بررسی ابعاد مختلف گران شدن آرد/از یارانه نان تا جنگ روسیه و اوکراین

به گزارش یولن از کرج، اخیرا افزایش قیمت آرد در کشور گرانی ماکارونی و نان فانتزی را به دنبال داشته، که موجب نارضایتی بسیاری از مردم شده است.

علیرضا عباسی، نماینده مردم کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی و نائب رییس کمیسیون کشاورزی در این خصوص اظهار نظر کرد و ضمن پاسخ به سوالات اصحاب رسانه به بررسی علت گرانی آرد از ابعاد مختلف پرداخت؛ در ادامه به بخشی از این مطالب می‌پردازیم؛

_ آیا دولت در خصوص حمایت از صنوف و صنایع مصرف کننده آرد یارانه ای در نظر گرفته است؟

 در رابطه با یارانه که دولت به صنف و صنعت می‌دهد به ازای ۲ میلیون تُن آرد تقریبا ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌شود، امروز دولت مصر است مبلغ را بین افراد واجد شرایط واریز کند.

تا کنون به این صورت بوده است که این یارانه به جای اینکه به هشتاد میلیون نفر تعلق بگیرد به صد نفر داده می شد و ما معتقدیم این عدالت نیست.

_برخی گرانی را ماحصل عملکرد دولت فعلی می‌دانند برخی دیگر موضوع ارز دولتی را مطرح می‌کنند، نظر شما در این خصوص چیست؟

باید با دید کلی تر به این مسئله نگاه کرد تا متوجه شویم در کشور چه مسائلی در حال وقوع می‌باشد؟ امروز لازم است برای بهبود شرایط واقعیت‌ها را ببینیم و به درک درستی از آن دست پیدا کنیم.

ما در این خصوص به دولت قبل می‌گفتیم اگر می‌توانید نظارت کنید، ارز ۴۲۰۰ تومانی را پرداخت کنید؛ ولی اگر نمیتوانید آن را حذف کنید؛ امروز هم شرایط عوض نشده است، فقط رئیس جمهوری قبلی رفته و رئیس جمهوری جدید آمده است.

عده ای تا دیروز مدافع حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودند ولی امروز مخالفند. باید بر اساس منطق تصمیم گرفت. برای تصمیم گیری باید یک چارچوبی در نظر گرفت نه اینکه لحظه ای تصمیم را عوض کرد.

_با در نظر گرفتن این گرانی‌ها آیا این موضوع که حذف ارز تورم را تشدید می‌کند درست است؟

پیشنهادم در بودجه ۱۴۰۱ این بود که یا ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود یا اگر حذف نشد نظارت رو از اولین حلقه تا آخرین حلقه باید کامل کنیم این نظارت متاسفانه کامل نمی‌شود.

کسانی که مدعی هستند راهکار ارائه بدهند که چگونه می‌توان صفر تا صد زنجیره توزیع را نظارت کرد؟ جلوی هر مغازه ای که نمی توان ناظر گذاشت.

ارز ۴۲۰۰ تومانی تا امروز حذف نشده است، بنا هم بر این بود که اگر حذف شد یا از هر محصولی برداشته شد، ما به‌ التفاوتش به مردم داده شود، دولت هم می‌گوید؛ مابه‌التفاوت را پرداخت می‌کنم.

این افزایش قیمت تا امروز، ربطی به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نداشته است و هر گرانی که تا امروز صورت گرفته است مربوط به قیمت های جهانی است و هر دولتی هم که بود این اتفاق می افتاد.

_قیمت جهانی آرد دچار تغییر و گرانی شده است و این امر مختص ایران نیست؟

اتفاقی که امروز دنیا با آن درگیر است، جنگی اتفاق افتاده و این جنگ افغانستان، عراق، سوریه یا یمن نیست که معادلات محدود و منطقه ای داشته باشد، یک طرف جنگ روسیه هست که ۴۰ میلیون تُن گندم صادراتیِ دنیا را در اختیار دارد.

و طرف دیگر اوکراین است که ۲۰ میلیون تُن گندم صادراتی دنیا را در اختیار دارد یعنی بالای ۴۰ درصدِ گندم صادراتی دنیا متعلق به این دو کشور هست. جنگ که اتفاق افتاد، قیمت جهانی گندم از تُنی ۲۹۰ دلار به ۶۰۹ دلار رسیده است.

_ با توجه به اینکه ارز دولتی هنوز حذف نشده چه توجیحی دیگری برای گرانی گندم وجود دارد؟

ارز ۴۲۰۰ تومانی اصلا حذف نشده است. ولی وقتی قیمت گندم دو و نیم برابر شده، چاره ای نیست. شرایط امروز کشور را ببینیم. یک جنگی اتفاق افتاده که انبار غَله دنیا در آن دو کشور است، کل دنیا تحت تاثیر قرار گرفته است، قیمت سویا تقریبا دو برابر شده، قیمت ذرت دو برابر شده، گندم دو و نیم برابر شده، آفتاب گردان که دانه‌های روغنی است تقریبا بیشتر از دو برابر نزدیک سه برابر شده است.

_آیا می‌توان با این شرایط به خودکفایی در محصول استراتژیک گندم دست پیدا کنیم؟

سرانه مصرف گندم در کشور بین ۱۴۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم است، این سرانه اگر فقط به مردم اختصاص پیدا کند ۱۴۰ کیلوگرم و در صورتی که صنف و صنعت را هم لحاظ کنیم، ۲۰ کیلوگرم اضافه می‌شود. ۱۶۰ کیلوگرم را اگر در ۸۵ میلیون جمعیت کشور ضرب کنیم، نیاز کشور به دست می‌آید که حدود ۱۴ میلیون تن است؛ پس ۱۴ میلیون تن کل نیاز کشور به گندم است و ۲ میلیون تن آن به صنف و صنعت تعلق می‌گیرد.

برنامه ششم توسعه برای الگوی کشت

در سال‌های مختلف بعد از دهه ۷۰ به صورت سینوسی در بعضی از سال‌ها خودکفا و در سال‌های دیگر وارد کننده شدیم و علت آن هم عدم خودکفایی پایدار بود، بنابراین وقتی هدف رسیدن به خودکفایی باشد باید پایداری در خودکفایی به صورت جامع دیده شود.

در برنامه پنجم و ششم اجرای الگوی کشت مطرح می شود، اگر این الگو رعایت نشود همین تغییرات سینوسی در سال‌های پیش رو هم خواهیم داشت.

_برای کشاورز یارانه ای اختصاص داده شده تا از بین ده محصول گندم را کشت دهد ولی آیا اگر روزی قیمت محصول دیگری بالا رفت، برای کشاورز کشت آن محصول مزیت محسوب نمی شود؟

در این خصوص برای مثال می‌توان گفت؛ امروز اگر در یک هکتار زمین سیب زمینی کشت دهیم، ۵۰ تن سیب زمینی برداشت می‌کنیم با محاسبه هر کیلویی ۱۰ هزار تومان می‌شود پانصد میلیون تومان ولی اگر گندم کشت شود با توجه به قیمت فعلی در صورت برداشت ۴ تن چیزی حدود ۴۰ میلیون تومان می‌شود.
حالا میان ۴۰ میلیون تومان و ۵۰۰‌ میلیون تومان کدام کشاورز هست که ۴۰ میلیون را انتخاب کند؟

متاسفانه مزیت نسبی کشاورز به سمتی برده می شود که اصلا اولویت ما نیست.

مقام معظم رهبری در فرمایش نوروزی خود فرمودند؛ یکی از رئیس جمهورهای کشورهای دیگر به رئیس جمهور ما گفته بود هر چقدر هندوانه، سیب زمینی، پیاز و گوجه کشت دهید ما خریداریم، جالب اینجاست اراضی خودشان بابت کشت محصولات استراتژیک است، متاسفانه ذائقه کشاورز و مزیت نسبی کشاورز به سمت کالاهای غیر استراتژیک رفته است.

برای برون رفت از این مسئله باید اصلاحاتی انجام شود که این اصلاحات منجر به تولید کالاهای اساسی کشاورزی توسط خودمان شود.

_کمیسیون کشاورزی مجلس در این راستا چه اقدامی در دستور کار خود قرار داده است؟

در همین راستا اولین کاری که کمیسیون کشاورزی انجام داد این بود که اصلاح قیمت گذاری محصولات کشاورزی باید انجام شود، شورایی به نام شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی داشتیم که کشاورزان در این شورا هیچ کاره بودند و همه کاره وزارت اقتصاد و برنامه و بودجه محصولات را قیمت گذاری می کردند.

در کمیسیون کشاورزی ما اصلاحاتی انجام دادیم، اولین اصلاح در راستای حمایت از خودکفایی محصولات کشاورزی این بود که وزارت جهاد کشاورزی مسؤول تعیین قیمت محصولات کشاورزی تعیین شود و ۶ نفر از ذینفعان کشاورزی در این شورا حضور داشته باشند و این حمایت باعث شد که در عرض ۲ سال قیمت گندم از نزدیک ۲ هزارتومان به ۱۱۵۰۰ تومان رسید.

یک اصلاح مثبت به نفع کشاورزی در کشور انجام شد. چرا این اصلاح به ما کمک می‌کند؟ سال گذشته دامدار ما به دلیل اینکه نهاده دامی نداشت به کشاورز مراجعه می‌کرد و زمین گندم کشاورز را که سبز بود از کشاورز اجاره می‌کرد و دام خود را برای چَرا در مزرعه رها می‌کرد. چرا؟

دامدار یک هکتار را ۳۰ میلیون تومان اجاره می‌کرد ولی پروسه آبیاری تا فروش محصول گندم برای کشاورز سود پایینتری داشت و البته مشقت‌های فراوانی هم داشت.

سال گذشته مقداری از محصول گندم به علت ذکر شده به مصرف دام رسید، خشکسالی هم مزید علت شد، تفاوت قیمت نهاده‌های دامی در داخل کشور و گندم نیز باعث شد که گندم به عنوان نهاده دامی مورد مصرف قرار بگیرد.

_قیاس تولید گندم ایران در سال گذشته و میزان واردات آن به کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سال گذشته ۸ میلیون تن گندم وارد کشور شده است، یعنی کل گندمی که از کشاورز تحویل گرفته ایم به ۶ میلیون تن نرسید.

آیا تولید ما فقط ۶ میلیون تن بوده است؟! ۴ فاکتور باعث شده کشور سال گذشته به یکی از بزرگترین وارد کننده‌ها تبدیل شود در صورتی که ۳ سال قبل از آن و همچنین ۸ و ۱۰ سال قبل از آن خودکفا بودیم، اولا گندم به خاطر تفاوت قیمتی از کشور قاچاق شده است، ثانیا مورد مصرف دام قرار گرفته است، ثالثا به عنوان نهاده دامی مورد استفاده قرار گرفته است و رابعا خشکسالی‌ای که در کشور اتفاق افتاد. بنابراین روشن شد که یکی از روش های رسیدن به خودکفایی پایدار، اصلاح قیمت های محصولات اساسی در جهت حمایت از کشاورز است.

_ برای مقابله با قاچاق آرد و گندم در وضعیت فعلی کشور چه باید کرد؟

 گندم کیلویی ۱۱۵۰۰ تومان خریداری می‌شود و تقریبا ۱۵۰۰ هزینه استحصال آرد و بسته بندی می‌شود، آرد تحویلی به نانوایی‌ها کیلویی ۶۷۰ تومان است.

قاچاقی که در گندم صورت می‌گرفت الان در آرد اتفاق می‌افتد، با تمام مشقت گندم تولید می‌شود ولی متأسفانه به راحتی آرد قاچاق می شود، چرا؟ چون در کشورهای دیگر آرد کیلویی ۲۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.

اتفاق دیگر که می‌افتد این است که ۲ میلیون تن گندم صرف صنف و صنعت می‌شود، صنعت ماکارونی، شیرینی و نان فانتزی و … از این جمله است.

سرنوشت این ۲ میلیون تن چه می‌شود؟ سالانه تقریبا ۱ میلیون تن ظرفیت تولید ماکارونی در کشور داریم.

از این تولید تقریبا سرانه مصرف هر نفر ۵ کیلوگرم است، وقتی ۸۵ میلیون نفر را در ۵ کیلوگرم ضرب کنیم می بینیم حاصل تقریبا ۴۳۰ هزار تن می شود.

_صادرات ماکارونی در این وضعیت به نفع یا ضرر کشور است؟

نیاز ماکارونی در کشور ۴۳۰ هزار تن است و ظرفیت تولید ۱ میلیون تن است، ما به التفاوت چه می شود ؟ از کشور خارج می شود.

 به صنف و صنعت کشور گندم آرد شده کیلویی ۲ هزار تومان تعلق می‌گیرد که ماکارونی را صادر کند، یعنی ما به افراد خارجی هم باید یارانه بدهیم بنابراین باید بررسی شود که این یارانه ای که پرداخت می‌شود به قشر هدف می‌رسد یا به عده ای خاص؛ یارانه ای که باید به ۸۰ میلیون نفر تعلق بگیرد، ۷۰ درصد این یارانه به ۱۰۰ نفر اختصاص می یابد.

_عملکرد دولت در این رابطه مثبت ارزیابی می‌شود؟

دولت و دست اندرکارانی که متولی امر هستند در تنظیم بازار به درستی ایفای نقش نکردند. فقط نشستن در جایگاه مسؤولیت مهم نیست، باید برای آن جایگاه برنامه نیز وجود داشته باشد. تنظیم بازار سال ۹۰ از بازرگانی گرفته شد و تحویل صنعت و معدن داده شد و دوباره در اختیار جهاد کشاورزی قرار گرفت و جهاد کشاورزی متولی تنظیم بازار شد ولی نتوانست کار خود را به درستی انجام دهد.

کاهش ۳۰ درصدی قیمت میوه شب عید از سوی مجلس

در میوه شب عید اگر مجلس ورود نمی‌کرد مردم میوه شب عید را با قیمت‌های گزاف می‌خریدند. کمیسیون کشاورزی حداقل ۳۰ درصد قیمت میوه شب عید را کاهش داد، مردم اگر از مجلس انتظار دارند این عملکرد مجلس است.

یک روز قیمت سیب زمینی می شود ۲۰ هزار تومان، یک روز قیمت بادمجان می شود ۳۰ هزار تومان، یک روز قیمت گوجه می شود ۲۵ هزار تومان، یک روز قیمت مرغ و تخم مرغ نوسان پیدا می‌کند بنابراین عملکرد جهاد کشاورزی در این حوزه قابل قبول نیست.

بنابراین قسمتی مربوط به قیمت جهانی می‌باشد، قسمتی هم به عدم کارآمدی در بخش تنظیم بازار مربوط است. البته احتکار و سوداگری هم مزید بر علت شده و وظیفه همه دستگاه‌های نظارتیست که از احتکار و قاچاق و سوداگری هایی که بر سفره ی مردم فشار وارد می‌کند جلوگیری کنند. ما الان در یک جنگ اقتصادی هستیم.

_به نظر شما دولت باید برای بهبود اوضاع چه راهکاری را ارائه دهد؟

اعتقادم این است که این جراحی باید انجام شود. ولی این جراحی مدیر کاردان و با تدبیر می خواهد. البته دولت باید پیوست رسانه ای آن را رعایت کند و مردم را قانع کند. در مورد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باید اجماع سازی و اقناع سازی صورت بگیرد. اجماع در تمام مدیران کشور به گونه ای که تقریبا همه باید همدل و هم زبان شوند در اینکه این ارز ۴۲۰۰ تومانی فساد می باشد. و به این برسیم که باید آن را حذف کنیم که این به عدالت نزدیک تر است.

انتهای پیام/ج/م