الهه جعفرزاده: در سال‌های اخیر، توصیه به نوشیدن آب فراوان برای حفظ سلامت و زیبایی پوست به یکی از پیام‌های غالب در رسانه‌ها، تبلیغات آرایشی و حتی توصیه‌های عمومی پزشکی تبدیل شده است. بسیاری از افراد باور دارند که نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب می‌تواند پوست را از خشکی، چین‌وچروک و تیرگی نجات دهد. اما آیا این ادعا پایه علمی دارد؟ آیا مصرف آب به‌تنهایی می‌تواند پوست را هیدراته و جوان نگه دارد؟
نوشیدن آب برای حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است، اما تأثیر آن بر شادابی و رطوبت پوست به‌ویژه در افراد سالم، محدود و غیرمستقیم است. باور رایج رسانه‌ای مبنی بر اینکه نوشیدن آب زیاد به‌تنهایی می‌تواند پوست را جوان، شفاف و بدون چین‌وچروک نگه دارد، با شواهد علمی پشتیبانی نمی‌شود. برای حفظ سلامت پوست، تمرکز باید بر مراقبت‌های موضعی، تغذیه مناسب، محافظت محیطی و سبک زندگی سالم باشد. آب، اگرچه ضروری است، اما تنها بخشی از راه‌حل است.
نقش آب در فیزیولوژی پوست
آب یکی از اجزای اصلی بدن انسان است و حدود ۶۰ درصد از وزن بدن بزرگسالان را تشکیل می‌دهد. پوست نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین اندام بدن، برای حفظ عملکردهای خود به آب نیاز دارد. لایه بیرونی پوست (stratum corneum) نقش مهمی در حفظ رطوبت و جلوگیری از تبخیر آب ایفا می‌کند. این لایه با کمک لیپیدها، پروتئین‌ها و عوامل مرطوب‌کننده طبیعی (NMF)، سد دفاعی پوست را حفظ می‌کند و مانع از خشکی و آسیب‌های محیطی می‌شود.
آیا نوشیدن آب مستقیماً پوست را هیدراته می‌کند؟
مطالعات نشان می‌دهند که آب مصرفی ابتدا از طریق دستگاه گوارش جذب شده و سپس توسط سیستم گردش خون به اندام‌های حیاتی مانند مغز، قلب و کلیه‌ها منتقل می‌شود. پوست، اگرچه اندام بزرگی است، در اولویت دریافت آب قرار ندارد. به‌عبارت دیگر، نوشیدن آب به‌تنهایی نمی‌تواند مستقیماً باعث افزایش رطوبت سطحی پوست شود، مگر در شرایط کم‌آبی شدید.
مطالعات حاکی از این است که افزایش مصرف آب (۲ لیتر اضافی در روز به مدت ۳۰ روز) در افرادی که پیش‌تر مصرف پایینی داشتند، منجر به بهبود قابل‌توجهی در هیدراتاسیون سطحی و عمقی پوست شد، اما این اثر در افرادی که از قبل آب کافی مصرف می‌کردند، بسیار محدود بود.
تفاوت بین پوست خشک و پوست دهیدراته
یکی از اشتباهات رایج، یکسان دانستن خشکی پوست با کم‌آبی پوست است. خشکی پوست یک ویژگی ساختاری است که به کمبود چربی‌های طبیعی پوست مربوط می‌شود، در حالی که دهیدراته بودن به کمبود آب در لایه‌های سطحی پوست اشاره دارد. پوست خشک ممکن است حتی با مصرف زیاد آب همچنان خشک باقی بماند، زیرا مشکل اصلی در سد دفاعی پوست و تولید چربی است، نه در میزان آب دریافتی.
عوامل مؤثرتر از نوشیدن آب در سلامت پوست
اگرچه نوشیدن آب برای سلامت عمومی بدن ضروری است، اما برای حفظ رطوبت و شادابی پوست، عوامل زیر نقش مؤثرتری دارند:
۱. استفاده از مرطوب‌کننده‌های حاوی هیالورونیک اسید، گلیسیرین و سرامیدها
۲. تغذیه غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین C و E
۳. مصرف خوراکی‌های آبدار مانند خیار، هندوانه، کرفس و مرکبات
۴. محافظت از پوست در برابر نور خورشید با استفاده از ضدآفتاب
۵. اجتناب از دوش‌های داغ و استفاده از شوینده‌های ملایم
۶. حفظ رطوبت محیط با استفاده از دستگاه بخور در فصول خشک
در شرایطی مانند گرمازدگی، تب، فعالیت شدید بدنی یا بیماری‌های کلیوی، کم‌آبی بدن می‌تواند به‌طور مستقیم بر ظاهر پوست اثر بگذارد. در این موارد، نوشیدن آب کافی می‌تواند به بهبود خاصیت ارتجاعی پوست، کاهش تیرگی و جلوگیری از پوسته‌پوسته شدن کمک کند. اما در افراد سالم با مصرف متعادل، افزایش بیش از حد آب تأثیر قابل‌توجهی بر ظاهر پوست ندارد.
منابع: webmd ، byrdie ، forefrontdermatology
مترجم: الهه جعفرزاده
۴۷۲۳۲
