تجارت با ترکمنستان فرصتی برای توسعه اقتصاد کشور

به گزارش یولن توجه به مرزهای گسترده و ظرفیت‌های ترانزیتی ایران و ترکمنستان، هم توسعه بنادر و هم توسعه مرزهای زمینی برای شرکت‌های ایرانی و ترکمنی مهم و مفید است.

ظرفیت زیادی در زمینه توسعه گردشگری و گردشگری درمانی میان دو کشور وجود دارد. همچنین در حوزه دانش‌بنیان، صنعت، معدن و کشـــاورزی، امکانات خوبی در ایــــران برای تأمین نیازهای ترکمنستــان وجود دارد. پتانسیل زیادی در ترکمنستان برای صـــادرات و واردات وجود دارد؛ بستـــری که به گفتـــه بهمن ایری نائب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکمنستان کمتر به آن توجه شده است.

در حال حاضر تجارت با ترکمنستان با چه چالش‌هایی مواجه است؟

ترکمنستان از گذشته جزو شرکای تجاری ما بود اما متاسفانه تجار و دولتی های ما از این ظرفیت غافل شدند با اینحال ظرف چند سال اخیر تحرکاتی در این زمینه اتفاق افتاده است.

همانطور که می دانید اقتصاد ترکمنستان کاملا دولتی است و شرکت های خصوصی تصمیم گیرنده پروژه ها نیستند که این خودش چالش بزرگی است که می تواند تجارت با ترکمنستان را همواره با مشکل مواجه کند.

وقتی در تجارت نهاد دولتی تصمیم گیرنده باشد بالطبع مشکلات خاص خودش ایجاد می شود به عنوان مثال یکباره محدودیت ورود کامیون در گمرکات مرز اینچه برون یا لطف آباد ایجاد می کنند که این مشلات عده ای را برای کالاهای فاسد شدنی ایجاد می‌کند.

موضوع بعدی اینکه قوانین خلق الساعه در این کشور یکشبه صادر می شود و تجارت را با مشکل مواجه می کند. بزرگترین مشکل بازرگانان با کشور ترکمنستان عدم صدور روداید برای تجار است که متاسفانه تردد برای این کشور را سخت کرده، یا اینکه مطالبات برخی از تجار از مدتها پیش مانده است چنین مسائلی ادامه روند پیشرفت سایر پروژه را با مشکل مواجه می کند.

یکی دیگر از چالش های تجار، عدم ارتباطات بانکی است که البته این خاص ترکمنستان نیست و ایران باسایر کشورها به خاطر تحریم ها ارتباطات بانکی ندارد و از این رو انتقالات پولی همیشه با هزینه های سرسام آوری انجام می شود.

نکته بعدی اینکه متاسفانه عدم پذیرش کشتی های ایرانی در بندر ترکمن باشی، مسیر تردد تجارت دریایی ما را با ترکمنستان فوق العاده سخت کرده است این یکی از چالش های بزرگ بازرگانانی است که از مسیر دریا با ترکمنستان تجارت دارند.

نیاز کشور ترکمنستان چه کالاهایی است که ایران امکان صادرات آن را دارد و به نظرتان چه میزان از نیاز این کشور را ایران توانسته تامین کند؟

ترکمنستان دیگر مانند دهه 1990کشورمصرف کننده نیست و سیاست‌های خودش را بر مبنای تولید و صنعت گذاشته و محدودیت های صادراتی زیادی دارد. یک سری از کالاها را در داخل تولید می کنند و با گذاشتن عوارض صادرات محدودیت هایی برای ورود این کالا به کشور وضع کرده است.

اما مصالح ساختمانی با توجه به اینکه ترکمنستان همیشه پروژه های بزرگ شهرسازی را دارد همواره نیاز به واردات دارد و آن را از ایران تامین می کند. همچنین ترکمنستان به واردات گل و گیاه های زینتی در شهرسازی نیاز دارد که آن هم توسط شرکت های ایرانی تامین می شود. تجار ما در سنگ‌های زینتی، گرانیت و مرمر در ترکمنستان حرف برای گفتن دارند و توانستند بخش اعظمی از سنگ های تزئینی شهرهای هوشمند آرکاداق که به تازگی افتتاح شده را تامین کنند. همینطور یک سری از اقلام مانند محصولات پلاستیکی و لاستیکی و فولاد و بخش بزرگی از نیازهای فلزی از طریق ایران برای این کشور تامین می شود ولی با اینحال فرصت های زیادی است برای تامین نیازهای ترکمنستان که این حجم از صادرات را باز هم برایمان راضی کننده، نمی کند.

به عنوان مثال شرکت های ما در زمینه تجارت نوین یا هایتک هیچ گونه فعالیتی با ترکمنستان ندارند که امیدواریم در آینده شرکت های ایرانی نفوذ بیشتری در ترکمنستان داشته باشند.

به نظرتان از ظرفیت‌های مجاورت دو کشور، ایران بهره‌مندی لازم را برده است؟

به نظرم نتوانستیم آنگونه که باید استفاده مناسب را از ترکمستان کنیم. ما بیش از هزار کیلومتر مرز آبی و خاکی با ترکمنستان داریم اما نتوانستیم از این ظرفیت ها استفاده کنیم و رقبای ما از دور دست ها آمدند بر روی پروژه ها کار کردند.به عبارتی جای ما را کشورهای اروپایی و چینی گرفتند.

برای اینکه ازاین مجاورت و وابستگی مردم دو کشور بهره ببریم باید روابط فرهنگی عامل رشد اقتصادی شود که ما تاکنون نتوانستیم آن را انجام دهیم و به جای آن تمام تمرکز خودمان را بر کشورهای اروپایی گذاشتیم و این بازار را از دست دادیم.

چه اقداماتی به گسترش بیش از پیش تجارت با ترکمنستان کمک می‌کند؟

از آنجاییکه اقتصاد ترکمنستان دولتی است باید دولتمردان ما پای کار بیایند و کمک حال بخش خصوصی و تجار در ترکمنستان باشد. سفارتخانه و کنسولگری به عنوان دیده بان عمل کند و اطلاعات اقتصادی این کشور را در اختیار تجار قرار دهد تا شرکت ها بتوانند نفوذ بیشتری در بازار ترکمنستان داشته باشند.

46