شبنم روحی؛ دوپینگ یکی از بدترین اتفاقات در دنیای ورزش است و هر ورزشکاری که مُهر دوپینگ روی پیشانی اش خورده باشد به سختی می تواند اعتماد و اعتبار گذشته خود را بازیابی کند.
پیداش دوپینگ
نمی توان تاریخ دقیقی برای ثبت اولین دوپینگ در ورزش جهان اعلام کرد اما بسیاری معتقد هستند در همان المپیک باستان نیز حاضران از مواد نیروزا استفاده می کردند؛ قطعا نه به شیوه امروزی. در آن زمان دوپینگ ممنوع نبود و بسیاری از ورزشکاران با استفاده انجیر می توانستند قدرت بیشتری پیدا کنند. بعدها که علم داروشناسی رواج پیدا کرد بسیاری از کیمیاگران برای افزایش نیروی جسمانی داروهای ترکیبی به ورزشکاران تجویز می کردند که گاهی به مرگ آن ها هم می انجامید! در مردم باستان هم گاهی عصاره هایی از گیاهان، حیوانات و حتی انسان ها گرفته می شد و حتی در همان دوران مردم بعد از اخته شدن حیوانات دستگاه تناسلی آن را می خوردند؛ حتی این موضوع درخصوص انسان ها نیز دیده شده است.
بعد از سالیان دراز و در دهه 1950 غده هیپوفیز انسان استخراج شد. نکته جالب اینکه بعد از حدود 30 سال و در دهه 1980 ورزشکاران با استفاده از همین دانایی شروع به سواستفاده حرفه ای کردند تا قدرت خود را افزایش دهند.
تا اندازه ای پزشکان و تصمیم گیرندگان علم و دانش دنیای ورزش بر استفاده راه های مشروع جهت افزایش عملکرد ورزشکاران تاکید دارند اما وسوسه دست از سر ورزشکاران برنمی دارد و طمع رسیدن به قدرت آن ها را رها نمی کنند. بسیاری تصور می کنند تنها دلیل مخالفت با دوپینگ بی عدالتی است اما اینگونه نیست. یکی دیگر از مهم ترین علل بحث سلامت افراد است چرا که ناآگاهی ورزشکاران و وسوسه کسب موفقیت بیشتر باعث می شود آن ها خطرات استفاده از داروها را نادیده بگیرند.
در سال 1941 اسب 18 ساله به نام “هالووی” بعد از درمان در مسابقات متعدد به پیروزی رسید و بعدها مشخص شد این موضوع به خاطر تاثیر تستسترون و دیگر استروئیدهای آنابولیک در دوره درمان بوده است.
تا قبل از آن که استفاده از داروهای دوپینگ ممنوع شود هم بسیاری از ورزشکاران در المپیک مدرن هم دوپینگ می کردند. در سال 1904 توماس هیکس برنده ماراتن در طول مسابقه چندین بار استریکنین و براندی استفاده کرد! در المپیک لس آنجلس در سال 1932 نیز گفته می شد شناگران ژاپنی با اکسیژن پرشده در مسابقات حاضر بودند!
سال 1969 سردبیر یک رسانه ورزشی استروئیدهای آنابولیک را “صبحانه قهرمانان” نامید.
دوپینگ پدیده منفی و همه گیر
دوپینگ حد و مرز نمی شناسد و اینگونه نیست که بگوییم یک کشور از این نظر سفید و کشور دیگر سیاه است. استفاده از مواد نیروزا یکی از پدیده هایی است که در تمام دنیا دیده می شود. تلاش های زیادی در کشورها صورت گرفته که این موضوع از بین برود اما هیچ گاه صفر نشده و شاید به جرات بتوان گفت پیشرفت علم راه های مخفی دوپینگ را هم هموارتر کرده است!
در ایران هم بارها دوپینگ برخی چهره های مطرح باعث تعجب ورزش دوستان شده است. یکی از مواردی که در بسیاری از اوقات بعد از مثبت شدن دوپینگ ورزشکاران به خصوص در ایران رخ می دهد انکار است! ورزشکاران بعد از مثبت شدن تست دوپینگ تلاش زیادی می کنند تا وجهه خود را همچنان حفظ کنند و به همین دلیل ابتدا موضوع را رد می کنند؛ در ادامه از علت ماجرا اظهار بی اطلاعی می کنند و در نهایت هم می گویند نمی دانیم چه کسی این کار را با ما انجام داده است؛ البته باید تاکید کرد که همیشه اینگونه نیست و گاهی ورزشکار اشتباه خود را پذیرفته و به صورت رسمی عذرخواهی می کند.
متاسفانه در ورزش ایران گاهی مسئولان نیز با ورزشکار همراهی می کنند و ناآگاهی او از دوپینگ را تایید می کنند و می گویند ” فلان ورزشکار اصلا نیازی به دوپینگ ندارد و او تمام مسائل اخلاقی را رعایت می کند.”
خود ورزشکار نیز گاهی بهانه های عجیب می آورد و مثلا می گوید بدن من این ماده کشف شده در آزمایش را بیش از اندازه تولید می کند و همین باعث مثبت شدن دوپینگم شده است! در نهایت هم بعد از پایان محرومیتش خیلی زود دوباره نامش در لیست دوپینگی ها قرار می گیرد البته این بار با یک ماده ممنوعه جدید.
در موارد بسیار خاص این اتفاق پیش آمده که به دلیل شرایط درمانی که ورزشکار پشت سرگذاشته است او از اتهام اصلی دوپینگ رهایی می یابد اما این به معنای جریمه نشدن او نیست؛ حتی برای چندین ماه و کوتاه مدت هم که شده محروم می شود.
همان طور که گفته شد بعضی از ورزشکاران ایرانی بعد از مثبت شدن تست دوپینگشان کاری جز انکار انجام نمی دهند اما نه فقط ورزشکاران بلکه مسئولان هم باید بدانند که مقصر اول و آخر هرنوع دوپینگی در سراسر دنیا خود ورزشکار است.
اینکه من نمی دانستم و یک قرص خوردم؛ نمی دانستم و در غذایم ماده ای ریخته شده؛ برای درمان پزشکی یک دارو را مصرف کردم و بسیاری از موارد دیگر فقط و فقط بهانه و توجیه است.
نکته جالب توجه این است که ناآگاهی خودش یک نکته منفی برای یک ورزشکار است. ورزشکاری که در سطح مدال آوری در قاره است؛ سهمیه المپیک می گیرد؛ شانس قهرمانی المپیک است؛ در پارالمپیک مدال آور است یا بسیاری از عناوین مهم ورزشی را کسب کرده باید از خود مراقبت کند. او باید نسبت به داروها و شرایط درمانی که برای بیماری های مختلف پشت سر می گذارد یا مواد غذایی که مصرف می کند آگاهی کامل داشته باشد.
در سال های اخیر یک ورزشکار المپیکی ایران که اتفاقا شانس مدال آوری در بازی ها را هم داشت به دلیل اینکه پزشکان مربوطه را در جریان درمان خود قرار نداده بود تست دوپینگش مثبت شد و حضور در مهم ترین تورنمنت ورزشی را از دست داد و در نهایت هم گفت نمی دانستم و مقصر نبودم!
گاهی دیده شده ورزشکار و حتی رئیس فدراسیون و مربی می گویند شخصی که دوپینگش مثبت شده نه مسابقه مهمی را پیش رو داشته و نه نیازی به چنین اقدامی بوده است اما همه این ها توجیه است. تمامی داروهای ممنوعه شیوه تاثیر آن ها کوتاه مدت نیست و همه می دانند که دنیای دوپینگ بسیار گسترده است. به روزرسانی های متعدد و دائمی در لیست موارد ممنوعه هم به همین منظور است.
در سال های گذشته یک ورزشکار ایرانی بعد از مثبت شدن تست دوپینگش مدعی شده که فقط یک قرص ریز خورده است و تا این حد ناآگاه است که تصور می کند برای دوپینگ لازم است یک دوره قرص بزرگ استفاده کند!
گاهی نیز پزشک شخصی مقصر می شود تا اتهام ها از ورزشکار رفع شود که این موضوع هم فایده ندارد. این وظیفه ورزشکار است که زمان مراجعه به پزشک مراقبت های لازم را انجام داده و هر دارویی که برای او تجویز می شود را با آژانس مبارزه با دوپینگ چک کند.
هرشخصی حتی غیر از ورزشکاران در مسابقات دیده اند که ورزشکار قبل از استفاده از آب معدنی پلمب آن را بازرسی می کند و در کادرفنی هم بسیاری از نفرات به این مسائل توجه می کنند؛ البته اگر اتفاقی هم رخ دهد بازهم خود ورزشکار مقصر است و فقط حضور یک همراه در این اقدام شخص دیگر را هم به جریمه اضافه می کند و هیچ اتهامی از او سلب نمی شود.
دوپینگ در دنیای ورزش زیاد است اما هیچ گاه عادی نشده و هنوز در سراسر جهان ورزشکاران دوپینگی با از بین رفتن یا کاهش محبوبیت مواجه می شوند؛ اتفاقی که برای یانیک سینر تنیسور مطرح ایتالیایی هم رخ داد. همین موضوع باعث شده که در ایران بسیاری به دنبال سفیدکردن ورزشکار دوپینگی باشند و به جای آن که او را سرزنش کنند به حمایت از او می گویند این شخص بی گناه است! به نظر می رسد نه فقط ورزشکاران بلکه مسئولان ورزش ایران آگاهی رفتاری خود را درباره دوپینگ افزایش دهند و بدانند با بهانه نمی توان این ننگ را سفید کرد.
251 251
