میکنند و بنابراین آزادی عمل تمامعیاری ندارند.
ترامپ برای تحقق منافع ملی ایالات متحده گاهی ناچار است برخورد تندی با نتانیاهو داشته باشد؛ همانطور که در مواردی مانند سوریه و قطر دیدهایم.
در مقابل، گاهی نیز منافع دو طرف با یکدیگر همسو میشود، مانند موضوع مهار قدرت ایران و در این صورت با یکدیگر همکاری میکنند. بنابراین اینکه بگوییم روابط این دو کاملاً دوستانه یا کاملاً خصمانه است، در سیاست چندان موضوعیت ندارد؛ بلکه باید دید در هر موضوع مشخص، چرا روابطشان به هم نزدیک یا از هم دور میشود، که این امر به همان موضوع و به منافع کشور رهبران سیاسی بستگی دارد.
*** خبرهایی که درباره نارضایتی ترامپ از نتانیاهو به دلیل استمرار جنگ در غزه و سوریه منتشر میشود تا چه حد صحت دارد؟
نارضایتی ترامپ از نتانیاهو بهصورت علنی اعلام شده و موضوع مخفیانهای نیست. میتوان اینگونه گفت که در واقع اسرائیل در فرایند برقراری صلح در غزه و رسیدن به توافق با حماس، آن جدیت لازم را ندارد.
بحث کاهش نفوذ لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا از مدتها پیش مطرح شده و بخشی از دلایل آن ساختاری است و به پیرشدن نسلی از یهودیان که تجربه هولوکاست را داشتهاند، تقویت جریان راست در اسرائیل و رفتارهای خلاف حقوق بشر این رژیم بازمیگردد.
خبرهایی نیز منتشر شده مبنی بر اینکه حتی اسرائیل از نیروهای نظامی آمریکا که برای اجرای روند صلح غزه در این کشور مستقر شدهاند، جاسوسی کرده است. همه اینها نشان میدهد که ترامپ از این روند ناراضی است، اما معنای این نارضایتی آن نیست که قرار است مثلاً با نتانیاهو درگیر شود یا روابطش را با او قطع کند.
روند اجرای صلح در غزه پیچیده است
این موضوعات در سیاست بینالملل تا حدی طبیعی هستند، بهویژه با توجه به اینکه اجرای روند صلح در غزه کاری بسیار سخت و پیچیده است و منافع متضادی در آن وجود دارد. اسرائیل مخالف هرگونه مشارکت ترکیه در روند صلح غزه و اعزام نیروی صلح به این منطقه است؛ از طرف دیگر، ترامپ تمایل دارد نقشی به اردوغان در منطقه بدهد. بنابراین همه این عوامل در کنار هم وجود دارد و طبیعت سیاست نیز همینگونه است.
*** دونالد ترامپ در مراسم حانوکا در کاخ سفید گفت که لابی اسرائیل در آمریکا از هر زمان دیگری ضعیفتر شده است؛ آیا این تصور صحیح است که اسرائیل بهتدریج نفوذ خود را بر نظام تصمیمگیری در آمریکا از دست میدهد؟
بحث کاهش نفوذ لابی طرفدار اسرائیل در آمریکا از مدتها پیش مطرح شده و بخشی از دلایل آن ساختاری است و به پیرشدن نسلی از یهودیان که تجربه هولوکاست را داشتهاند، تقویت جریان راست در اسرائیل و رفتارهای خلاف حقوق بشر این رژیم بازمیگردد.
همه این عوامل باعث شده است که بسترها یا زمینههای ساختاری کاهش نفوذ لابی یهودی در آمریکا فراهم شود. با این حال، معنای این مسئله آن نیست که نفوذ آنها کاملا از بین رفته باشد؛ آنها همچنان نفوذ دارند، اما دیگر نفوذ گذشته را ندارند.
۳۱۲/۴۲
