به گزارش یولن، دکتر نسترن کشاورز محمدی در سایت عصرایران نوشت: سواد سینمایی من بسیار ناچیز است اما وقتی در جستجوی تجارب جهانی استحصال آب باران ، به اسم و چهره عامرخان، یا به قول برخی امیر خان، هنرپیشه هندی برخوردم برایم آشنا بود. کمی بیشتر جستجو کردم و متوجه شدم اسم کامل این هنرپیشه، محمد عامر حسین خان است و در زمینه فیلم و برنامه سازی و مستند سازی دارای شرکت و یا به عبارتی یک گروه برنامه سازی با نام خودش است.
با جستجوی های مختصر، متوجه شدم که عامرخان به علت دغدغه های اجتماعی خود، در کار ساخت برنامه هایی در مورد موضوعات اجتماعی هند است . یکی از معروف ترین کارهای عامرخان، تولید برنامه گفتگو محور ‘Satyamev Jayate’ به معنای” حقیقت پیروز است” با اجرای خود او است که از ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ ادامه داشت.
عامرخان با مشاهده ویرانی روستاهای هند به علت خشکسالی، که منجر به فقر، مهاجرت، مرگ و یا خودکشی کشاورزان شده بود، تصمیم گرفت کاری کند. او با تیم این برنامه و با همکاری همسرش خانم رائو، فیلم ساز و کارگردان و تهیه کننده، در سال ۲۰۱۶، بنیادی به نام “پانی” به معنای “آب، نوشیدنی” در زبان سانسکریت ، برای کمک به مردم در استان محل تولد خود، استان ماهاراشتا که دومین استان پرجمعیت هند است تاسیس نمود.
این نوشتار که اخرین بخش سه گانه ای است که در مورد آب نوشته ام، به معرفی این بنیاد و موفقیتش در ایجاد بزرگترین جنبش مردمی هند برای توسعه و رفاه روستایی با تمرکز بر استحصال آب باران می پردازد. امید است شناخت تجارب جهانی هم در دولتمردان، هم متخصصان و هم سلبریتی های کشور جرقه ای برای دست به کار شدن برای همکاری صادقانه و موثر با مردم برای کاهش اثرات خشکسالی در کشور ایجاد نماید.
اهمیت جلب مشارکت مردم در حل مشکلات جامعه
اهمیت مشارکت بخش های مختلف جامعه در توسعه و آبادانی کشورها، از دیر باز شناخته شده است. برای مثال آبخیزداری و جنگلداری مشارکتی از توصیه های سازمان های مرجع بین المللی برای محافظت از کره زمین و تاب آوری جوامع در برابر خشکسالی و بیابان زایی فزاینده است. حداقل در ایران در شرایط معاصر که با بحرانهای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی روبروست، جلب مشارکت موثر مردم دیگر یک انتخاب نیست، یک الزام است.
به نظر می رسد به اندازه کافی در مورد توصیف مشکل و چرایی آن حرف زده ایم، غر زده ایم و غصه خورده ایم، بیایید آستین بالا بزنیم و هر یک در حد توان اقدام عملی بکنیم ، اوضاع به گونه ای است که باید “گلستان به اختیار” باشیم و هر یک گوشه ای از مملکت را آباد کنیم.
اما داستان بنیاد پانی ومسابقات جام آب بنیاد در هند:
بنیاد آب
بنیاد پانی (آب)، یک سازمان غیرانتفاعی و غیردولتی است که در زمینه پیشگیری از خشکسالی و مدیریت حوزه آبخیز در ایالت ماهاراشتا ، هند فعالیت میکند. هدف اصلی بنیاد پانی، گسترش دانش مدیریت حوزه آبخیز و احیای آبهای زیرزمینی با تمرکز محلی است، همان طور که در تارنمای بسیار جالب، آموزنده و جامع این بنیاد اعلام شده است.
هدف اختصاصی و شفاف بنیاد “ایجاد استان ماهاراشتای پر رونق و عاری از خشکسالی ” است به گونه ای که که هر خانواده کشاورز از نظر آب در امنیت باشد، در برابر تغییرات اقلیمی مقاوم و از نظر مالی رونق داشته باشد و رفاه اقتصادی و زیستمحیطی را برای همه تضمین کند.
راهبرد اصلی بنیاد برای دست یابی به این هدف، “توانمندسازی جوامع روستایی استان برای غلبه بر خشکسالی و تقویت معیشت آنها از طریق حفاظت از آب به رهبری اجتماعات محلی و شیوههای کشاورزی پایدار” بوده است.
مسابقات جام آب ‘Satyamev Jayate‘ یا “حقیقت پیروز است”
بنیاد برای توسعه روستاها و توانمندسازی مردم برای مبارزه با خشکسالی و فقر، اقدام بر برگزاری وبینار و همایش نکرد، بلکه اقدام به برگزاری یک مسابقه بین روستا های استان ماهاراشترا با عنوان جام آب نمود. هر روستا می توانست به رایگان در مسابقه ثبت نام و شرکت کند.
به روستاهای داوطلب آموزشهای کاربردی و مشاوره در روستا ارایه می شد. تیم بنیاد آب با مشارکت متخصصین آبخیزداری و نیز متخصصین رسانه و هنرمندان، اقدام به تولید محتوای های آموزشی ساده و کاربردی، علمی ولی جذاب برای آموزش روش های ایجاد سازه های خاکی برای جذب ، ذخیره و هدایت بهتر و موثرتر آب باران نمودند. کلاس های آموزشی و مربیان در دسترس بودند.
هر روستا ۴۵ روز فرصت داشت با استفاده از این منابع و آموزش و راهنمایی رایگان مشاوران ، با کمک اهالی روستا سازه های خاکی را متناسب با شرایط روستای خود ایجاد کنند. سپس داوران، روستایی را که بهترین و بیشترین ظرفیت ذخیره آب باران را درست کرده بود مشخص می کردند و نهایتا از طرف بنیاد جایزه نقدی قابل توجهی به آن روستا برای هزینه کرد جهت توسعه روستا ارایه می شد. بنیاد از تکنیک های برقراری ارتباط موثر، تقویت اقدام جمعی، آموزش های ساده و کاربردی در یک مدل رقابت جذاب بین روستاها برای انجام بهترین کار در زمینه حفاظت از آب استفاده نمود.
تنها در ۴ سال برگزاری این مسابقات، ۶۷۰۰ روستا در مسابقات جام آب مشارکت نمودند و در مجموع سازه هایی به طول تقریبی ۸ برابر دورکره زمین، با گنجایش ۵۵۰ میلیارد لیتر آب، معادل ۵۵ میلیون تانکر آب ظرفیت ذخیره آب ایجاد شد! در نتیجه ، بارش های سیل آسای موسمی هند، از مشکل سیل و تخریب خاک، تبدیل به ثروت رایگان روستاها شد، سطح آب های زیر زمینی بالا آمد، آب در ماه های بیشتری برای کشاورزی در دسترس قرار گرفت و طبیعتا کشاورزی رونق گرفت و درامد کشاورزان افزایش یافت.
تصویری از سایت پانی که در آن، رویکردهای آموزشی و ترویجی دنبال می شود
روستاییان هند، پروژه های کوچک ولی بسیار مهم و موثر آبی روستاها را خودشان انجام می دهند
البته مشکلات بسیاری شامل موانع طبقاتی، مذهبی، وابستگیهای سیاسی و جنسیتی نیز بر سر راه وجود داشته است. اتخاذ رویکرد علمی شامل استفاده از یافته های پژوهش های قبلی و به کار گیری روش های اثبات شده، برقراری ارتباط مستمر با روستاها، ایجاد همکاری و اعتماد و جلب مشارکت مردمی، تشکیل تیم چند تخصصی و برقراری ارتباط بین بخش دولتی، دانشگاهی، هنر و رسانه از جمله دلایل موفقیت آنها بوده است.
در واقع بنیاد با حمایت بخش های دولتی و خصوصی، سمن ها و بنیاد های متعدد ، نقش یک کاتالیزور برای تبدیل دانش به عمل در میدان و متحد کردن جوامع روستایی و استفاده از تخصص های مختلف برای تامین نیازهای مهارتی روستاییان برای توانمندسازی آنها ایفا نموده است.
کشور ما نیز تجارب ارزشمندی از مشارکت مردمی داشته و دارد، اکنون به مشارکت بیشتر و موثرتر آن ها در کاهش آسیب های کم آبی و اقتصاد کشاورزی داریم. منابع انسانی و غیر انسانی فراوانی در کشور وجود دارد که فقط نیازمند به حرکت در آمدن هستند.
به همین علت، در پایان مایلم از افراد مشهور هنری یا ورزشی، از افراد ثروتمند -و نه به قولی” سرقت مند”- از اساتید و متخصصان و دغدغه مندان کشور عزیزم ایران دعوت کنم که به روش هایی بیندیشند که می توان در سطح یک محله، شهر یا استان، داشته های علمی، معنوی، ارتباطی و مادی خود را در یک فرایند شفاف و در فضایی صادقانه و وطن دوستانه ، برای کمک به حل مشکلات به خصوص ” امنیت آبی” و کشاورزی با مشارکت مردمی به اشتراک بگذارند، و سپس در مورد آن با افراد همفکر و هم دغدغه در مورد ایده های بالقوه جهت پیاده سازی، گفتمانی را آغاز کنند.
مشکل این کشور فقط توسط خود ما قابل حل است، در شرایطی که برخی برای تیشه به ریشه زدن طبیعت، تاریخ و باورهای معنوی و دینی و سرمایه های مادی و انسانی این کشور همدیگر را پیدا کرده اند و همکاری پر سود ولی ویرانگری با هم دارند، دلسوزان این مملکت نیز باید سریع تر و بیشتر از قبل همدیگر را بیابند و تیم هایی برای محافظت و آبادانی تشکیل بدهند.
۴۷۲۳۶
