وبسایت تخصصی «کانورسیشن» در مقاله جدید خود با ارائه جزئیاتی درباره ساختار و وظایف این مایع حیاتی در بدن آورده است: خون ۱) از گلبولهای قرمز تشکیل شده که به بافتهای بدن اکسیژن میرسانند، ۲) گلبولهای سفید که با عفونتها مبارزه میکنند و ۳) پلاکتها که جمع میشوند تا به قطع خونریزی کمک کنند.
گلبولهای قرمز، پروتئین مخصوصی موسوم به هموگلوبین دارند که عامل رنگ قرمز خون است.
بخش زردرنگ و مایع خون هم پلاسما نام دارد. بیش از ۹۰ درصد پلاسما از آب تشکیل شده و بخش باقیمانده حاوی مولکولهایی است که به لخته شدن خون و قطع خونریزی کمک میکنند.
معمولا وقتی جایی از بدن دچار زخم، بریدگی و خراشیدگی میشود، محل را فشار میدهیم تا جلوی خونریزی را بگیریم، خونریزی قطع میشود و ظرف یک تا دو هفته زخم بهبود پیدا میکند.
اما سوالی که در این مقاله مطرح شده این است که خون چگونه در بدن جریان پیدا میکند، چرا خونریزی میکنیم و از آن مهمتر اینکه بدن چگونه جلوی خونریزی را میگیرد؟
«مایکل سکرس»، متخصص خونشناسی از دانشگاه «میامی» در ادامه این مقاله به این سوال پاسخ میدهد.
خون از کجا میآید و به کجا میرود؟
مغز استخوان، محلی است که گلبولها در آن ساخته میشوند و سپس از آنجا وارد رگها میشوند و رگها نیز لولههایی هستند که مسیر سفر خون در سراسر بدن را تشکیل میدهند.
رگها، خون را به قلب میرسانند و این مایع حیاتی از شاهرگهای قلب به باقی بدن منتقل میشود. خون روزانه حدود ۱۹ هزار و ۳۱۲ کیلومتر در رگهای بدن انسان بالغ سفر میکند.
قلب نیز موتوری قدرتمند است که خون را داخل رگها پمپاژ میکند تا اکسیژن و مواد مغذی را به اندامها و پوست برساند. ابتدا بطن راستِ قلب، خون را به ریهها پمپ میکند که حاوی اکسیژن هوایی است که تنفس میکنیم. در اینجا، هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز، اکسیژن را میگیرد و به قلب میبرد.
سپس بطن چپِ قلب، خونِ حاوی اکسیژن را به باقی بدن میرساند. گلبولهای قرمز پس از اینکه محموله اکسیژن را تحویل دادند به بطن راست قلب بازمیگردند تا باز هم اکسیژن بگیرند و دوباره به سراسر بدن سفر کنند.
چرا خونریزی میکنیم؟
پوست، لایهای محافظ روی بدن ایجاد میکند. وقتی این لایه آسیب میبیند، رگهای خونی زیر آن بلافاصه پاره میشوند، و خون به بیرون نشت میکند.
بریدگی کوچک فقط رگهای کوچک نزدیک به پوست را پاره میکند و فقط اندکی خون بیرون میچکد اما بریدگی عمیق ممکن است رگهای بزرگتر را پاره کند و باعث خونریزی بیشتری شود. وقتی دست یا پایمان به جایی میخورد، رگهای کوچک پاره میشوند بدون اینکه پوست آسیب ببیند، خون زیر پوست جمع و کبودی ایجاد میشود.
بدن چگونه جلوی خونریزی را میگیرد؟
از آنجا که قلب همچنان خون را به سراسر بدن پمپاژ میکند، خون هم همچنان در محل بریدگی نشت میکند تا وقتی که محل آسیبدیدگی بسته شود. برای قطع خونریزی، رگ پارهشده مواد شیمیایی آزاد میکند تا پروتئینهایی فعال شوند که در محل بریدگی تجمع میکنند و روی حفره را میپوشانند. به این ترتیب، رگ بسته و جلوی خروج خون بیشتر گرفته میشود. احتمالا نتیجهاش را روی پوستتان دیدهاید که روی خراشیدگی یا بریدگی زخم میبندد.
فشار دادن جراحت در قطع خونریزی موثر است زیرا دیوارههای رگ را به هم میفشارد تا جریان خون کاهش پیدا کند و این به تشکیل لخته برای پوشاندن بریدگی و آغاز روند ترمیم کمک میکند.
۴۷۲۳۶
