کیاوش حافظی: تعدادی از نمایندگان مجلس خواهان خروج از NPT (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) شده اند؛ اقدامی که می‌تواند منجر به تشدید فشارهای بین‌المللی بر جمهوری اسلامی شود. نقل شده است که در جلسه غیرعلنی هفته گذشته مجلس، محمدباقر قالیباف به نمایندگان توصیه کرده که در این ارتباط متکی به کارشناسی باشند.
بر اساس پیگیری‌های یولن روز چهارشنبه حدود ۱۰ طرح مشابه با هدف خروج از NPT در کمیسیون امنیت ملی مطرح و قرار بر این شد که این ۱۰ طرح تجمیع و ادغام و شوند و سپس به صحن مجلس بروند. با این حال احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی به یولن می گوید از آنجایی که خروج از این پیمان بر عهده شورای عالی امنیت ملی است ۱۰ طرح به صورت گزارش به رئیس قوه ارائه می شود تا نظر پارلمان به شعام ارائه شود.
مشروح گفتگوی یولن با این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را در ادامه می‌خوانید؛
*****
*طرح خروج از NPT چهارشنبه گذشته در جلسه کمیسیون مطرح شده است. لطفا در این باره توضیح دهید.
قرار است مجلس در ارتباط با سایر ارگان‌های حاکمیتی، مثل شورای امنیت ملی، نقش خود را ایفا کند. طبق قانون اساسی معمولاً مجلس رأس امور است. بنابراین، اگر طرحی تهیه شود، آن را به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌دهند. هفت یا هشت نفر بودند که طرح‌هایی برای خروج از NPT ارائه دادند. حدود ۱۰ طرح با این محتوا ارائه شد. برخی از آن‌ها سه‌فوریتی، برخی دوفوریتی و برخی هم کمی ملایم‌تر بودند.
کمیسیون امنیت ملی برای خروج از NPT هنوز به جمع بندی نرسیده است
بعضی از نماینده‌ها هم دو طرح ارائه داده بودند. اگر این طرح‌ها در کمیسیون به تصویب برسد، وارد صحن علنی می‌شود. این روندی است که اتفاق افتاده است. اما هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم و لازم است در کمیسیون جمع‌بندی صورت بگیرد؛ به این شکل که موافقان و مخالفان صحبت کنند و سپس موضوع وارد صحن مجلس شود.
* یعنی فقط در کمیسیون مطرح شده و هنوز رأی‌گیری یا تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها انجام نشده؟
بله تصمیم‌گیری نشده؛ چون تعداد نمایندگانی که برای رای‌گیری باید حضور پیدا می‌کردند کافی نبود. فقط هیأت‌رئیسه کمیسیون و طراح حضور داشتند و آن‌ها طرح‌های خود را یکی‌یکی بیان می‌کردند. حالا قرار بر این شده که یک جمع‌بندی صورت بگیرد. اما فعلاً هیچ اقدام یا کاری انجام نشده است. فکر می‌کنم این جمع‌بندی را می‌خواستند به آقای قالیباف ارائه بدهند تا ایشان در شورای عالی امنیت ملی نقطه‌نظرهای نمایندگان را هم در شورا مطرح کنند.
خروج از NPT اگر تصمیم نظام و حاکمیت باشد به کمیسیون امنیت ملی برمی‌گردد
* پس به این معنا نیست که مثلاً رأی‌گیری در صحن انجام شود و تبدیل به قانون شود؟ مانعی وجود دارد…
اگر نظام و حاکمیت به این نتیجه برسند که خروج از NPT باید به‌عنوان یک قانون تصویب شود، احتمالاً دوباره به کمیسیون بازمی‌گردد، سپس وارد صحن شده و قانون می‌شود. اما در حال حاضر می‌خواهند همه با هم هماهنگ باشند. آنچه برای آن‌ها اهمیت دارد این است که این موضوع بیشتر به‌عنوان یک ابزار در نظر گرفته شود تا فشارهایی که اروپایی‌ها برای به حرکت درآوردن «اسنپ‌بک» وارد می‌کنند، متوازن شود.
فصل‌الخطاب درباره خروج از شعام است
* پس فعلاً بحث درباره تصمیم‌گیری و تصویب مطرح نیست؟
نه، فعلاً نیست. حالا چون فرصت وجود دارد؛ اساساً «اسنپ‌بک» ۳۰ روز زمان دارد، بنابراین ما هم وقت کافی داریم. البته من فکر می‌کنم اسنپ‌بک فعال خواهد شد. این نظر شخصی من است و همان‌جا هم اعلام کردم. گفتم نیازی نداریم از NPT خارج شویم، چون قانون «الزام به تعلیق همکاری با آژانس» را داریم. وقتی شما با آژانس همکاری نکنید، خودبه‌خود دیگر قانون NPT مشکلی را حل نخواهد کرد. علاوه بر این، چالش دوم این است که اگر از NPT خارج شوید، از منظر غربی‌ها به معنای حرکت ایران به سمت ساخت بمب اتم خواهد بود. در حالی که ایران نه می‌خواهد بمب بسازد و نه اگر قصد آن را داشت تا امروز که حدود ۲۰ سال است فقط هزینه کرده، حتماً ساخته بود. بنابراین بهتر است از NPT خارج نشویم و همان قانون الزام به تعلیق همکاری را دنبال کنیم؛ البته فصل‌الخطاب در این زمینه شورای عالی امنیت ملی است.
* آقای حاجی‌دلیگانی گفته بودند که قرار است این ۱۰ طرح، تجمیع و ادغام شود و به صحن برود.
احتمال دارد؛ یعنی این ده طرح در نهایت یکی شود و در قالب گزارشی در صحن مطرح گردد، پس از آنکه لابی‌های پشت پرده انجام گرفته باشد.
* پس فعلاً بحث رأی‌گیری مطرح نیست؟
شاید در گزارشی که کمیسیون امنیت ارائه می‌دهد، مخالفان و موافقان صحبت کنند و سپس رأی‌گیری انجام شود؛ این احتمال هم وجود دارد.
فعلا نیازی به رای‌گیری برای خروج از NPT نیست
* یعنی به صورت طرح به مجلس می‌آید تا رأی‌گیری شود؟
من هنوز ندیدم که فعلاً چنین کاری انجام شود، چون در حال حاضر نیازی به آن نیست. همان‌طور که عرض کردم، اگر عقلانی برخورد کنیم، ما قانونی برای الزام به تعلیق داریم و دیگر ضرورتی ندارد از NPT خارج شویم. مگر اینکه گفته شود با خروج از NPT همچنان می‌توان عضو آژانس بود، که آن هم مشکلی را حل نمی‌کند. مسئله اصلی ما این است که اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و می‌خواهند «مکانیسم ماشه» را فعال کنند و قطعنامه‌های گذشته را بازگردانند.
می‌خواهیم به اروپا بگوییم با فعال شدن ماشه، تهران واکنش شدید نشان می‌دهد
ما می‌خواهیم به آن‌ها بگوییم اگر چنین کاری انجام دهند، با عکس‌العمل‌های شدیدی از سوی ایران مواجه خواهند شد؛ یکی از این عکس‌العمل‌ها می‌تواند خروج از NPT باشد. حالا اینکه مزایا و معایب آن چیست، دید ما این است که چون قصد حرکت به سمت بمب اتم نداریم ـ مگر اینکه سیاست و دکترین دفاعی ما تغییر کند ـ پس بهتر است از NPT خارج نشویم. اما نگاه غربی‌ها این است که خروج هر کشوری از NPT به معنای حرکت به سمت سلاح هسته‌ای است و می‌تواند به یک درگیری جدید منجر شود.
جو مجلس با خروج از NPT موافق است
* شنیده شده که در جلسه غیرعلنی هفته گذشته آقای قالیباف به نمایندگانی که خواستار خروج از NPT بودند گفته بودند عجله نکنید؟
نه به این صورت نبود. جلسه غیرعلنی بود و نماینده‌ها تقریباً نقطه‌نظرهای خود را بیان می‌کردند. یکی از ایرادات آن جلسه این بود که اجازه ندادند نمایندگان مستقل در برابر اصول‌گراها صحبت کنند. یعنی به‌گونه‌ای انتخاب شده بود که فقط اصول‌گراها صحبت کنند و همه در باب خروج از NPT سخن بگویند. در نهایت، آقای قالیباف ناچار شد مباحث را تا حدی به‌صورت سناریویی باز کند و توضیح دهد که چگونه باید عمل کرد تا به نفع منافع ملی کشور باشد.
* و شما فکر می‌کنید حالا اگر بحث به طرح و اینها بکشد، کلیت مجلس موافق با خروج از ان‌پی‌تی است؟
بله، مجلس موافق است؛ اما ما مخالف هستیم.
۲۹۲۱۱
