جناب آقای رئیس جمهور! استدعا می‌شود شخصا مطالعه بفرمایید:
در بحبوحه تابستان داغ و افزایش ناترازی برق، یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های پنهان در تولید برق کشور، عملاً از مدار خارج شده و هیچ واکنش مؤثری از سوی وزارت نیرو برای بازگرداندن آن به مدار دیده نمی‌شود: نیروگاه‌های خودتأمین صنایع و تولید پراکنده (DG).
واقعیتی تلخ: از ۴۵۰ مگاوات، تنها ۱۳ مگاوات به شبکه برق رسیده!
طبق داده‌های رسمی منتشرشده در تیرماه سال جاری که در تصویر زیر مشخص است، از مجموع حدود ۴۵۰ مگاوات ظرفیت اسمی نیروگاه‌های خودتأمین صنعتی، تنها ۱۸۰ مگاوات عملاً وارد مدار شده و از این میزان، صرفاً ۱۳ مگاوات به شبکه سراسری تزریق گردیده است. این یعنی بیش از ۹۵ درصد این ظرفیت، عملاً بلااستفاده باقی مانده است.
آقای رییس جمهور!
سؤال کلیدی اینجاست: در شرایطی که نیروگاه‌های فرسوده دولتی با فشار حداکثری در مدار نگه داشته می‌شوند و کشور در آستانه خاموشی قرار دارد، چرا این ظرفیت آماده و مستقر در صنایع فعال نشده است؟
دلیل مهم اقتصاد معیوب برق، عامل خاموشی سرمایه‌ها است!
تلخ است موضوع مدیریت است و سیاست‌گذاری غلط اقتصادی و تعرفه‌ای.
سوخت این نیروگاه‌ها به قیمت بالا محاسبه می‌شود اما برق تولیدی‌شان با قیمت نازل و غیرواقعی خریداری می‌شود؛
صنایع انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در نگهداشت و ارتقاء نیروگاه‌های خودتأمین ندارند؛
تسویه‌های مالی وزارت نیرو ماه‌ها عقب‌افتاده و تعهدات به صنایع، صرفاً روی کاغذ باقی مانده؛
و مهم‌تر از همه، هیچ بازار برق پویایی برای خرید برق این واحدها در زمان اوج بار وجود ندارد.
در نتیجه، صنایع تولید برق را غیراقتصادی و زیان‌ده دیده‌اند و بسیاری عملاً نیروگاه‌های خود را خاموش یا در حالت حداقلی نگه داشته‌اند.
آقای رئیس جمهور DG یا تولید پراکنده در کشور مرده است!
اگر این روند ادامه یابد، شبکه برق کشور بیش‌ازپیش به نیروگاه‌های بزرگ، فرسوده و دور از بار وابسته می‌شود و در زمان بحران، مانند تابستان و زمستان، هیچ ضربه‌گیری درون شبکه وجود نخواهد داشت.
به زبان ساده، تولید پراکنده مرده است، و این یعنی شبکه، بی‌دفاع و شکننده شده است.
اما چه باید کرد؟
۵ راهکار فوری که باز هم انتظار از شما دارم توجهی بشود، جهت آرامش دل خود می نویسم.
۱. اصلاح تعرفه سوخت و قیمت برق خریداری‌شده از DG با لحاظ پیک ساعتی و روزانه؛
2. راه‌اندازی بازار برق روز بعد برای DG با تسویه نقدی در زمان اوج مصرف؛
3. تدوین قراردادهای پیک‌سایی و جبران درآمد صنایع در زمان مشارکت فعال؛
4. اعمال معافیت‌های مالیاتی برای صنایع مشارکت‌کننده؛
5. تشکیل کارگروه ویژه بین وزارت نیرو، صمت و مجلس برای احیای فوری DG.
جمع‌بندی: اقتصاد برق، نیازمند جراحی فوری است
فراموش نکنیم که هیچ سرمایه‌ای در کشور به‌اندازه سرمایه‌های معطل مانده در تولید پراکنده، بلااستفاده و مغفول نمانده است. سیاست‌های اشتباه وزارت نیرو در قیمت‌گذاری و عدم اجرای تعهدات، نه‌تنها به خاموشی خاموش این ظرفیت حیاتی منجر شده بلکه امنیت انرژی ملی را در تابستان‌های آینده با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
اکنون زمان آن است که نمایندگان مجلس، نهادهای نظارتی و دولت، به اصلاح این مسیر اشتباه ورود کنند؛ پیش از آنکه فرصت‌ها به تهدیدهای غیرقابل بازگشت تبدیل شود.
* کارشناس انرژی
