ایمان گودرزی؛ در شرایطی که وضعیت داوری فوتبال ایران به‌واسطه اعمال قانون محدودیت سنی برای داوران بالای ۴۵ سال در وضعیت بحرانی قرار دارد و مسیر آموزش داوران برای فصل پیش‌رو هنوز مبهم است، علیرضا فغانی، یکی از پرافتخارترین داوران تاریخ فوتبال ایران، بار دیگر در سطح اول فوتبال جهان درخشید.
فغانی که اکنون تحت پرچم فدراسیون فوتبال استرالیا در رقابت‌های بین‌المللی حاضر می‌شود، به‌عنوان داور دیدار نهایی جام جهانی باشگاه‌ها بین پاری‌سن‌ژرمن و چلسی در ورزشگاه مت‌لایف نیوجرسی آمریکا انتخاب شده است. این انتصاب در حالی صورت گرفت که با توجه به سن ۴۷ سالگی فغانی، برخی تصور می‌کردند فیفا دیگر روی او برای قضاوت‌های حساس حساب نخواهد کرد. اما عملکرد قابل‌تحسین او در مراحل گروهی و حذف، از جمله در جدال حساس پالمیراس و چلسی، فدراسیون جهانی فوتبال را مجاب کرد تا قضاوت فینال را به این داور باتجربه بسپارد.
پایان راه به بهترین شکل ممکن
فغانی در گفت‌وگویی کوتاه، این فینال را شاید آخرین حضور خود در یک تورنمنت بزرگ دانست و اظهار کرد:
«این اولین دوره از جام جهانی باشگاه‌ها با فرمت جدید است و خوشحالم که بخشی از آن هستم. دو هفته گذشته تمرکز کاملی روی مباحث تاکتیکی، عملی و پزشکی داشتیم و حالا برای قضاوت فینال آماده‌ام. این قضاوت برایم افتخاری بزرگ است؛ چون ممکن است آخرین تجربه‌ام در چنین سطحی باشد.»
مروری بر مهم‌ترین قضاوت‌های علیرضا فغانی
فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۴ آسیا
فغانی که از سال ۲۰۰۸ در فهرست داوران بین‌المللی فیفا قرار گرفته بود، پس از حضور به‌عنوان داور چهارم در دیدار افتتاحیه جام جهانی برزیل بین تیم میزبان و کرواسی، دیدار رفت فینال لیگ قهرمانان آسیا بین تیم‌های وسترن سیدنی استرالیا و الهلال عربستان را در شهر سیدنی سوت زد و در نهایت این مسابقه با برتری یک بر صفر تیم استرالیایی به پایان رسید، این مسابقه شروع دوران درخشان فغانی در مسابقات بین‌المللی بود.
فینال جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵
با توجه به غیبت ایران در مرحله نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵، فرصت فوق‌العاده‌ای نصیب فغانی و تیم داوری ایرانی مسابقه متشکل از دو کمک او یعنی رضا سخندان و محمدرضا ابوالفضلی شد تا در فینال رقابت‌های جام ملت‌های آسیا بین استرالیا و کره جنوبی به میزبانی کانگوروها قضاوت کنند. در این مسابقه که به اوقات اضافه نیز کشیده شد، فغانی قضاوت خوبی داشت و در نهایت شاگردان آنژه پوستکوغلو با پیروزی دو بر یک مقابل کره جنوبی، عنوان قهرمانی آسیا را برای نخستین بار از آن خود کردند.
فینال جام جهانی باشگاه‌ها ۲۰۱۵
فینال اولین دوره ۳۲ تیمی جام جهانی باشگاه‌ها، نخستین قضاوت فغانی در فینال این رقابت‌ها نیست و این داور ایرانی، سابقه قضاوت دیدار بین تیم‌های بارسلونا و ریورپلاته در فینال جام جهانی سال ۲۰۱۵ را دارد. جایی که بارسلونا با دو گل سوارز و یک گل مسی که این فصل در پیراهن اینترمیامی شاهد قضاوت فغانی در رقابت افتتاحیه بودند، مقابل تیم آرژانتینی در یوکوهاما به پیروزی رسیدند. جالب اینکه سرمربی فعلی پاری‌سن‌ژرمن یعنی لوئیز انریکه در آن مسابقه روی نیمکت بارسلونا حضور داشت.
فینال المپیک ۲۰۱۶
فینال المپیک ۲۰۱۶ در بخش مردان در ورزشگاه ماراکانا برزیل، یکی از نقاط عطف دوران حرفه‌ای فغانی بود. جایی که دو سال پس از شکست سنگین ۷بر ۱ برزیل مقابل آلمان در نیمه‌نهایی جام جهانی، سلسائو انگیزه بالایی برای کسب مدال طلای المپیک در خانه با حضور نیمار داشت و در شب قضاوت استاندارد علیرضا فغانی، مقابل این تیم در ضربات پنالتی به برتری رسید.
رده‌بندی جام جهانی ۲۰۱۸
عملکرد فوق‌العاده فغانی در جام جهانی ۲۰۱۸ بویژه در جدال جذاب مرحله یک‌هشتم نهایی بین آرژانتین و فرانسه که با برتری چهار بر سه فرانسوی‌ها همراه شد، باعث شد تا فغانی یکی از نامزدهای اصلی سوت زدن دیدار نهایی مسابقات باشد. با این حال فیفا تصمیم گرفت تا یک داور آرژانتینی، دیدار نهایی جام جهانی را سوت بزند و قضاوت جدال رده‌بندی بین انگلیس و بلژیک که با برتری دوبرصفر شیاطین سرخ فوتبال اروپا همراه شد، به فغانی سپرده شد و داور ایرانی، یکی از داوران کم‌اشتباه این جام لقب گرفت.
آینده‌ای تاریک برای داوری ایران؟
در حالی‌که فغانی به‌عنوان نماینده استرالیا در معتبرترین رقابت‌های جهان قضاوت می‌کند، ایران در آستانه غیبت کامل از فهرست داوران جام جهانی ۲۰۲۶ قرار گرفته است. با احتمال بازنشستگی فغانی، داوری ایران عملاً نماینده‌ای در سطح اول جهان نخواهد داشت. موعود بنیادی‌فر تنها داور بین‌المللی ایران با شانس محدود برای حضور در جام جهانی بعدی است و سایر داوران نیز از استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارند.
این وضعیت بیانگر ضعف عمیق در ساختار آموزش، ارتقاء و سرمایه‌گذاری در حوزه داوری فوتبال ایران است؛ جایی که فدراسیون فوتبال و کمیته داوران، در عمل، آینده این حوزه را بدون جانشین برای داورانی مانند فغانی رها کرده‌اند.
۲۵۷ ۲۵۱
