«یحیی» تجربه‌ای نو در ادبیات دفاع مقدس/ سردار رحیم‌صفوی را اینگونه دیده بودید؟

به گزارش گروه حماسه و مقاومت یولن، کتاب «یحیى» روایتى مستند از زندگى سیدیحیى رحیم صفوى از فرماندهان جنگ است که محمدعلی آقامیرزایی نگارش آن را بر عهده داشته و از سوی انتشارات مرزوبوم منتشر شده است. به همین منظور با علیرضا محمدی یکی از نویسندگان دفاع مقدس درباره این کتاب گفت‌وگو کردیم.

محمدی با اشاره به اینکه محمدعلی آقامیرزایی را از سال‌ها قبل می‌شناسد، بیان داشت: کتاب «یحیی» تجربه دیگری است. میرزایی در مقدمه این کتاب ۴۰۰ صفحه‌ای به عنوان نویسنده اثر نوشته است: «حالا ۲ سال از آن روزی که کار را قبول کردم، می‌‌گذرد. کمی باتجربه تر و پیرتر شده‌ام». بنده با بخش اول جمله دوم موافق‌تر هستم. زیرا نویسنده با تجربه‌تر شده است.

وی افزود: «یحیی» با کارهای قبلی نویسنده تفاوت‌هایی دارد. قلم پخته و روان نویسنده از همان فصل اول مخاطب را مانند رمانی جذاب درگیر می‌کند. طوری که یادتان می‌‌رود داری خاطرات مستند یکی از فرماندهان سپاه و جنگ تحمیلی را می‌خوانید. با یحیی پنج، شش ساله در کوچه‌‌های روستای همام قدم می‌‌زنید.

ادبیات دفاع مقدس دارد پوست می‌‌اندازد

نویسنده دفاع مقدس ابراز داشت: «دیوار چاه با سرعت از کنارت بالا می‌رود» جمله‌‌ای از کتاب است که آدم را یاد قلم مرحوم بیژن نجدی می‌اندازد. نمی‌خواهم اغراق کنم، ولی قلمی که «یحیی» را نوشته کم از رمان نویسنده‌های سرشناس ندارد؛ زیرا ادبیات دفاع مقدس دارد پوست می‌‌اندازد.

وی با اشاره به تألیف چنین کتابی از سوی انتشارات مرز و بوم ادامه داد: این انتشارات وابسته به مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است. مرکزی که عادت داشتیم کارهای مستند و جدی از آن سراغ بگیریم، با این وجود به این نتیجه رسیده که در آثار مستندش هم به جذب مخاط عام توجه بیشتری کند. «یحیی» اولین نمونه چنین رویکردی است؛ همان که من از آن تعبیر به پوست انداختن ادبیات دفاع مقدس می‌‌‌کنم.

محمدی اظهار داشت:‌ کتاب از دوران کودکی سید یحیی شروع می‌شود و تا زمان جنگ تحمیلی پیش می‌رود. از دانشگاه رفتن سید یحیی گرفته تا ورود به فعالیت‌های سیاسی که از اعتراضات دانشجویی به وضعیت غذا شروع می‌‌شود و رفته رفته رنگ و بوی سیاسی می‌گیرد و بعد فراز و فرودها خواننده را به انقلاب و جنگ می‌رسانند.

 توالی روایت‌های کتاب تاریخی است

وی گفت: توالی روایت‌های کتاب تاریخی است؛ کودکی، نوجوانی و جوانی یحیی یکی بعد از دیگری با جزئیات روایت می‌شوند. پرداختن به جزئیات از نقاط قوت روایت‌‌هاست. مثل گوشواره‌های مادر سید یحیی که تا چشم باز کرد آن‌ها را دید و کمی قبل از مرگ مادر به خواست خودش آن‌‌ها را داخل ضریح امام هشتم انداخت. 

این نویسنده دفاع مقدس خاطرنشان کرد: هرچند پرداختن به جزئیات نقطه قوتی برای اثر است، اما وفادار بودن به استنادات تاریخی باعث شده در بخش‌هایی که مربوط به انقلاب و دفاع مقدس می‌شود از گرمای لحن فصول ابتدایی اندکی شود. اما کوشش نویسنده و ناظرانی چون مرتضی سرهنگی باعث شده این بخش‌ها نیز آن قدر جذابیت داشته باشند که مخاطب عام و خاص را توامان پای کتاب یحیی بنشانند.  

جنگیدن سیدیحیی با اسرائیلی‌ها در جبهه نبطیه و لیتانی لبنان

وی افزود: یحیی حتی در بیان خاطرات جنگ هم از مملو از احساسات انسانی است. ماجرای گوشواره های مادر، آقای زمانی(پیرمرد همسایه)، سقوط یحیی پنج ساله داخل چاه و چند مورد دیگر خاطراتی هستند که در ذهن راوی نقش بسته و در میدان جنگ نیز او و مخاطب را رها نمی‌کنند. مثل نخ تسبیحی که قرار است بُعد انسانی و احساسی روایت‌ها را به خواننده انتقال بدهد و الحق که نویسنده و ناظران کار خوب از عده این امر برآمده‌اند.

محمدی بیان داشت: فصول مربوط به انقلاب و دفاع مقدس مشحون از نکات تاریخی است که مخاطب عام را با تاریخ انقلاب و جنگ آشنا می‌‌کند؛ از رفاقت سیدرحیم با مهدی باکری در مقطع حضورش در دانشگاه تبریز گرفته تا مجروحیت پای او در تظاهرات انقلابی، رفتنش به سوریه از کانال شهید محمد منتظری، جنگیدن با اسرائیلی‌ها در جبهه نبطیه و لیتانی لبنان و سفر به نوفل لوشاتو، آشوب‌های کردستان، جنگ تحمیلی و نهایتاً آزادسازی خرمشهر، مواردی هستند که از این فصول عاید خواننده می‌شود.

«یحیی» تجربه‌ای نو در ادبیات دفاع مقدس

وی ادامه داد: سِمت راوی در دفاع مقدس و حضورش در سطح اول قرارگاه فرماندهی باعث می‌شود «یحیی» را در زمره آثار تخصصی جنگ به شمار آوردیم. از آن دست کتاب‌هایی که پیشتر عادت داشتیم در آثار گزارشی و استنادی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس جستجو کنیم. اما حالا که قرار است شاهد رویکردی نو در این گونه کتاب‌ها باشیم، بهتر است ما نیز همپای ادبیات دفاع مقدس پوست بیندازیم و واژه عام و خاص را از دنبال‌کننده ادبیات دفاع مقدس حذف کنیم. شاید حالا بتوانیم با خواندن یک رمان یا روایت داستانی، تاریخ جنگ را از سطوح فرماندهی نظاره‌گر باشیم.

انتهای پیام/