فاخره بهبهانی: دکتر فرزاد روشن ضمیر، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با یولن می‌گوید: برنج باقی مانده و سرد شده در اثر نگهداری و گرم کردن نادرست می‌تواند خطر مسمومیت غذایی ایجاد کند. در شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک، این پدیده با عنوان «سندرم برنج گرم‌شده» شناخته می‌شود. علت اصلی این مشکل باکتری‌ای به نام باسیلوس سرئوس است که می‌تواند سموم مقاوم به حرارت تولید کند و منجر به علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت شود.
چرا برنج باقی‌مانده می‌تواند بیماری‌زا باشد؟
برنج خام اغلب حاوی باکتری باسیلوس سرئوس است. این باکتری ها طی شرایطی می‌توانند اسپورهایی تولید کنند که در روند حرارت زنده بمانند. وقتی برنج پخته‌شده برای مدت طولانی در دمای اتاق بماند، اسپورها فعال شده و می‌توانند سمومی تولید کنند که با گرم‌کردن مجدد از بین نمی‌روند. به همین دلیل، گرم‌کردن دوباره برنجی که ساعت‌ها در بیرون مانده، ایمن نیست.
باسیلوس سرئوس فقط در برنج یافت نمی‌شود؛ این باکتری در خاک و گیاهان نیز وجود دارد و می‌تواند گوشت، خورش‌ها و سس‌ها را آلوده کند. با این حال، برنج به دلیل روش‌های نگهداری و مصرف، یکی از رایج‌ترین منابع آلودگی محسوب می‌شود. مشکل اصلی زمانی رخ می‌دهد که افراد برنج را در حجم زیاد می‌پزند و قبل از گذاشتن در یخچال، آن را برای مدت طولانی بیرون می‌گذارند. در حالی که هیچ نیازی نیست که برنج را قبل از گذاشتن در یخچال خنک کنید. این یک باور اشتباه است که سال‌ها در بین مردم رواج داشته است.
چطور از مسمومیت غذایی ناشی از برنج گرم شده پیشگیری کنیم؟
از آنجا که این باکتری‌ها در دمای اتاق سم تولید می‌کنند، بهترین کار این است که برنج را بلافاصله بعد از پخت مصرف کنید یا آن را سریعا در دمای حدود ۴ درجه سانتی‌گراد یا پایین‌تر سرد و در یخچال نگهداری کنید. حتی در این حالت هم برنج فقط چند روز قابل مصرف است. به گفته ایزابل ماپلس، متخصص تغذیه و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم‌درمانی ایالات متحده، «قاعده کلی این است که برنج معمولاً تا چهار روز در یخچال سالم می‌ماند.» وزارت کشاورزی ایالات متحده توصیه می‌کند که هیچ غذایی نباید بیش از دو ساعت در دمای اتاق بماند. اگر دما بالای ۳۲ درجه سانتی‌گراد باشد، این زمان به یک ساعت کاهش می‌یابد. بنابراین، هنگام آوردن برنج به مهمانی یا گرفتن غذای بیرون، بهتر است از ظروف خنک‌کننده یا کولر استفاده کنید.
اگر از برنج باقی مانده بیمار شدیم
در صورت ابتلا به مسمومیت غذایی ناشی از برنج، علائم معمولاً شامل تهوع، استفراغ یا اسهال برای یک تا دو روز است. دکتر شیلا راستگی، متخصص گوارش در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا، می‌گوید: «مهم‌ترین کار این است که بدن را هیدراته نگهدارید. نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت بنوشید و زمانی که اشتها بازگشت، غذاهای نرم مانند سوپ مصرف کنید.» وی تأکید می‌کند که آنتی‌بیوتیک‌ها برای مسمومیت ناشی از باسیلوس سرئوس مؤثر نیستند، زیرا علائم به دلیل سموم هستند نه خود باکتری. به‌طور معمول، بدن با دفع سموم از طریق استفراغ یا اسهال، خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند و مسمومیت غذایی ناشی از برنج معمولاً خفیف و کوتاه‌مدت است، با این حال، اگر علائم بیش از چند روز ادامه داشت و خون در مدفوع یا استفراغ مشاهده شد یا فرد قادر به نگهداشتن مایعات در بدن نبود و دچار کم ادراری شد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
۴۷۲۳۲
