تینا مزدکی_پژوهشی جدید نشان می‌دهد نخستی‌هایی (پریمات‌ها) که انگشتان شست بلندتری دارند، مغزهای بزرگتر دارند، که این امر حاکی از آن است که مهارت دستی و تکامل مغز به موازات یکدیگر توسعه یافته‌اند. این پژوهش ۹۴ گونه از نخستی‌های زنده و منقرض‌شده را تحلیل کرده و پیوندی پایدار میان طول انگشت شست و اندازه مغز یافته است. در کمال شگفتی، این رشد به نئوکورتکس، ناحیه‌ای مرتبط با تفکر عالی گره خورده بود و نه به مخچه که حرکت را کنترل می‌کند. این امر نخستین شواهد مستقیم را فراهم می‌کند که نشان می‌دهد تکامل توانایی گرفتن دقیق اجسام و شناخت، عمیقاً در هم تنیده بوده‌اند.
گونه‌هایی با شست‌های نسبتاً بلندتر، که به گرفتن دقیق اجسام کوچک کمک می‌کند، به طور مداوم مغزهای بزرگتری داشته‌اند. این پژوهش که امروز در ژورنال CommunicationsBiology منتشر شده، نخستین شواهد مستقیم را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد مهارت دستی و تکامل مغز در سراسر دودمان نخستی‌ها، از لمورها تا انسان‌ها، به هم مرتبط هستند. انسان‌ها و خویشاوندان منقرض‌شده ما هم دارای شست‌های فوق‌العاده بلند و هم مغزهای استثنائاً بزرگی هستند.
زمانی که دانشمندان داده‌های انسانی را از تحلیل خود حذف کردند، ارتباط میان طول شست و اندازه مغز همچنان پابرجا بود. دکتر جوآنا بیکر، نویسنده اصلی این پژوهش از دانشگاه ریدینگ، گفت: «ما همیشه می‌دانستیم که مغزهای بزرگ و انگشتان چابکمان ما را متمایز می‌کند، اما اکنون می‌توانیم ببینیم که آن‌ها به طور جداگانه تکامل نیافته‌اند. همچنان که نیاکان ما در برداشتن و دستکاری اشیاء بهتر می‌شدند، مغز آن‌ها نیز برای مدیریت این مهارت‌های جدید ناگزیر به رشد بود. این توانایی‌ها در طول میلیون‌ها سال تکامل مغزی به دقت تنظیم شده‌اند.»
ارتباط شست‌ها با تفکر، نه حرکت
در این پژوهش دانشمندان با استفاده از روش‌های فیلوژنتیک بیزی، یک رابطه معنادار میان شست‌های نسبتاً بلندتر، یکی از ویژگی‌های کلیدی گرفتن دقیق اجسام و مغزهای بزرگتر را در ۹۵ گونه از نخستی‌های فسیلی و موجود آشکار کردند. بیشتر انسان‌تباران (hominins)، از جمله انسان خردمند (Homosapiens)، دارای شست‌های منحصربه‌فرد بلندی هستند، با این حال آن‌ها و دیگر نخستی‌های ابزارساز از رابطه کلی‌تر موجود در نخستی‌ها با اندازه مغز تبعیت می‌کنند.
دانشمندان کشف شگفت‌انگیزی در مورد اینکه کدام بخش از مغز به موازات شست‌های بلندتر رشد می‌کند، انجام دادند. آن‌ها انتظار داشتند شست‌های بلندتر با مخچه مرتبط باشند، زیرا این ناحیه از مغز حرکت و هماهنگی را کنترل می‌کند. در عوض، شست‌های بلندتر با نئوکورتکس (ناحیه‌ای لایه‌ای و پیچیده که تقریباً نیمی از حجم مغز انسان را تشکیل می‌دهد)، که اطلاعات حسی را پردازش کرده و شناخت و آگاهی را مدیریت می‌کند، مرتبط بودند.
اینکه از دو ناحیه اصلی مغز که گمان می‌رفت درگیر باشند، در واقع تنها یکی از آن‌ها دخیل بود، یک شگفتی محسوب می‌شد. یافته‌ها حاکی از آن است که با توسعه مهارت‌های دستی بهتر در نخستی‌ها برای کار با اشیاء، مغز آن‌ها نیز برای پردازش و استفاده مؤثر از این توانایی‌های جدید ناگزیر به رشد بوده است – اما برای مشخص کردن اینکه نئوکورتکس دقیقاً چگونه از توانایی‌های دستکاری اشیاء پشتیبانی می‌کند، به کار بیشتری نیاز است.
مغزهای بزرگ و دستان ماهر، محورهای اصلی تکامل انسان در نظر گرفته می‌شوند که در کنار یکدیگر، فناوری، فرهنگ و استقرار در محیط‌های گوناگون را ممکن ساخته‌اند. علی‌رغم گمانه‌زنی‌ها مبنی بر تکامل همزمان دست و مغز، شواهد موجود همچنان غیرمستقیم بوده‌اند. اکنون نتایج به دست آمده بر نقش توانایی‌های دستکاری اشیاء در تکامل مغز تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه سازگاری‌های عصبی و بدنی در تکامل نخستی‌ها به هم مرتبط بوده‌اند.
منبع: neurosciencenews
۲۲۷۳۲۳
