فاخره بهبهانی: به انقباض مداوم و بیش از حد عضلات که دردناک، ناگهانی و غیرارادی باشد، اسپاسم یا گرفتگی عضلانی می‌گویند. معمولا گرفتگی عضلانی به دنبال خستگی گرمایی رخ می دهد.
در واقع خستگی گرمایی به دلیل تعریق شدید و از دست رفتن مایعات و املاح بدن می‌تواند به «کرامپ عضلانی» یعنی گرفتگی عضلات منجر شود. در این حالت معمولا در ساق پا یا ماهیچه‌های ناحیه شکم، انقباض عضلانی بدون شل شدن مجدد روی داده و به سفتی و تغییر شکل عضله می‌انجامد. در این مورد نیز بهترین کار نوشیدن مایعات و کشیدن عضله است.
دکتر مریم کهندانی متخصص فیزیولوژی پزشکی می‌گوید: تعرق زیاد باعث از دست دادن مقدار زیاد آب و نمک بدن و کاهش مقدار نمک در عضله، باعث کرامپ دردناک می‌شود. این درد بیشتر در ساق پا، ران و شانه‌ها رخ می‌دهد و اگر درد عضلانی به دنبال فعالیت زیاد ادامه داشته باشد ممکن است منجر به تخریب بافت عضله و ایجاد ادرار تیره رنگ و یا کاهش مقدار ادرار شود.
در زمان بروز درد عضلانی چه کنیم؟
فعالیت را متوقف کرده و در جای سایه استراحت کنید.
آب و یا نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت بنوشید.
به آرامی عضله دچار اسپاسم را ماساژ دهید و یا حرکات کششی انجام دهید.
برای مدت زمانی، فعالیت شدید را متوقف کنید. به دلیل اینکه ممکن است با ادامه فعالیت دچار گرمازدگی شوید.
اگر بعد از یک ساعت اسپاسم عضلانی بهبود پیدا نکرد، به پزشک مراجعه نمایید.
چگونه پیشگیری کنیم؟
در روزهای گرم که دمای هوا بالای ۴۰ درجه سانتی گراد است و هوا رطوبت زیادی دارد و جریان هوا وجود ندارد، فعالیت نکنید.
در صورت امکان کار خود را در ساعات خنک‌تر انجام دهید.
برای پیشگیری از گرمازدگی مقدار زیادی آب بنوشید.
حداقل هر ۱۵ دقیقه، حتی اگر تشنه نیستید.
از لباس‌های گشاد نخی و راحت استفاده کنید. لباس‌های جنس کتان و پنبه به رنگ روشن، گشاد و قابل تنفس مناسب هستند.
توجه داشته باشید، برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، نارسایی کلیه، مشکلات قلبی، بارداری و اضافه وزن می‌تواند افراد را در معرض خطر بیشتری برای عوارض گرما قرار دهد.
توصیه طب سنتی چیست؟
اسپاسم، نشانه تجمع مواد زاید در عضله و نتیجه آن، انقباض عضلانی برای دفع این مواد است که برای رفع و بهبود این مشکل، بادکش گرم موضع را گرم و منبسط و با افزایش خونرسانی به ناحیه درگیر به تخلیه مواد زاید از عضلات کمک می‌کند. سرما می‌تواند با انقباض مواد در عضلات، درد را تشدید کند.
خود امدادی برای رفع خستگی گرمایی
برای اینکه به دنبال بروز خستگی گرمایی دچار گرفتگی عضلانی نشویم باید هرچه زودتر اقدام کنیم.
بدون شک به دلیل تعریق بیش از حد دچار کاهش حجم مایعات بدن و افت فشار خون می‌شوید، به پشت بخوابید و پاهایتان را یک وجب بالا ببرید تا هر چه سریع‌تر خون به مغز برسد.
اگر در خارج از خانه بودید و امکان دراز کشیدن فراهم نبود، روی صندلی بنشینید و سرتان را پایین آورده و میان پاهایتان قرار دهید.
برای تامین الکترولیت‌های بدن می‌توانید از شربت عسل و آبلیمو یا شیرین‌بیان استفاده کنید و هرگز قرص نمک نخورید چون سبب تشدید تهوع و گرمازایی بیشتر بدن می‌شود.
اگر به شدت تهوع و سرگیجه داشتید، می‌توانید با فاصله و به میزان یک‌سوم فنجان شربت عسل و بار دیگر یک‌سوم فنجان دوغ کم نمک بخورید. بهتر است مصرف این نوشیدنی‌ها جرعه جرعه باشد تا به تهوع منجر نشود.
با آب خنک پوست را مرطوب کنید و همزمان باد بزنید.
۴۷۲۳۲
