یولن ـ گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران اتفاق مبارکی است که از سال ۱۳۶۰ توسط سازمان اوقاف و امور خیریه کار خود را آغاز کرد و امروز در ۴۳ سالگی انقلاب اسلامی سی و هشتمین دوره این رقابت‌ها در سال ۱۴۰۰ در حال برگزاری است.
شاید بارزترین نکته‌ای که اهمیت قرآن کریم را در کشور ما نشان می‌دهد، توجه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب به این امر است و توجهات و سفارش‌های این عزیزان سبب شد از همان ابتدای انقلاب برنامه‌های قرآنی رونق بگیرد و مسابقات قرآن هم در کشورمان برگزار شود. در تأیید این موضوع، همین بس که رهبر معظم انقلاب از همان دوران ریاست جمهوری همه‌ساله پیگیر مسابقات هستند و آیین اختتامیه رقابت‌ها همه ساله در حضور ایشان برگزار می‌شود.
اختتامیه مسابقات بین‌المللی قرآن در محضر رهبر معظم انقلاب
سابقه برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در جهان اسلام
پیشینه مسابقات قرآن در جهان اسلام به بیش از ۶۰ سال قبل باز‌می‌گردد و اولین مسابقه بین‌المللی قرآن کریم در سال ۱۹۶۱ میلادی در کشور مالزی برگزار شد. از آنجایی که رژیم پهلوی، اهمیتی به فعالیت‌های مذهبی و قرآنی در ایران نمی‌داد، نه تنها هیچ مسابقه و فعالیت قرآنی نداشتیم، بلکه در سال‌های نخست برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن مالزی از کشورمان نماینده‌ای به این رقابت‌ها اعزام نمی‌شد. تا اینکه سال ۱۳۵۲ محمدتقی مروت، پس از ۱۶ دوره برگزاری مسابقات مالزی به این رقابت‌ها اعزام شد و با ارائه یک تلاوت زیبا و استادانه، مقام اول مسابقات مالزی را کسب کرد. این مقام در حالی کسب شد که تا آن سال در ۱۵ دوره برگزاری مسابقات مالزی فقط نمایندگان کشور میزبان اول شده بودند و استاد مروت اولین غیرمالایی بود که این مقام را به دست آورد.
برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن از سال ۱۳۶۰ در حسینیه ارشاد
جلسات اساتید تنها بضاعت قرآنی کشور در سال‌های قبل از انقلاب
برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در کشورمان به آرزویی دست‌نیافتنی برای فعالان قرآنی کشور تبدیل شده بود، البته اساتید آن زمان یعنی چهره‌هایی چون مرحوم مولایی، مرحوم مروت، مرحوم بیگلری، مرحوم اصل محمدی، مرحوم خلیل‌الرحمن در تهران و اساتید قرآن مشهد و دیگر شهر‌ها به صورت خودجوش به تربیت شاگرد می‌پرداختند و در حد بضاعت، مسابقاتی را هم برگزار می‌کردند، اما برگزاری مسابقه در حد جلسات قرآن، چیزی نبود که قاریان قرآن آن زمان می‌خواستند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت‌های قرآنی جان تازه‌ای گرفت و برنامه‌هایی که زمانی به صورت مردمی و در حد جلسات و مساجد برگزار می‌شد، مورد حمایت قرار گرفت و این‌گونه جلسات قرآن اساتید رونق گرفت و در همان سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، شاهد ظهور قاریان جوان و خوشخوان قرآن کریم بودیم.
جمع شرکت‌کنندگان مسابقات بین‌المللی قران در دهه ۶۰
برگزاری اولین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن در سال ۱۳۶۰ در حسینیه ارشاد
ایده برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن از همان اوایل انقلاب، توسط اساتید قرآن از جمله استاد سیدمحسن خدام حسینی مطرح شد و نهایتاً اولین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در سال ۱۳۶۰ در حسینیه ارشاد و با حضور ۲۴ قاری ۱۲ کشور برگزار شد. برگزاری اولین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن، انگیزه بسیار زیادی در بین جوانان ایجاد کرد؛ تا جایی که استقبال از مسابقات داخلی به شدت بالا رفت و جلسات قرآن بسیار پرشورتر از قبل شد. همین امر نه‌تنها مسئولان را بر آن داشت تا مسابقات بین‌المللی قرآن را گسترش دهند، بلکه موضوع اعزام قاریان و حافظان قرآن ایرانی به مسابقات دیگر کشور‌ها هم در دستور کار قرار گرفت.
اولین گام برای رشد مسابقات قرآن، دعوت از کشورهای بیشتری برای حضور در مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران بود و به این ترتیب سال به سال بر تعداد کشورهای شرکت‌کننده رقابت‌ها افزوده می‌شد؛ تا جایی که پس از حدود دو دهه، کشورهای حاضر در مسابقات قرآن جمهوری اسلامی ایران از ۸۰ کشور عبور کرد و عدد شرکت‌کنندگان هم به بیش از ۲۰۰ نفر رسید.
سال ۱۳۶۵ و معرفی برگزیدگان مسابقات بین‌المللی قرآن در حسینیه ارشاد
حضور اساتید طراز اول مصری در کشور و رونق مسابقات و جلسات قرآن
حضور اساتید طراز اول و مشهور مصری در کشورمان برای قضاوت در مسابقات بین‌المللی و تلاوت در محافل مختلف از جمله اتفاقات مبارکی بود که جان تازه‌ای به فعالیت‌های قرآنی کشور داد و محافل قرآن با حضور چهره‌هایی چون راغب مصطفی غلوش، شحات انور، محمد بسیونی، عبدالوهاب طنطاوی، ابوالعینین شعیشع، سیدمتولی عبدالعال، فرج‌الله شاذلی، عبدالفتاح طاروتی، محمد سیدالنقشبندی و… با استقبال بالای مردم برگزار می‌شد و این استقبال سبب شد تا مسئولان مسابقات به فکر برگزاری رقابت‌ها در محلی بزرگ‌تر بیفتند. تغییر مکان مسابقات و بزرگ‌تر کردن سالن تا چند سال در دستور کار قرار داشت؛ تا اینکه در دهه ۷۰ و با احداث سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی، مسابقات بین‌المللی قرآن هم به این مکان منتقل شد.
تبلیغات گسترده رسانه‌ای مسابقات بین‌المللی قرآن
تبلیغات گسترده رسانه‌ای و شهری از دیگر اقداماتی بود که سال به سال در مسابقات بیش‌تر و پخش زنده رادیویی و تلویزیونی مسابقات از دهه ۷۰ انجام شد. همچنین برگزاری محافل جانبی در کنار مسابقات از دیگر اتفاقاتی بود که سبب شد برگزاری مسابقات در کشور فقط محدود به سالن رقابت‌ها نباشد و فضای تهران و دیگر شهر‌ها را قرآنی کند؛ تا جایی که مهم‌ترین برنامه قاریان مصری که به کشورمان می‌آمدند تلاوت در محافل دیگر شهر‌ها بود.
حضور اساتید طراز اول جهان اسلام در مسابقات بین‌المللی قرآن
افزایش رشته‌ها و بخش‌های مسابقات قرآن جمهوری اسلامی، اتفاقی بی‌نظیر در جهان
افزایش رشته‌ها و بخش‌های مسابقات از دیگر اتفاقاتی بود که مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی را متفاوت و متمایز از دیگر مسابقات قرآنی جهان اسلام کرد و به جز حفظ و قرائت رشته‌هایی مانند ترتیل و مفاهیم و معارف قرآنی هم به رقابت‌ها افزوده شد و در زمینه پژوهش‌های قرآنی هم طی چند دوره شاهد برگزاری همایش‌هایی در کنار مسابقات بین‌المللی قرآن کریم بودیم.
افزایش بخش‌های مسابقات هم دیگر اتفاقی بود که به آن اشاره کردیم. این موضوع از دهه ۷۰ با برگزاری چند دوره مسابقه بین‌المللی دانش آموزی آغاز شد، اما در ادامه کار به روال قبل بازگشت و از دهه ۸۰ برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان آغاز شد و از سال ۱۳۹۵ بخش‌های دیگری به مرور به مسابقات افزوده شد و امروز مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران، تنها مسابقاتی است که در بخش‌های بزرگسالان، بانوان، نابینایان، دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب علوم دینی برگزار می‌شود.
برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در مصلای امام خمینی از سال ۱۳۹۵
شیوع کرونا هم جلوی برگزاری مسابقات قرآن در ایران را نگرفت
اهمیت قرآن کریم در جمهوری اسلامی ایران، آنجایی به وضوح دیده شد که با شیوع کرونا همه مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در جهان اسلام لغو شد، اما در کشورمان پس از تعویق مسابقات به دلیل شیوع کرونا، مسئولان بی‌کار ننشستند و پس از چند ماه فراهم کردن مقدمات، رقابت‌ها را به صورت مجازی برگزار کردند. تجربه برگزاری مجازی مسابقات بین‌المللی قرآن در کشورمان سبب شد تا برخی دیگر کشور‌ها هم به فکر برگزاری مجازی مسابقات خود بیفتند و در این راستا از تجربه جمهوری اسلامی هم استفاده کنند.
تلاوت شنیدنی سیدجواد حسینی در آخرین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم که به صورت مجازی برگزار شد
انتهای پیام/
