منطق پشت این سخن این بود که اسرائیل و دیگر دشمنان به فن آوری برتر دسترسی دارند و ما چنین دسترسی نداریم، پس برای اینکه نتوانند جاسوسی کنند اگر ما از فن آوری های قدیمی سطح پایین استفاده می کنیم. دلیل استفاده از پیجر و واکی تاکی همین بود که این دستگاه های یک طرفه ساده، مکان دارنده و تجمع نیروها را نشان نمی دهند، قابل جاسوسی و شنود نیستند. تنها گزینه نفوذ به آنها منفجر کردن آنها بود که دیدیم؛ اما با این حال باید توجه داشت که این مورد یکبار رخ داد و دیگر ندرتا تکرار شود. اگر به جای پیجر از گوشی های همراه استفاده می شد گرچه شاید آنها منفجر نمی شدند اما احتمالا اطلاعات بیشتر و مهمتری را به دشمن می دادند.
هنوز این سوال که چگونه ارتش سوریه بدون مقاومت فروپاشید سوالی است که پاسخ جامعی ندارد و به تدریج ابعاد آن مشخص می شود. اخیرا یک مورد دیگر از نفوذ و جاسوسی از طریق تلفن های همراه در ماه ها و روزهای پایانی نظام سابق سوریه شناخته شده است که موردی جالب است که کمال شاهین، روزنامه نگار سوری، ابعادی از آن را روشن کرده است.
مورد مذکور یک نرم افزار ساده است که در ماه های آخر سقوط نظام سابق در میان ارتشیان سوریه پخش شده است. هیچ کس هنوز نمی داند که چگونه بین آنها پخش شده است اما شیوه انتشار آن از طریق کانال تلگرام بوده است و فایل قابل نصب آن از این کانال دریافت می شده است. این برنامه ساده از یک روش قدیمی اما کارآمد برای اعتماد کاربر استفاده می کرده است: اسم بنیاد توسعه سوریه را داشته است که توسط اسماء اسد مدیریت می شد و کار آن کمک های مالی به مردم سوریه بود. لینک ها و آدرس ها هم به گونه ای بوده است که کاربران ناآشنا به آن شک نکنند. فرماندهان و افسران سوری در برنامه اسم و مشخصات، رده نظامی و محل اسکان فعلی خود را وارد می کردند و در نهایت آدرس صفحات مجازی خود را وارد می کردند. سپس یک شماره تلفن و کمک مورد نظر خود را انتخاب می کردند. گاهی کانال مذکور از ارسال کمک های مالی هم خبر می داده است تا کاربران همچنان امیدوار بمانند.
این برنامه برعکس دیگر برنامه های جاسوسی فن آورانه، افراد خاص را هدف نمی گرفته است، بلکه کل ارتش را هدف می گرفته است. از طریق داده های کلان از افسران و فرماندهان، کسانی که پشت بدافزار بوده اند به تجمع نیروها، اسامی فرماندهان و افسران دسترسی داشته اند؛ به عبارتی خطوط دفاعی و تجمع نیرو و مکان اکثر فرماندهان مشخص بوده است. اطلاعاتی حیاتی برای دشمن که بداند نقاط ضعف خطوط دفاعی کجا هستند.
از طرف دیگر این بدافزار با نصب برنامه های جاسوسی از گوشی ها می توانسته است به اکثر گوشی ها نفوذ عمیق کند و در زمان واقعی شنود کند و از دوربین استفاده کند و یا عکس ها و فایل ها را ببیند. عملا تمامی اطلاعات عملیات ارتش لو رفته بوده است. طبیعتا کافی بوده است یک نفر قبل از عملیات به خانواده یا دوستان خود خبر دهد و از آنها خدا حافظی کند تا معلوم باشد عملیاتی در راه است.
ارتش سوریه بارها مورد این نوع هجوم ها قرار گرفت اما چون دچار ناکارآمدی عمیقی شده بود هیچ گاه نتوانست و نخواست جلو این موارد را بگیرد؛ وگرنه نمونه ای مانند حمله اسرائیل به سامانه دفاع هوایی پانتسیر در اوایل ۲۰۲۲ برای جدی گرفتن این موضوعات کافی بود. در این مورد یک سرباز سوری گوشی خود را در یکی از خودروهای پانتسیر جا گذاشت و سبب شد اسرائیل از طریق ردیابی سیگنال های گوشی مکان دقیق سامانه را بداند و آن را منهدم کند.
به هر حال این موارد برگی از تاریخ هستند اما تنها کارکرد آنها چنین نیست؛ برای آن که هوشیار است باید زنگ خطر جدی باشد. اگر تنها به این مورد نگاه کنیم می بینیم که گاهی جلب اعتماد کاربرانی که تهدیدات بدافزارها را نادیده می گیرند چندان سخت نیست.
مسئله گوشی های هوشمند را باید در سطوح نظامی جدی گرفت. کافی است به تعداد بالای حساب های اجتماعی مشکوک و ناشناس در فضای مجازی ایرانی توجه کنیم. مجموعه ای از حساب هایی که مدعی پوشش اخبار جبهه مقاومت، مسائل ایران و اخبار مرتبط هستند. همه آنها خود را حامی و دوست دار نهادهای نظامی و امنیتی نشان می دهند، گاهی حتی به ظرافت القا می کنند که ارتباط های مهمی دارند، تا اعتماد کاربران را جلب کنند. نه تنها این کانال ها و حساب ها می توانند در زمان های مقتضی عملیات روانی مد نظر خود را به راحتی و با استفاده از اعتماد قبلی کاربر جلو ببرند بلکه با تحلیل اعضا و دنبال کنندگان می توانند بسیاری از مرتبطین نظامی و امنیتی را شناسایی کنند. مگر چه قدر از مردم به موضوعات نظامی و امنیتی علاقه دارند؟ مهم نیست این افراد فرماندهان عالی نباشند، با اطلاعات تعداد زیادی از افسران میان رده می توان بسیاری از مسائل را فهمید. یا حتی از روی واکنش های کاربران به موضوعات مورد علاقه طیف خاصی از آنها رسید. عامل قاتل می تواند خطرناک باشد.
