به گزارش گروه علم و پیشرفت یولن، حمایت از پژوهشگران و فناوران در هر کشوری یکی از ضرورت‌هایی است که می تواند زمینه‌ساز رسیدن به خودکفایی در دوران تحریم، تولید ثروت و پیشرفت کشور باشد. بر همین اساس سال ۱۳۸۲ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی سازمانی تحت عنوان صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت خود را در حوزه حمایت از طرح‌های پژوهشی، پسادکتری، ثبت اختراعات، کرسی پژوهشی، پژوهانه (گرنت) و حمایت از ایجاد و توسعه مراکزنوآوری آغاز کرد.
پیش از تشکیل این صندوق، شورایی به‌نام شورای پژوهش‌های علمی کشور زیر نظر معاون اول رییس جمهور، وظیفه تشویق و حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور را بر عهده داشت.
ضرورت تبدیل صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران به بنیاد علم ایران چه بود؟
وظیفه حمایت از پژوهش‌های پایه و هدایت آن‌ها به سمت اثرگذاری در جامعه و حل مشکلات کشور و تعامل با بخش‌های مختلف فناوری، در سطوح بین‌المللی توسط نهادهایی تحت عنوان بنیاد ملی علم یا بنیاد پژوهش انجام می‌شد.نهادهایی که سازوکار حمایتی متفاوتی با صندوق‌ها دارند و بجای اعطای تسهیلات مالی، وام و… از ابزارهایی مانند گرنت و حمایت‌های مستقیم برای پشتیبانی از جریان پژوهشی کشور استفاده می‌کنند. این دوگانگی هویتی در عملکرد صندوق که شبیه بنیادهای علم جهان بود و عنوان غیر مرتبط صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران ایران این نهاد را در تعاملات بین المللی دچار مشکل کرده بود؛ تا آنکه هفته گذشته اساسنامه بنیاد علم ایران توسط آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد و عنوان و ماموریت‌های محوله به دوش بنیاد علم ایران با یکدیگر متناسب شد.
بنیاد علم ایران چه وظایفی دارد؟
به صورت کلی اصلی ترین فعالیت این بنیاد را می توان در سه محور حمایت از طرح‌های پژوهشی، حمایت از پژوهش‌های پسادکتری و حمایت از رساله‌های دکتری دسته بندی کرد. این نهاد همواره پژوهش‌های پایه و کاربردی را مورد حمایت قرار داده است و طی ۱۵ سال فعالیت از بیش از ۸ هزار پروژه پژوهشی پشتیبانی کرده است تا به ثمر برسند. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران در ۵ سال اخیر به صورت میانگین و سالانه ۱۱۰۰ پروژه را مورد حمایت قرار داده است.
رویکرد بنیاد علم ایران در حمایت از پژوهش‌ها / از حل مسائل جاری کشور تا حرکت
در مرزهای دانش
اما سوال مهمی که باید به آن پاسخ داد این است که بنیاد علم ایران برای حمایت از طرح‌های پژوهشی چه رویکرد و برنامه‌ای دارد و آیا رفع نیازها و مسائل مهم کشور در این برنامه اولویت داشته است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال دکتر امینی معاون آینده پژوهی علم و فناوری بنیاد علم ایران با اشاره به برنامه‌های آتی این بنیاد گفت: رویکرد ما در مواجهه با پژوهش هایی که نیازهای کشور را پوشش می دهد متفاوت است. دسته ای از پژوهشگران کسانی هستند که مستقل از حمایت‌های ما، با ابتکار عمل خود وارد حوزه هایی شده اند که نیازهای کشور را پوشش می دهد. ما معمولا علاقه‌مند هستیم که این افراد را شناسایی کنیم و از تجربیات‌شان استفاده کنیم. تولید بذرهای هیبریدی، ورود تکنولوژی 5G در ایران و تولید سمعک پنهان نمونه‌هایی از این موارد هستند.
امینی درخصوص فراخوان‌های بنیاد علم ایران گفت: به صورت کلی بنیاد علم ایران علاقه مند است که فراخوان های ویژه خود را به صورت نظام مند در 3 حوزه پیگیری کند:
۱_بحرانهای جاری کشور: مانند بحرانهای زیست محیطی (تغییرات اقلیم)، بحران آب (مدیریت آب‌های سطحی و زیر سطحی)، آلودگی هوا، آب و خاک ، بحران سلامت (محصولات ترارخته)، بحران انرژی ( انرژی های تجدیدپذیر و پاک) ، بحران های اجتماعی ( خانواده و جوانان و الگوی مصرف)
۲_نیازهای پژوهشی آتی کشور: این موارد اگرچه به مسائل عاجل و بحرانی کشور نمی پردازد اما مسئله ای است که در میان مدت برای کشور اهمیت دارد و جنبه پژوهشی پررنگی دارد.با توجه به شرایط تحریم بحث فناوری آنزیم یک نیاز پژوهشی مهم برای کشور است. در حوزه فنی مهندسی زنجیره ارزش فراورده‌های نفتی بسیار مهم است. در بحث بحران آب جنبه های میان مدتی مانند تصفیه و شیرین سازی آب وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
۳_مرزهای دانش: مستقل از آنکه که پژوهش در میان مدت پاسخگوی نیازهای ما هست یا نه ، ما همچنان باید در بحث مرزهای دانش در بعضی از زمینه ها سرمایه گذاری کنیم و خیلی هم انتظار بازدهی کوتاه مدت یا حتی میان مدت نداشته باشیم مانند پزشکی سلولی مولکولی، سلول‌های بنیادی، ربات های جراح و….
امینی با اشاره به رویکرد بنیاد علم ایران در حمایت از طرح‌های پژوهشی گفت: دیدگاه ما این است که در بحث بحران های جاری کشور باید این نوع فراخوان ها با حمایت مشترک نهادهای مسئول انجام شود به طوری که مطمئن باشیم بعد از انجام پژوهش امکان پایلوت کردن و اجراسازی آن وجود دارد.
انتهای پیام/
