به گزارش خبرگزاری یولن، به نقل از پدال، وقتی صحبت از سرعت، قدرت و صدای گوش‌نواز باشد، هیچ‌چیز به‌پای موتور V۱۲ نمی‌رسد. این پیشرانه که مختص خودروهای لوکس برتر مانند رولزرویس کالینان یا سوپرکارهای پرسرعت مثل فراری دودیچی چیلیندری است، نهایت پرفورمنس و هیجان را به نمایش می‌گذارد؛ اما شاید درباره موتور W۱۲ هم شنیده باشید که در برخی محصولات گروه فولکس‌واگن، به‌ویژه مدل‌های بنتلی، استفاده شده است؛ بنابراین سؤال اینجا است که کدام‌یک بهتر است؟
توضیح موتور دوازده سیلندر
مفهوم موتور ۱۲ سیلندر ساده است. این موتور از ۱۲ پیستون متصل به یک میل‌لنگ مشترک تشکیل شده که معمولاً در دو ردیف شش‌تایی تقسیم می‌شوند و شکل «V» را در V۱۲ ایجاد می‌کنند. قبل از پیشرفت فناوری پیشرانه‌ها در خودروها، بهترین راه برای افزایش قدرت، افزودن سیلندرها و بزرگ‌تر کردن موتور بود و دوازده سیلندر معمولاً حد نهایی این کار بود. این موتورها به دلیل نرمی و تحویل قدرت یکنواخت محبوب بودند و درعین‌حال صدای جذابی تولید می‌کردند که توجه همه را جلب می‌کرد. البته موتورهای شانزده سیلندر هم در سینهٔ برخی خودروها قرار گرفتند ولی دوازده سیلندرها به‌مراتب محبوب‌تر بودند و هستند.
موتور W۱۲
هرچند موتور W۱۲ در اوایل دههٔ ۲۰۰۰ در محصولات گروه فولکس‌واگن به شهرت رسید اما تاریخچه آن به اوایل قرن بیستم در هواپیماها و قایق‌ها بازمی‌گردد. اولین W۱۲ در سال ۱۹۱۷ در هواپیماهای نظامی استفاده شد. این موتور به دلیل اندازهٔ جمع‌وجور و وزن کم انتخاب شد. موتور W۱۲ تا دهه ۱۹۳۰ عمدتاً در هواپیماها استفاده می‌شد اما در خودروهای رکوردشکن سرعت زمینی مانند بلوبرد نیز به کار رفت. حجم این موتور ۲۲.۳ لیتر بود و توانست خودرو را به سرعت بیش از ۳۲۲ کیلومتر بر ساعت برساند. گروه فولکس‌واگن، تحت مدیریت فردیناند پیچ، این نوع موتور را در دهه ۹۰ در چند خودروی مفهومی احیا کرد اما موفقیت واقعی در سال ۲۰۰۱ در پیست ناردو حاصل شد، جایی که کانسپت فولکس‌واگن W۱۲ ناردو تمام رکوردهای سرعت را شکست و در ۲۴ ساعت مسافت ۷,۷۰۰ کیلومتر را با میانگین سرعت ۳۲۳.۴ کیلومتر بر ساعت پیمود. این موفقیت راه را برای استفاده از W۱۲ در آئودی A۸ سال ۲۰۰۱ باز کرد و سپس بنتلی از آن تا سال ۲۰۲۴ در تقریباً تمام خودروهایش استفاده کرد. این موتور به دلیل سخت‌گیرانه‌تر شدن قوانین آلایندگی کنار گذاشته شد.
نحوه عملکرد W۱۲
پیشرانهٔ W۱۲ موتوری با سه ردیف چهارتایی سیلندر است که به یک میل‌لنگ متصل هستند و شکل W را تشکیل می‌دهند. موتور W۱۲ فولکس‌واگن اما کمی متفاوت است. این موتور درواقع دو پیشرانه VR۶ است که به یک میل‌لنگ متصل شده‌اند. VR۶ یک موتور V شکل فشرده است که سیلندرهایش تنها ۱۵ درجه از یکدیگر زاویه دارند، برخلاف ۴۵ درجه معمول در موتورهای V۶ می‌بینیم. این یعنی هر ردیف تنها یک میل‌سوپاپ نیاز دارد و کل W۱۲ با دو میل‌سوپاپ کار می‌کند.
مزایای موتور W۱۲
- ابعاد جمع‌وجور: W۱۲ کوتاه‌تر از V۱۲ است و به‌اندازه یک موتور چهار سیلندر طول دارد، بنابراین در اکثر خودروها جا می‌شود.
- قابلیت اطمینان: پیشرانهٔ VR۶ فولکس‌واگن موتوری قابل‌اعتماد و جان‌سخت بود که همین ویژگی به موتور W۱۲ هم منتقل شد.
معایب موتور W۱۲
دشواری تعمیر: به دلیلی فشردگی این موتور، تعمیرات آن دشوار است.
پیچیدگی و هزینه نگهداری بالا: موتورهای W۱۲ به دلیل پیچیدگی بیشتر، هزینهٔ نگهداری بالاتری دارند.
خودروهایی که از موتور W۱۲ استفاده کردند
همان‌طور که گفته شد، فقط گروه فولکس‌واگن از این نوع پیشرانه در خودروهای تولیدی استفاده کرد. محصولات بنتلی مثل فلاینگ اسپور و کانتیننتال مشهورترین خودروهایی هستند که به پیشرانهٔ W۱۲ مجهز شدند اما این موتور زیر کاپوت دیگر خودروهای گروه فولکس‌واگن مثل آئودی A۸ و فولکس‌واگن فیتون هم قرار گرفت.
موتور V۱۲
مانند W۱۲، اولین موتورهای V۱۲ در کاربردهای دریایی و هوایی استفاده شدند. اولین V۱۲ در سال ۱۹۰۴ برای قایق‌های مسابقه‌ای ساخته شد و اولین کاربرد خودرویی آن در سال ۱۹۱۳ در یک خودروی مسابقه‌ای در بروکلندز انگلستان بود. حجم این موتور ۹ لیتر بود. موتور V۱۲ به لطف نرمی ذاتی به‌سرعت موردتوجه خودروسازان قرار گرفت و اولین خودروی تولیدی که به این موتور مجهز شد پاکارد توئین سیکس در سال ۱۹۱۵ بود. استفاده از پیشرانهٔ V۱۲ در خودروها در دههٔ ۳۰ به اوج رسید. از جنگ، بسیاری از خودروسازان آمریکایی موتور V۱۲ را کنار گذاشتند و سراغ V۸ رفتند اما خودروسازان اروپایی به توسعه آن ادامه دادند. امروز هنوز هم موتور V۱۲ در برخی خودروها باقی مانده، اما مقررات سخت‌گیرانه آلایندگی و هزینه تولید، این پیشرانه‌ها را به سمت انقراض سوق می‌دهد.
نحوه عملکرد V۱۲
V۱۲ شامل دو ردیف شش‌تایی سیلندر و دو مجموعه جداگانه میل‌سوپاپ است. دلیل محبوبیت V۱۲ تعادل آن است. موتورهای شش سیلندر خطی بهترین تعادل را بین پیشرانه‌ها دارند (حرکات پیستون‌ها به دلیل ترتیب احتراق، اینرسی موتور را خنثی می‌کند) و بنابراین ترکیب دوتا از آن‌ها در یک بلوک، نرمی مشابهی ایجاد می‌کند. به دلیل این تعادل ذاتی، V۱۲ معمولاً نیازی به وزنه‌های تعادل روی میل‌لنگ ندارد. در هرلحظه، سه پیستون V۱۲ در مرحله احتراق سوخت (فاز قدرت) هستند که باعث می‌شود نسبت به سایر انواع موتور، لرزش کمتری داشته باشد.
مزایای موتور V۱۲
- نرمی: تعادل بی‌نقص V۱۲ آن را برای خودروهای فوق‌لوکس ایده‌آل می‌کند.
- صدای جذاب: بسیاری عاشق صدای بی‌نظیر V۱۲ هستند که در سوپرکارها فوراً قابل‌شناسایی است.
معایب موتور V۱۲
- اندازهٔ بزرگ: V۱۲ به‌اندازه یک موتور شش سیلندر خطی طول دارد و دو برابر پهن است و بنابراین در بسیاری از خودروهای سواری جا نمی‌شود.
- هزینه: ساخت موتوری بزرگ گران تمام می‌شود و با طول زیاد V۱۲، تمام قطعات باید کمی بزرگ‌تر ساخته شوند.
خودروهایی که از موتور V۱۲ استفاده کردند
در طول تاریخ خودروهای زیادی از پیشرانهٔ V۱۲ استفاده کرده‌اند که البته عمدتاً از سدان‌های و کوپه‌های لوکس یا سوپراسپرت‌ها بودند. ازجمله خودروهایی که هنوز این پیشرانهٔ جذاب را در سینه دارند می‌توان به لامبورگینی روئلتو، فراری دودیچی چیلیندری، آستون‌مارتین ونکوئیش و رولزرویس فانتوم اشاره کرد.
W۱۲ یا V۱۲، کدام بهتر است؟
سؤال دشواری است، چون هر دو موتور مزیت‌هایی دارند. V۱۲ محبوب‌تر است اما W۱۲ از نظر اندازه و فشردگی برتری دارد. به‌طورکلی، هرچند موتور W۱۲ فولکس‌واگن پیشرانه‌ای قابل‌اعتماد است که با سرویس منظم آمادهٔ پیمودن مسافت‌های طولانی خواهد بود اما V۱۲ معمولاً طرفدار بیشتری دارد و خیلی‌ها آن را به لطف صدای فوق‌العاده، به موتور W۱۲ ترجیح می‌دهند.
۳۲۲
