اگر چه، جولانی و اغلب حامیانش، منشعب از نیروهای القاعده و طالبان هستند ولی ریشه همه آنان به تفکرات و قرائتهای مختلفشان از اسلام برمیگردد. البته در جهان اهل سنت نوستالژی قوی تحتتاثیر بازگشت به صدر اسلام حاکم است .برخی دیگر مثل اخوانی ها نیز می خواهند به دوران عثمانی برگردند و برخی به دوران صفوی و برخی به دوران حکومت علوی.
درواقع، همه در ریشه مشترک هستند ولی در تعریفی که از اسلام دارند متفاوت است .فراموش نکنیم اگر چه افغانستان و سوریه در ریشه یکی هستند ولی موقعیت افغانستان با سوریه متفاوت است و از این جنبه جامعه سوری و جامعه افغانی قابل مقایسه نیست. سوریه جامعه متنوعی است و اقیلت های مختلف از جمله اهل سنت ،علوی ها و کردها که ریشه های مختلف تاریخی دارند در آنجا هستند و اساسا مثل جامعه افغانستان نیست.
دوم اینکه سوری ها در کنار ترکیه زندگی می کنند و طالبان افغانستان در کنار منطقه کوهستانی پاکستان شکل گرفته اند،منطقه ای که شاید صد ها سال از دنیای مدرن عقب باشد.ولی شرایط سوری ها در شمال غربی و نزدیک مناطق غربی شمال ترکیه کاملا متفاوت است.
از این رو از نظر تجربه و محیط و اینکه مدیریت یک مدیریت ترکیه ای یا قطری است با افغانستان و طالبان متفاوت است، اگر چه طالبان نیز با هماهنگی ترک ها و قطری ها با هماهنگی آمریکا بازگشت و در سوریه نیز تحریر شام با مدیریت مستقیم ترکیه روی کار آمد ولی شرایط این دو متفاوت است.
در ۱۳ سالی که از بهار عربی می گذرد تحول را در مدیریت تحریر شام می بینیم ،یعنی ادبیات روز اول انها با رفتار امروز شان متفاوت است چرا که آنها آموزش دیده اند و برای حکومت شبهه مدرن تغییر پیدا کرده اند ولی اینکه چقدر این ماجرا عملیاتی شود مسئله ای جداگانه است.
سیاست این است که جولانی برای اینکه جایگاه و قدرت خود را در سوریه تحکیم کند باید خود را با شرایط روز داخلی و منطقه ای و بین المللی تطبیق دهد ،اینکه این تحول ذهنی و یا یک نیاز روزمره است برای به دست آوردن حمایت منطقه ای و بین المللی قابل تشخیص نیست ولی آن چیزی که یک سیاست مدار را الزام می کند شرایط محیطی است .
به نظر می رسد آنها که کاتالیزور تغییر در سوریه بودند با توجه به تغییرات این کشور، مجبور هستند که تغییرات و تحولات را بپذیرند .چرا که سوریه نسبت به افغانستان موقعیت در چشم تری دارد و افغانستان با توجه به اینکه جای دور افتاده تری است، خیلی برای جهان مهم نیست که آنها در داخل چگونه رفتار می کنند .ولی سوریه کاملا در چشم است و دنیا ناچار است که به لحاظ شرایط داخلی که گفته شد و شرایط بیت المللی رفتاری بکنند که با شرایط امروز دنیا تناسب داشته باشد.بنابراین، تحولات کنونی ادلب از سوی فاتحان سوریه و تحت مدیریت ترکیه، احتمالا با نوساناتی ادامه خواهند داد.
کارشناس مسائل بین الملل
21212
