به گزارش یولن از ارومیه، مناطق آزاد تجاری، نواحی محصور و محافظت شده در کنار سواحل، فرودگاه‌ها و دیگر مکان‌ها هستند که کالا از طریق هوا، دریا و زمین بدون پرداخت عوارض گمرکی، برای امر تولید، پردازش و یا صدور مجدد وارد آن‌ها می‌شود.
مناطق آزاد تجاری با استفاده از مزایایی مانند بخشودگی مالیاتی و گمرکی، معافیت از مقررات ویژه صادرات و واردات یا جذب سرمایه خارجی و تکنولوژی مدرن، امکانات کسب درآمدهای ارزی را فراهم می‌سازند.
در این راستا توسعه مناطق آزاد تجاری نیازمند زیرساخت‌هایی است که مکانیزم‌هاى تجارت آزاد در سیاست‌هاى بازرگانى و تجارى از یک سو و زمینه‌سازی برای حضور بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از سوی دیگر می‌تواند روند توسعه را افزایش دهد.
می‌توان بیان‌کرد آذربایجان‌غربی به دلیل هم مرز بودن با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان از معدود استان‌هایی به شمار می‌رود که مستعد سرمایه‌گذاری برای توسعه و ایجاد مناطق آزاد تجاری است، منطقه آزاد ماکو، منطقه سرو در ارومیه و منطقه تمرچین از پتانسل‌های مناسبی است که نیاز به توجه و اهتمام بیشتر مسوولین در این خصوص است که متاسفانه پیشرفت و توسعه لازم را دریافت نکرده است و غفلت از این ظرفیت‌ها به طور کامل مشهود است.
مناطق آزاد به جای ایجاد اشتغال و توسعه صادرات، به محلی برای واردات تبدیل شده است
شهرستان‌های ماکو، چالدران، سرو و سلماس به واسطه نیروی کار فعال و جوان و پتانسیل‌های بالای اقتصادی می‌توانند در زمینه مناطق آزاد عملکرد بهتری داشته باشند استان آذربایجان‌غربی با سه کشور ترکیه، عراق و آذربایجان مرز مشترک و قابلیت خاصی در توسعه فعالیت‌های تجاری و صنعتی دارد اما به اعتقاد کارشناسان زیر ساخت‌های ایجاد مناطق آزاد تجاری – صنعتی در استان مهیا نبوده و با وجود تلاش مسئولان برای رونق منطقه ویژه اقتصادی ماکو این استان هنوز نتوانسته است آنچنان که باید در این زمینه موفق عمل کند.
نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت در مجلس شورای اسلامی در خصوص مناطق آزاد اظهار داشت: فلسفه وجودی مناطق آزاد برای گسترش صادرات بوده است، زیرا دور تا دور ایران ظرفیت ایجاد مناطق آزاد را برای محرومیت‌زدایی مناطق مرزی دارند.
علی‌پور ادامه داد: متاسفانه به دلیل تفکرات و مدیریت غلط، مناطق آزاد به جای ایجاد اشتغال و توسعه صادرات، به محلی برای واردات تبدیل شده است.
وی تاکید کرد: پیش از این، بازار البسه کشور در سیطره ترکیه بود، اما از زمان راه‌اندازی منطقه آزاد ماکو بسیاری از کارخانه‌ها از ترکیه به این منطقه مهاجرت کرده و اکنون حتی صادرات نیز از این منطقه آزاد تجاری انجام می‌شود.
نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه هم اکنون هفت منطقه آزاد در سطح کشور وجود دارد بیان کرد: همچنین هشت منطقه آزاد نیز مصوب شده اما تاکنون وارد مرحله اجرایی نشده‌اند و چند منطقه ویژه اقتصادی در سراسر ایران وجود دارد که همچنان به دنبال این هستند که آن را به منطقه آزاد تبدیل کنند.
وی با بیان اینکه تمام مسائل و مشکلات زیربنایی مناطق آزاد تجاری به«سعید محمد» منتقل شد اظهار داشت: مجلس شورای اسلامی و دولت ذهنیت منفی نسبت به مناطق آزاد داشته و همه آن‌ها متهم می‌شوند که به دروازه ورودی تبدیل شده‌اند چون در صادرات نیز عملکرد ضعیفی داشته و برای جذب سرمایه‌گذار و ایجاد اشتغال، کارنامه موفقی ندارند.
این مقام مسوول تصریح کرد: از سوی دیگر در سال گذشته در بودجه به ناحق، معافیت ۹ درصدی مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد را حذف کردند.
وی افزود: در مناطق آزاد ۲ نوع معافیت وجود دارد که یکی معافیت دائم که از ۲۰ سال پرداخت مالیات برای واحدهای تولیدی سرمایه‌گذار و یکی نیز معافیت ۹ درصد بر ارزش افزوده را شامل می‌شود.
علی‌پور خاطرنشان کرد: زمانی که این ارزش افزوده در سال گذشته در بودجه حذف و در ۶ ماه امسال معافیت لغو شد، انگیزه واحدهای تولیدی و سرمایه‌گذار در مناطق آزاد کاهش یافت و مزیت‌های مناطق آزاد را از بین برد.
وی گفت: از سوی دیگر در دولت گذشته، معاون اول رئیس جمهور دستورالعملی صادر کرده بود که براساس آن، ورود کالا به مناطق آزاد باید با ثبت سفارش انجام شود که این دستورالعمل کاملاً با قوانین منطقه آزاد مخالف بود.
نماینده مردم ماکو، چالدران، شوط و پلدشت در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: خوشبختانه پس از طرح این موضوعات، «سعید محمد» نیز اشرافیت کاملی بر موضوعات داشت و قول مساعد داد تا ارتباط نزدیک با فراکسیون داشته باشد و فراکسیون نیز اعلام آمادگی کرد که به دبیر مناطق آزاد در جهت تصویب قوانین مربوطه و اینکه شرایطی برای پایان ذهنیت منفی در این مناطق و استفاده از آن به عنوان نقطه قوت و فرصتی در بهره‌مندی در اقتصاد فراهم شود، کمک کند.
وی در ادامه با اظهار تاسف از اینکه شرایط کل مناطق آزاد کشور از جمله منطقه آزاد ماکو از شرایط چندان مطلوبی برخوردار نیست اظهار داشت: متاسفانه این منطقه نیز در مقام سوء ظن است و از حمایت‌های چندانی برخوردار نیست و از سوی دیگر در قوانین مناطق آزاد نیز خلاهایی وجود دارد و باید مناطق آزاد به نحو احسن مدیریت شوند.
علی‌پور تصریح کرد: همچنین در مناطق آزاد بروکراسی همانند سرزمین اصلی وجود دارد در حالی که در منطقه آزاد نباید بروکراسی معنا داشته باشد؛ بنابراین باید به این گونه از مشکلات نیز رسیدگی کرد.
بستری سازی مناسبی برای توسعه مناطق آزاد فراهم نشده است
امین الله‌وردی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ارومیه اظهار داشت: منطقه آزاد مقوله‌ای است که با یک سری از محدودیت‌ها مواجه است و بایستی بسترسازی‌های مناسب در این خصوص فراهم و عملی شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در جهان غرب اروپا سازمانی به نام آنسیترال در جهت یکسان‌سازی قوانین تلاش می‌کنند که هیچ تجار و تاجری متضرر نشود، برای ایران بهترین گزینه برای پیشرفت این است که از مناطق آزاد حمایت ویژه‌ای انجام شود تا بستر و زمینهای فراهم شود که به عنوان محیط بین الملل در این محیط حضور پیدا کرده و به راحتی بتوانند فعالیت کنند.
الله وردی‌پور بیان کرد: متاسفانه تاکنون بستر مناسب برای منطقه آزاد در کشور فراهم نشده و به خوبی فرهنگ‌سازی نشده است و محیط مناسبی برای حضور سرمایه‌گذار در این مناطق فراهم نشده است.
وی تاکید کرد: بایستی محیط به صورت فنس‌کشی شده برای فعالین این عرصه فراهم شود و بدون محدودیت بتواند به فعالیت اقتصادی خود و به صورت بین المللی بپردازد.
استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از عمده‌ترین مشکلات که از بعد اقتصادی را تهدید می‌کند و برنامه‌ریزان کشور به آن توجهی نمی‌کنند چند نرخی بودن ارز است که منبع قاچاق و فساد مالی و اداری است که چند نرخی بودن ارز در دنیا جمع شده است و هنوز هیچ اقدامی در کشور برای جمع‌آوری آن انجام نشده است .
وی یادآور شد: با توجه به اینکه بسترسازی مناسب برای منطقه انجام نشده و سنگ اندازی‌های زیادی در این زمینه وجود داردکه فعالیت در منطقه آزاد را به تضعیف می‌کشاند.
استاد دانشگاه اضافه کرد:کشور ما جز کشورهای در حال توسعه بوده و بایستی دیدگاه دیگری به مقوله مناطق آزاد داشته باشیم و بایستی انتقال دانش و تکنولوژی در این خصوص اتفاق افتد و فرهنگ‌سازی، آموزش همگانی، پیوستن به امر تجارت به طور فراگیر اتفاق افتد.
الله وردی پور خاطرنشان کرد: در امر فرهنگ‌سازی بسیاری از هزینه‌ها و پروژه‌ها و تحقیقات نتیجه مثبتی حاصل نکرده است که همگی این مسائل ناشی از عدم کار و فعالیت بر روی فرهنگ بوده که این موضوع خود به خود درست نمی‌شود در این راستا بایستی فضا و محیط باز باشد و جوانان بتوانند فکر اقتصادی داشته و به درآمدزایی فکر کنند.
وی با اشاره به اینکه بیکاری زمینه ساز و منبع بسیاری از فسادها است تصریح کرد: توسعه منطقه آزاد توجیح فرهنگی اقتصادی و اجتماعی دارد و در این وضعیت کشور بایستی به طور حتم وضعیت مناطق آزاد تقویت شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در مسئله ارز اقتصاد غیر قابل کنترل و نظارت است و به هر طریقی کالای ۴۲۰۰تومانی به دست مردم نمی‌رسد و تاکید می‌شود که سیاست‌گذاری مناسبی در جهت مناطق آزاد انجام و اهتمام هر چه بیشتری در تقویت و بهبودسازی برنامه‌ها انجام شود .
الله‌وردی‌پور اذعان کرد:متاسفانه دولت در منطقه آزاد فلسفه وجود منطقه آزاد از بین برده و درست پایه‌گذاری نشده است و مدیران عامل هیچ دانش مناسبی در خصوص تجارت و در خصوص جذب سرمایه‌گذار نداشته و کار زیربنایی مناسب که اثرات آن مشهود باشد انجام نشده است.
وی یادآور شد: مورد دیگری که می‌توان مطرح کرد عدم محصور کردن منطقه آزاد است که این مقوله باعث شده برخی شرکت‌ها به طور سوری در این مناطق نام‌نویسی و در بیرون از این منطقه فعالیت کنند و کنترل چندانی انجام نمی‌شود و مورد سواستفاده قرار می‌گیرد.
الله‌وردی‌پور اظهار داشت: یکی از قوانین وجودی منطقه آزاد محرومیت‌زدایی مردم منطقه بوده که هیچ موقع اتفاق نیافتاده و مردم فقط ابزار و بازیچه بوده و عده‌ای از افراد کهه پایتخت نشین و شرکت‌های بزرگی دارد و از سود این مناطق بهره می‌برند.
وی گفت: انتظار می‌ود با محصور کردن مناطق آزاد معافیت‌های مالیاتی نیز اتفاق افتد چرا که تنها گزینه مردم مرز نشین امرار و معاش از طریق مرز است و سیاست پنهانی که در این زمینه وجود دارد، چرا خود مردم می‌تواند خرید و فروش کنند خروجی مبلغ‌ها را افزایش دهد .
استاد دانشگاه با ابراز تاسف بیان کرد: مردم منطقه در مضیقه هستند و هر منطقه مرزی مسئله کولبری وجود دارد امرارش معاش مناسب وجود ندارد کارت سوخت ندارد و مبالغ تردد افزایش یافته است.
استان آذربایجان‌غربی با توجه به شرایط اقلیمی و هم مرز بودن با سه کشور عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان به عنوان دروازه اروپا نیز شمرده می‌شود و از پتانسیل‌های دیگری چون، کشاورزی، زمینهای حاصلخیز، طبیعت زیبا، معادن نیز برخوردار است که توجه به این معقوله‌ها و جذب سرمایه‌گذار تاثیر بسیار مناسبی در اقتصاد منطقه خواهد داشت .
این استان حدود یک چهارم پایانه‌های مرزی و مرزهای رسمی کشور را در اختیار دارد، تنها کشور هم مرز با ترکیه نیز آذربایجان‌غربی است و باید دارا بودن مرزهای بازرگان، سرو و رازی با ظرفیت‌هایی نظیر نزدیک بودن به دریای سیاه، منطقه قفقاز، دریای مدیترانه، منطقه استراتژیکی شرق اروپا و بهشت وارداتی شمال عراق را نیز به این مزیت‌ها اضافه کرد آذربایجان‌غربی در مسیر توسعه تجارت بین الملل ایران، بیشترین سهم را به ویژه در خصوص حضور ایران در بازارهای اروپایی دارد و سال‌هاست که مرزهای این استان از جمله مرز بازرگان، در زمره سه مرز برتر تجاری ایران به شمار می‌رود در این راستا وظیفه اصلی مناطق آزاد پیوند اقتصاد ملی با اقتصاد بین المللی بوده اما در سطح کشور و استان توفیق چندانی نداشته است و انتظار می‌رود با شروع کار دولت جدید برای توسعه منطقه و کشور برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جدید و مناسبی برای بهبود اوضاع اقتصاد و ارزآوری در نظر گرفته شود.
گزارش از رقیه وکیلی
انتهای پیام/
