فاخره بهبهانی: دکتر فاطمه تویسرکانی، پزشک متخصص طب سنتی، در گفت‌وگو با یولن می‌گوید: در طب رایج تعریف واحدی برای تشخیص نفخ وجود ندارد، اما معیارهایی نظیر احساس نفخ یا اتساع قابل مشاهده به‌صورت عود کننده حداقل سه روز در ماه و در سه ماه اخیر در نظر گرفته می‌شود. اما در طب سنتی، نفخ معده به منزله احساس ورم و بادکردن معده در نظر گرفته می‌شود که این حالت همراه با بروز بیماری‌هایی مثل یبوست، ضعف هضم، سوءهاضمه و احساس سنگینی در شکم است.
علت نفخ چیست؟
از دیدگاه طب سنتی عللی مانند ضعف و بیماری‌های مربوط به معده یا مصرف خوراکی‌های نامناسب و سبک ناصحیح غذاخوردن می‌تواند از جمله علل بروز نفخ باشد. به عنوان مثال بر اثر سردی معده، فرد هر غذایی را که بخورد دچار نفخ می‌شود. چون معده گرمای مورد نیاز را برای هضم ندارد و نمی‌تواند رطوبت را به صورت کامل گوارش کند و در نتیجه بخارها تحلیل نمی‌رود و سبب ورم و بادکردن معده می‌شود.
علت نفخ در سالمندان
نفخ در افراد مسن بیشتر از جوانان دیده می‌شود. با بالارفتن سن، مزاج افراد رو به سردی می‌رود و علت بروز نفخ در سالمندان را به سردتر بودن مزاج آنان نسبت داده‌اند. همچنین افرادی که اختلالات گوارشی مثل یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر دارند یا در برخی بیماری‌های مزمن مثل سلیاک و دیابت، به دلیل درگیری اعصاب جدار معده، نفخ بیشتر دیده می‌شود.
خصومت خوراکی‌های نفاخ
اغلب میوه‌ها و سبزی‌های تازه به خصوص کدو، خیار و ماست و لبنیات به علت رطوبت زیاد و غذاهایی مانند عدس، لوبیا، باقلا، نخود و سایر حبوبات ذاتا نفاخند، اما غذاهایی هم هستند که به سبب غلیظ و دیرهضم بودن سبب نفخ می‌شوند، مثل غذاهای مانده، قارچ، ماکارونی، لازانیا و گوشت گاو و گوساله که هر چه این غذاها بیشتر از مقدار لازم خورده شوند، نفخ و علائم بیشتری را ایجاد می‌کنند.
اگر تغذیه اصلاح نشود، هیچ دارویی موثر واقع نخواهد شد
اگر آداب تغذیه اصلاح شود، درمان دارویی موفق خواهد بود. در غیر این صورت داروی گیاهی و شیمیایی تأثیر لازم را نخواهد داشت یا اثر آن مقطعی و زودگذر خواهد بود. از جمله اقدامات موثر برای پیشگیری و کنترل نفخ، کم‌کردن مقدار غذای مصرفی در هر وعده غذایی، پرهیز از خوردن چند نوع غذا باهم، مصرف مقدار بسیار کم نمک قبل و بعد از غذا، عدم مصرف غذا قبل از گرسنگی، جویدن هر لقمه حدود ۳۰ تا ۴۰ بار، اجتناب از مصرف مایعات، میوه و ماست از نیم ساعت قبل تا دو ساعت بعد از غذا، ضرورت استفاده از مواد غذایی یا ادویه بادشکن هنگام طبخ یا مصرف غذا مانند زیره، دارچین، نعنا، آویشن، تخم گشنیز و انیسون، پرهیز از مصرف مواد غذایی خام مثل میوه و سالاد همراه با غذای پخته که البته مصرف زیتون و برخی از انواع سبزی خوردن برحسب مزاج معده فرد مجاز است.
ماساژ دورانی شکم با روغن زیتون
استفاده از غذاهای سبک و زودهضم مثل ماش پلو، استامبولی، ته‌چین‌ها و غذاهایی که مواد، باهم در یک قابلمه دم می‌کشند، مثل گوشت مرغ یا گوسفند پخته که لابه‌لای برنج دم بکشد، افزودن مقدار کمی زیره، زعفران یا شوید خشک هنگام دم‌کردن برنج، پرهیز از مصرف غذاهای تند، شور، ترش، پرادویه، چرب، سرخ‌کرده، قهوه، کاکائو، چای پررنگ، نوشابه گازدار، غذاهای خمیری، فست‌فود، آب یخ و غذاهای آماده و سنگین، رعایت حداقل دو ساعت فاصله خواب شب تا شام و ماساژ دورانی شکم با روغن‌زیتون ۳۰مرتبه در جهت عقربه‌های ساعت.
۴۷۲۳۲
