یولن – رسول سلیمی: تنش‌های فزاینده میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین بر سر جنگ اوکراین، با حملات گسترده روسیه به کی‌یف و توقف مذاکرات صلح، به نقطه بحرانی رسیده است. در این میان تماس‌های تلفنی ترامپ و پوتین هم با تنش همراه است.
اوکراین در مرکز طوفان ژئوپلیتیک: تنش‌های فزاینده و دیپلماسی ناکام
جنگ اوکراین، که از فوریه ۲۰۲۲ آغاز شده، در سال ۲۰۲۵ به یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های ژئوپلیتیک جهان تبدیل شده است. تماس‌های تلفنی متعدد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که با وعده پایان سریع جنگ همراه بود، نه‌تنها به صلح منجر نشده، بلکه با تشدید حملات روسیه و کاهش حمایت نظامی آمریکا از اوکراین، تنش‌ها را افزایش داده است.
این در حالی است که در یک نمونه، پس از تماس تلفنی ترامپ و پوتین ، حملات بی‌سابقه روسیه با ۵۵۰ پهپاد به کی‌یف، امیدها به آتش‌بس را کمرنگ کرد. همزمان، اروپا با تحریم‌های جدید و تقویت حمایت نظامی از اوکراین، تلاش دارد خلأ ناشی از عقب‌نشینی آمریکا را پر کند.
تشدید تنش‌های دیپلماتیک: از مذاکرات امیدوارکننده به بن‌بست
در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۵، دونالد ترامپ با وعده پایان جنگ اوکراین در «۲۴ ساعت» وارد کاخ سفید شد. به گزارش «نیویورک تایمز»، تماس تلفنی ۱۹ مه ۲۰۲۵ بین ترامپ و پوتین، که بیش از دو ساعت طول کشید، به‌عنوان گامی برای احیای مذاکرات صلح معرفی شد. ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشیال این تماس را «بسیار خوب» توصیف کرد و ادعا کرد که روسیه و اوکراین «فوراً مذاکرات آتش‌بس» را آغاز خواهند کرد.
با این حال، پوتین شروط سختی از جمله به‌رسمیت‌شناختن مناطق اشغالی (دونتسک، لوهانسک، زاپوریژژیا و خرسون) و بی‌طرفی دائمی اوکراین را مطرح کرد.
از سوی دیگر ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این شروط را «غیرقابل‌قبول» خواند و خواستار آتش‌بس ۳۰ روزه پیش از مذاکرات شد.
در ۱ جولای ۲۰۲۵، تماس دیگری بین ترامپ و پوتین انجام شد که ساعاتی پس از این تماس، روسیه حملات گسترده‌ای با ۵۵۰ پهپاد و ۱۱ موشک به کی‌یف انجام داد، که زلنسکی آن را «مهم‌ترین و بدبینانه‌ترین» حملات جنگ توصیف کرد.
آن زمان، ترامپ به‌جای فشار بر پوتین، اوکراین را برای پذیرش شروط مسکو تحت فشار قرار داده بود. به نظر می‌رسید اظهارات اولیه ترامپ مبنی بر میانجی‌گری برای صلح، با واقعیت‌های میدان نبرد و مواضع سختگیرانه پوتین ناسازگار بودند.
در برابر پوتین مذاکرات را به‌عنوان ابزاری برای خرید زمان و تحکیم دستاوردهای نظامی روسیه می‌بیند، در حالی که اوکراین، با حمایت اروپا، بر حفظ تمامیت ارضی تأکید دارد.
عقب‌نشینی آمریکا از اعمال تحریم‌های جدید، که نیویورک تایمز آن را نشانه‌ای از تمایل ترامپ به تجارت با روسیه می‌داند، شکاف بین واشنگتن و متحدان اروپایی را عمیق‌تر کرده است.
این رویکرد، به‌ویژه پس از توقف ارسال برخی تسلیحات حیاتی به اوکراین در مارس ۲۰۲۵، نگرانی‌هایی را در کی‌یف و بروکسل ایجاد کرده است. با این حال، تصمیم اخیر ترامپ برای ازسرگیری ارسال موشک‌های پاتریوت، نشان‌دهنده تلاش برای تعادل‌بخشی بین فشار بر روسیه و حفظ روابط با اوکراین است.
در نتیجه، تنش بین پوتین و ترامپ، بیش از آنکه نتیجه اختلافات شخصی باشد، ریشه در اهداف متضاد دارد: پوتین به‌دنبال تثبیت مناطق اشغالی و تضعیف نفوذ ناتو است، در حالی که ترامپ، تحت فشار داخلی و بین‌المللی، نمی‌تواند به‌طور کامل از حمایت اوکراین عقب‌نشینی کند.
اقدامات جدید طرفین: حملات نظامی و فشارهای اقتصادی
از یک سو حملات نظامی روسیه، به‌ویژه حمله ۱۲ تیر ۱۴۰۴ به کی‌یف، تلاشی برای نمایش قدرت و تضعیف روحیه اوکراین در آستانه مذاکرات بود.
این اقدامات نشان‌دهنده استراتژی پوتین برای تحمیل شروط خود از موضع قدرت است.
در مقابل، حملات پهپادی اوکراین به خاک روسیه، که یکی از بزرگ‌ترین حملات از آغاز جنگ بود، نشانه‌ای از مقاومت کی‌یف علی‌رغم کاهش حمایت آمریکا است.
تصمیم آمریکا برای ازسرگیری ارسال تسلیحات، هرچند محدود، پاسخی به فشارهای داخلی و انتقادات اروپا بود، اما عدم همراهی واشنگتن با تحریم‌های جدید اروپا، نشان‌دهنده رویکرد دوگانه ترامپ است. او از یک سو به دنبال تجارت با روسیه و بهره‌برداری از منابع طبیعی اوکراین است و از سوی دیگر، نمی‌تواند حمایت کامل از کی‌یف را کنار بگذارد.
اقدامات نظامی طرفین، به‌ویژه تشدید حملات روسیه، مذاکرات صلح را به بن‌بست کشانده و نشان‌دهنده بی‌اعتمادی متقابل است. رویکرد اقتصادی آمریکا، از جمله توافق‌نامه همکاری با اوکراین برای دسترسی به منابع طبیعی نیز منافع تجاری واشنگتن را برجسته می‌کند.
چشم‌انداز اوکراین: بن‌بست دیپلماتیک و تلاش اروپا برای جبران
تنش‌های دیپلماتیک بین پوتین و ترامپ، همراه با اقدامات نظامی و اقتصادی طرفین، جنگ اوکراین را به یک بحران چندوجهی تبدیل کرده است.
تماس‌های تلفنی متعدد، از جمله گفت‌وگوهایی که ابتدا با خوش‌بینی همراه بود، به دلیل شروط سختگیرانه پوتین و تردیدهای زلنسکی به بن‌بست رسید.
حملات نظامی روسیه، مانند حمله ۱۲ تیر به کی‌یف، و پاسخ‌های اوکراین با حملات پهپادی، نشان‌دهنده تشدید درگیری‌ها در غیاب پیشرفت دیپلماتیک است.
از سوی دیگر، عقب‌نشینی آمریکا از تحریم‌های جدید و تمرکز بر منافع اقتصادی، مانند توافق‌نامه منابع طبیعی با اوکراین، شکاف بین واشنگتن و اروپا را عمیق‌تر کرده است.
اروپا، با تحریم‌های جدید و تقویت حمایت نظامی، تلاش دارد نقش رهبری در حمایت از اوکراین را ایفا کند. این دو محور (دیپلماتیک و نظامی-اقتصادی) به هم مرتبط‌اند، زیرا بدون هماهنگی بین آمریکا و اروپا، اوکراین در برابر فشارهای روسیه آسیب‌پذیرتر خواهد بود.
در مجموع تنش‌های بین پوتین و ترامپ ریشه در تفاوت‌های استراتژیک دارد: پوتین به‌دنبال تثبیت دستاوردهای نظامی و تضعیف نفوذ ناتو است، در حالی که ترامپ بین اهداف تجاری و فشارهای داخلی برای حمایت از اوکراین گرفتار شده است. به گزارش نیویورک تایمز، عقب‌نشینی آمریکا از تحریم‌های جدید و تمرکز بر تجارت با روسیه، شکافی را در ناتو ایجاد کرده که پوتین از آن بهره‌برداری می‌کند.
با این حال، کاهش حمایت نظامی آمریکا، به‌ویژه توقف موقت ارسال تسلیحات در مارس ۲۰۲۵، توانایی اوکراین برای دفاع در برابر حملات روسیه را تضعیف کرده است. پیشنهاد زلنسکی برای نشست سه‌جانبه با پوتین و ترامپ، تلاشی برای بازگرداندن اوکراین به مرکز مذاکرات است. اما پوتین که مذاکرات را تا مرحله نهایی به تأخیر می‌اندازد، این پیشنهاد را رد کرده است.
آیا اوکراین و اروپا می‌توانند با ایجاد چنین ساختارهایی، استقلال استراتژیک خود را حفظ کنند، یا تنش‌های بین پوتین و ترامپ به یک جنگ فرسایشی طولانی‌تر منجر خواهد شد؟
۲۱۳/۴۲
