غزال زیاری: در اکتبر سال ۲۰۲۲ میلادی و زمانی که ناو هواپیمابر USS Gerald R. Ford، پیشرفته‌ترین و جدیدترین ناو نیروی دریایی آمریکا برای اولین بار به مأموریت اعزام شد، برخی تحلیلگران نسبت به بقای آن در برابر تهدیدهای مدرن تردید داشتند. این ناو باارزش ۱۳.۳ میلیارد دلار و با ۹ طبقه ارتفاع از سطح آب، عرشه‌ای به وسعت پنج هکتار و قابلیت حمل چهار اسکادران جنگنده را داراست و با ورودش به عرصه اقیانوس‌ها، به بزرگ‌ترین و گران‌ترین ناو جنگی تاریخ تبدیل شد و نمادی از برتری دریایی آمریکا و درعین‌حال، آسیب‌پذیری آن لقب گرفت.
این ناو هواپیمابر سریع، باوجود فناوری‌های پیشرفته‌اش با یک واقعیت تلخ مواجه شد: طی دو دهه گذشته، فناوری موشک‌های هایپرسونیک چین با فاصله‌ای چشمگیر از آمریکا پیشی گرفته‌اند و بر اساس گزارش وزارت دفاع آمریکا در دسامبر ۲۰۲۴، چین حالا “پیشرفته‌ترین زرادخانه موشک‌های هایپرسونیک جهان” را در اختیار دارد و تنها اصابت موفق یک موشک ضدکشتی کافی است تا حتی قدرتمندترین ناو هواپیمابر نیز نابود شود.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا دراین‌باره یادآور شده که در صورت آغاز عملیات آبی–خاکی چین در تایوان (که طبق پیش‌بینی‌ها دیر یا زود صورت خواهد گرفت)، موشک‌های هایپرسونیک چین این قابلیت را دارند که طی ۲۰ دقیقه ابتدایی درگیری، هر ۱۰ ناو هواپیمابر آمریکا را نابود کنند. او در این رابطه گفت: «چین در حال ساخت ارتشی است که به‌طور خاص برای نابودی آمریکا طراحی‌شده است.»
سلاحی با سرعت نور؛ امید آمریکا به فناوری لیزر
این تهدید باعث شده تا پنتاگون اولویت اصلی‌اش را بر روی توسعه تسلیحات لیزری دریایی قرار دهد؛ ناو Ford قابلیت پشتیبانی از بیش از ۲۰ فناوری نوظهور را دارد و اگر در میان آن‌ها، تسلیحاتی لیزری نیز قرار داشته باشد، این ناو قادر است تا آن‌ها را با سرعت نور شلیک کند تا تهدید موشک‌های هایپرسونیک که با سرعتی بیش از پنج برابر صوت حرکت می‌کنند را خنثی نماید.
به‌عنوان‌مثال، موشک هایپرسونیک DF-۱۷ چین که بردی بیش از ۲۴۱۵ کیلومتر دارد و با سرعتی معادل ماخ ۱۰ پرواز می‌کند، به هنگام ورود مجدد به جو، قابلیت مانور بالایی دارد و همین موضوع پیش‌بینی مسیر آن را دشوارتر می‌کند.
اما یک سلاح لیزری که با راکتورهای پیشرفته A۱B ناو فورد تغذیه می‌شود، می‌تواند هزاران شلیک متوالی انجام داده و اهدافی مثل DF-۱۷ را با دقتی بالاتر از موشک‌های دفاعی معمولی رهگیری کند.
تسلیحات لیزری مزیتی بزرگ دیگری هم دارند: مهمات بی‌پایان. تا زمانی که ناو برق داشته باشد، قادر به شلیک کردن خواهد بود. این تسلیحات از نظر اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه تر هستند؛ طبق تخمین کنگره آمریکا، هزینه هر شلیک لیزر پرقدرت بین ۱ تا ۱۰ دلار است، درحالی‌که موشک‌های دفاعی بین ۱ تا ۱۰ میلیون دلار هزینه دارند.
فاصله آمریکا با فناوری لیزر قدرتمند
اما بااین‌وجود آمریکا هنوز سال‌ها با توسعه سلاح لیزری قابل‌اعتماد و پرقدرتی که توانایی نابودی موشک‌های هایپرسونیک را داشته باشد فاصله دارد.
در سال ۲۰۱۴، نیروی دریایی این کشور اولین آزمایش دریایی‌اش را با سلاح لیزری AN/SEQ-۳ LaWS با قدرت ۳۳ کیلووات انجام داد. در یک آزمایش، این لیزر قایق تندرویی را هدف قرار داد و توپ‌های آن را منفجر کرد. در آزمایش بعدی، لیزر موفق شد تا یک پهپاد را نابود کند؛ اما به دلیل مشکلات عملیاتی، LaWS هرگز به تولید انبوه نرسید.
پنج سال بعد، نیروی دریایی آمریکا لیزری با پنج برابر قدرت بیشتر (۱۵۰ کیلووات) را بر روی ناو USS Portland نصب کرد که در آزمون‌ها موفق به نابودی هدف شد، اما در سال ۲۰۲۳ میلادی از روی ناو برداشته شد و بودجه‌ای برای ادامه آن برنامه اختصاص نیافت.
در آگوست ۲۰۲۲ میلادی، لیزر HELIOS با قدرت ۶۰ کیلووات بر روی ناوشکن Preble نصب شد. این سامانه با رادار AEGIS هماهنگ شده و طبق گفته لاکهید مارتین، می‌توان قدرت آن را تا ۱۵۰ کیلووات ارتقاء داد. در آزمایش سال ۲۰۲۴، HELIOS موفق به نابودی یک پهپاد هوایی شد، اگرچه جزئیات دقیق‌تری درباره آن ارائه نشده است.
قدم بعدی HELCAP و لیزرهای مگاواتی
نیروی دریایی آمریکا برای مقابله با موشک‌های هایپرسونیک، به لیزر بسیار قوی‌تری با قدرت ۳۰۰ کیلووات یا بیشتر نیاز دارد. از همین رو آن‌ها به سراغ برنامه HELCAP (مخفف High Energy Laser Counter-Anti-Ship Cruise Missile) رفته‌اند که تمرکزش بر روی توسعه و یکپارچه‌سازی فناوری‌های حیاتی برای مقابله با موشک‌های ضد کشتی مافوق صوت است.
اما حتی HELCAP هم برای نابودی این تهدیدات کافی نخواهد بود. پنتاگون معتقد است که باید هر چه زودتر به سمت توسعه لیزرهایی با قدرت ۱ مگاوات حرکت کرد.
به هر ترتیب ناو Ford، به‌عنوان یک ناو تحول‌آفرین تا دهه ۲۰۵۰ میلادی در خدمت نیروی دریایی آمریکا باقی خواهد ماند و به فناوری‌های آتی که هنوز از آن‌ها رونمایی نشده، مجهز خواهد شد؛ اما باوجود موشک‌هایی مثل DF-۱۷، این ناو شاید حالا بیش از هر زمان دیگری در ۸۰ سال گذشته در معرض خطر باشد. اگر نیروی دریایی آمریکا بتواند توسعه لیزرهای پرقدرت نصب شونده روی ناوها را سرعت ببخشد، شاید بتواند بدون ترس از دشمنی واقعی، به دریانوردی ادامه دهد.
منبع: popularmechanics
۵۸۳۲۱
