مریم فکری: بالاخره بعد از حدود ۶ سال حضور ایران در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف، خبری روز جمعه هفته گذشته منتشر شد که به نظر می‌رسد آغازگر فصل تازه‌ای در روابط مالی کشور باشد.
دبیرخانه FATF با ارسال دعوتنامه‌ای رسمی به دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم و رییس مرکز اطلاعات مالی کشور، از او خواسته است در مذاکرات حضوری این نهاد در مادرید شرکت کند.
این دعوت نتیجه مسیری پرپیچ‌وخم است که طی دو سال گذشته با ارائه مستندات، گزارش‌های فنی و تصویب نهایی «کنوانسیون پالرمو» به جریان افتاد؛ مسیری که اکنون به مرحله‌ای رسیده که می‌تواند سرنوشت پرونده ایران در FATF را تغییر دهد.
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، هدف این نشست‌ها، عادی‌سازی پرونده ایران، تعلیق اقدامات تقابلی و فراهم‌کردن زمینه خروج از لیست کشورهای پرخطر است.
در این میان، براساس اعلام اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در روز دوشنبه هفته جاری، ایران از ۱۵ مرداد رسما به عضویت کنوانسیون پالرمو در آمد.
به گفته او، مهم‌ترین تحول اخیر، که البته لزوما مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف نیست، بلکه به‌عنوان یک تصمیم حاکمیتی و براساس تشخیص مصالح کشور از سوی مراجع تصمیم‌گیر اتخاذ شده، عضویت جمهوری اسلامی ایران در «کنوانسیون مقابله با جرایم سازمان‌یافته فراملی» موسوم به کنوانسیون پالرمو است. پس از تایید این عضویت در مراجع ذی‌صلاح، سند الحاق ایران به این کنوانسیون نزد دبیرکل سازمان ملل متحد تودیع شد. این اقدام در تاریخ ۱۵ مرداد (۶ اوت) انجام گرفت و بدین‌ترتیب، ایران رسما به عضویت این کنوانسیون درآمد.
اثر اف‌ای‌تی‌اف روی اقتصاد ایران چیست؟
کارشناسان و فعالان اقتصادی در سال‌های اخیر بارها تاکید کرده بودند که پذیرش اف‌ای‌تی‌اف از منظر تسهیل روابط تجاری و کاهش هزینه مبادلات، یکی از گام‌های بلند برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور است، اما با این حال فرصت‌ها یک به یک از دست رفت.
محمدصادق الحسینی، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرگزاری یولن درباره اثر اف‌ای‌تی‌اف روی اقتصاد ایران می‌گوید: قبل از این باید موضوع را ابتدا به درستی درک کنیم و ببینیم که آیا اف‌ای‌تی‌اف امکان دارد ما را از لیست سیاه در بیاورد و به عنوان یک کشور نرمال در شرایط فعلی قبول کند یا خیر. بعد از آن، باید ببینیم اگر اف‌ای‌تی‌اف این کار را بکند، تاثیر آن روی بازارها و در اقتصاد چیست.
وی می‌افزاید: در این خصوص باید گفت احتمال این‌که ایران از لیست سیاه خارج شود، در این مرحله فعلا منتفی است، اما اگر سی‌اف‌تی در ایران تصویب شود و ایران هم پالرمو و هم سی‌اف‌تی را بپذیرد، از لیست سیاه احتمالا خارج می‌شویم و به لیست خاکستری می‌رویم، چون در آمدن از لیست سیاه و رفتن به لیست خاکستری، نیاز به رای‌گیری پلنری ندارد و ما یک‌سری الزامات را رعایت کنیم، وارد لیست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف می‌شویم.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: اما در آمدن از لیست خاکستری برای ایران فعلا مقدور و ممکن نیست؛ حتی با پذیرفتن این دو کنوانسیون. زیرا فرصت را از دست دادیم و زمانی که اسرائیل عضو اصلی نبود، کارهایمان را نکردیم و در ایران در مسیر تصویب اف‌ای‌تی‌اف دست‌انداز ایجاد کردند و هم‌اکنون دیگر اسرائیل عضو اصلی است و رای‌گیری هم اجماعی است، یعنی همه کشورها عملا باید رای دهند و یک کشور هم اگر رای ندهد، از لیست خارج نمی‌شوید؛ مگر این‌که اتفاقات خاصی بیفتد که آن هم زمانی است که ایران و آمریکا با هم مذاکره و توافقی کرده باشند که آمریکایی‌ها خودشان عملا تعهد بیرون آمدن ایران از لیست خاکستری را برداشته باشند.
فرصت‌ها را یکی یکی از دست دادیم
الحسینی متذکر می‌شود: در نتیجه فعلا برای ایران اتفاق خاصی نمی‌افتد. این‌که جلسه گذاشتند برای ایران که اقدامات ایران بررسی شود، اتفاق خوب و مهمی است؛ ولی نه به معنای خروج از لیست سیاه و نه به معنای ورود به لیست خاکستری است. در بهترین حالت هم که ما سی‌اف‌تی را مصوب کنیم، تازه از لیست سیاه خارج می‌شویم و در لیست خاکستری می‌مانیم.
وی عنوان می‌کند: در کل این‌ها به این معنا نیست که حالا که از لیست سیاه خارج نمی‌شویم، کنواسیون‌ها را نباید تصویب کنیم. ما فرصت‌ها را یکی یکی از دست داده‌ایم و وقتی که باید کار درست را انجام می‌دادیم، با نفوذی‌های اسرائیل و یا جهل، به جایی رسیدیم که حالا چه کنوانسیون‌ها را تصویب کنیم و چه نکنیم، از لیست خاکستری بیرون نمی‌آییم. ولی همین‌که فعلا از لیست سیاه بیرون بیاییم، برای کشور قدم مثبتی است و حتما باید این کار را بکنیم.
این اقتصاددان یادآور می‌شود: کسانی هم که می‌گویند که با پذیرش اف‌ای‌تی‌اف، اطلاعات به خارج داده می‌شود، حرف‌های بی‌ربطی است، چون اف‌ای‌تی‌اف یک‌سری دستورالعمل است؛ مثل دستورالعمل‌های اینترپل که باید رعایت شود که عملا پولشویی در کشور اتفاق نیفتد. یک دستورالعمل این است که جابه‌جایی پول نقد چگونه باید باشد و یا انتقال به حساب‌ها شامل چه مقرراتی است. یک‌سری دستورالعمل‌های این‌طوری است.
الحسینی می‌افزاید: اطلاعات در زمانی داده می‌شود که خودت می‌خواهی. اینترپل هم همین است. در اینترپل هم شما مجرمانی را تحویل می‌دهید که می‌خواهید.
وی عنوان می‌کند: کسانی که ایران را در چاه انداختند و باعث شدند کشور با فهم غلط نسبت به اف‌ای‌تی‌اف و نفهمیدن موضوع، به جایی برسد که امروز ما حتی با تصویب کنوانسیون، در نهایت می‌توانیم از لیست سیاه بیرون بیاییم و به‌هرحال در لیست خاکستری می‌مانیم، باید جواب‌گوی اقدامات‌شان باشند.
اقتصاد ایران با پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف چه تغییری می‌کند؟
این اقتصاددان با اشاره به اثرات ورود ایران به لیست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف، می گوید: ورود به لیست خاکستری در شرایطی که تحریم‌ها هنوز پابرجاست، خیلی کمکی به ما نمی‌کند. ما اف‌ای‌تی‌اف را برای این می‌خواهیم که روزی که تحریم‌ها برداشته شد، بتوانیم مبادلات آزادانه در جهان داشته باشیم.
الحسینی می‌افزاید: اما خارج شدن از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف کمک می‌کند به ایرانی‌ها که بتوانند با دردسر کمتری در کشورهای خارجی حساب باز کنند و حساب خارجی داشته باشند. همچنین به برخی مبادلات ایران کمک می‌کند که با هزینه کمتری انجام شود. همچنین کمک می‌کند به این‌که بانک‌های ایرانی از طریق شعب‌شان در دنیا بتوانند یک‌سری اقداماتی داشته باشند.
وی عنوان می‌کند: در کل تحریم‌های آمریکاست که هزینه اصلی را روی دوش ایران گذاشته ولی باید اف‌ای‌تی‌اف را درست کنیم تا وقتی تحریم‌ها برداشته شد، کشور آماده حرکت باشد.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: اما در داخل کشور خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف اثرات روانی دارد. این اثرات شامل این است که یک‌سری سهم‌ها در بورس وضعیت بهتری پیدا می‌کنند؛ مثل خودرویی‌ها و بانکی‌ها. از سوی دیگر، سیگنالی برای مردم است که در کشور عزمی ایجاد شده تا به سمت مذاکره و توافق و تغییر در شرایط سیاست خارجی برود.
الحسینی تاکید می‌کند: همه این‌ها باید در یک بسته‌ای همراه شود با توافق آمریکا، تا عملا ایران را از شرایطی که امروز گرفتار است، خارج کند. اگر این اتفاق بیفتد، خروج ایران از لیست خاکستری هم ممکن است و آن زمان تاثیرات بزرگ و واقعی بر اقتصاد ایران خواهد داشت.
نفع مخالفان از مخالفت با پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف چیست؟
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال یولن که نفع مخالفان از مخالفت با پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف چیست؟ می‌گوید: این را باید از خودشان بپرسید، ولی به طور طبیعی می‌شود یک چیزهایی حدس زد. حتما اسرائیل به عنوان رقیب و دشمن منطقه‌ای ایران از این‌که اف‌ای‌تی‌اف در داخل ایران تصویب نشود، نفع می‌برد. برخی از این تندروها هم بعید نیست که خطی که می‌گیرند، از این افراد آلوده باشد.
الحسینی می‌افزاید: از سوی دیگر، خیلی از این‌ها هم فهم ماجرا را ندارند و یک چیزی به آن‌ها توسط نفوذی‌های اسرائیل گفته می‌شود و به دلیل این‌که بلد نیستند و نمی‌دانند، شروع به مخالفت با پذیرش اف‌ای‌تی‌اف می‌کنند. این مخالفت‌ها نتیجه جهل است، چراکه اگر فردی، اندکی سازوکارها را بداند، می‌داند که این حرف‌ها اصلا مبنا ندارد.
وی تاکید می‌کند: اف‌ای‌تی‌اف را همه کشورهای دنیا پذیرفته‌اند و ما باید به همین سمت می‌رفتیم. این واضح است که منفعت دشمنان ایران بوده که در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف قرار بگیریم. واقعا اف‌ای‌تی‌اف هیچ ضرری برای ایران ندارد.
۲۲۳۲۲۵
