نگار علی- پنجمین گزارش کیفیت اینترنت در ایران، توسط کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک تهران منتشر شد؛ بر اساس این گزارش، اینترنت در ایران با سه شاخص «کندی، پراختلالی و محدودیت» شناخته می‌شود. سیاست‌های فیلترینگ، به‌جای تأمین امنیت و کارایی، اکوسیستم دیجیتال کشور را با تهدیدات امنیتی، زیان اقتصادی، بی‌اعتمادی اجتماعی و ناکارآمدی گسترده مواجه کرده است.
سه‌گانه سیاه اینترنت در ایران؛ رتبه ۹۷ از ۱۰۰ کشور
ایران از میان ۱۰۰ کشور، در رتبه ۹۷ کیفیت کلی اینترنت قرار دارد. در رتبه‌بندی‌های جداگانه، ایران از نظر سرعت در جایگاه ۸۴، از نظر اختلال در جایگاه ۹۲ و از نظر میزان محدودیت‌ها در جایگاه ۹۹ قرار گرفته است. این سه‌گانه سیاه، تجربه کاربری شهروندان را به یکی از بدترین وضعیت‌ها در جهان رسانده است.
میانگین سرعت اینترنت در ایران ۵.۵ مگابیت بر ثانیه است
میانگین سرعت اینترنت در ایران تنها ۵.۵ مگابیت بر ثانیه است؛ بسیار کمتر از میانگین ۱۳ مگابیت بر ثانیه در آسیا. اختلالات مزمن، محدودیت دسترسی به پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد، و سانسور بیش از ۳۶ درصد از دامنه‌های وب، تجربه روزمره کاربران را مختل کرده‌اند. جوانان و صاحبان کسب‌وکار دیجیتال به ناچار به فیلترشکن پناه برده‌اند.
۹۳ درصد جوانان از فیلترشکن استفاده می‌کنند
بیش از ۹۳ درصد جوانان ۱۵ تا ۳۰ ساله از فیلترشکن استفاده می‌کنند. این وابستگی به ابزارهای دور زدن فیلتر، سالانه حداقل ۵ هزار میلیارد تومان هزینه مستقیم به خانوارها تحمیل می‌کند. کاهش عمر باتری، مصرف بالای پهنای باند، و مشکلات امنیتی ناشی از VPNهای رایگان، تنها بخشی از عوارض جانبی این وابستگی‌اند.
حملات DDoS از دل فیلترشکن‌های رایگان
استفاده گسترده از فیلترشکن‌های ناامن، بسیاری از دستگاه‌های کاربران را به بات‌نت‌هایی برای حملات DDoS تبدیل کرده است. این حملات، که اغلب از مبدأ ایران صورت می‌گیرد، شبکه داخلی را آلوده کرده و باعث مسدود شدن IPهای ایرانی توسط سامانه‌های خارجی شده‌اند. همزمان، سخت‌افزارهای قاچاق و نرم‌افزارهای کرک‌شده در زیرساخت‌های کشور، عملاً یک محیط نفوذپذیر و پرخطر ایجاد کرده‌اند.
۶۰ درصد مشاغل آنلاین، قربانی محدودیت‌های اینستاگرام
کسب‌وکارهای دیجیتال، به‌ویژه آن‌هایی که بر بستر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام فعالیت می‌کردند، خسارات هنگفتی را تجربه کرده‌اند. بیش از ۶۰ درصد این مشاغل، اینستاگرام را بستر اصلی درآمدزایی می‌دانند. فیلترینگ، نه تنها درآمد این مشاغل را کاهش داده، بلکه رشد اقتصاد دیجیتال را نیز مختل کرده است.
شرکت ارتباطات زیرساخت؛ بازوی اجرای سیاست‌های فیلترینگ
بخش زیادی از کاربران همچنان از ADSL استفاده می‌کنند که تکنولوژی‌ای منسوخ محسوب می‌شود. توسعه ۵G و فیبر نوری نیز با کندی و ضعف اجرا مواجه است. شرکت ارتباطات زیرساخت، با در اختیار داشتن انحصار اتصال بین‌الملل، به‌جای سرمایه‌گذاری برای بهبود کیفیت، به‌عنوان بازوی اجرای سیاست‌های فیلترینگ عمل کرده است.
آسیب‌پذیری کشور در برابر حملات سایبری، آتش‌سوزی و قطعی برق
تمرکزگرایی و نبود پشتیبان؛ یک اشتباه استراتژیک ساختار شبکه ملی اطلاعات به شدت متمرکز است. تقریباً تمام ترافیک اینترنت کشور از طریق مراکزی در تهران مدیریت می‌شود، که بدون پشتیبان اضطراری‌اند. این وضعیت، کشور را در برابر حوادثی مانند حملات سایبری، آتش‌سوزی یا قطعی برق آسیب‌پذیر کرده است.
بیش از ۱۰۰ شرکت فناوری اطلاعات کشور، خواهان رفع فیلترینگ، بهبود کیفیت اتصال بین‌الملل، و دسترسی آزاد و برابر به اطلاعات برای همه مردم ایران هستند. در شرایطی که کیفیت، امنیت، پایداری و عدالت دیجیتال قربانی سیاست‌های محدودکننده شده‌اند، بازنگری در رویکردهای جاری، ضرورتی انکارناپذیر است.
روند استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، همچنان افزایشی است
این گزارش اشاره می‌کند که روند استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، همچنان افزایشی است؛ افزایش استفاده از استارلینک در ماه‌های اخیر می‌تواند نشانه‌ای از مسائل مرتبط با کیفیت اینترنت در کشور باشد. این روند، که رشد نمایی استفاده از استارلینک را نشان می‌دهد، به این نتیجه می‌رسد که سیاست‌گذاران اینترنت کشور باید بپذیرند که حتی با جرم‌انگاری یا انواع فیلترینگ، نمی‌توانند کاربران اینترنت را محدود کنند.
ایران در میان کشورهای با محدودیت‌ترین شبکه‌های اجتماعی
بررسی‌های کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک از منابع معتبر، نشان می‌دهد که مصرف پهنای باند بین‌الملل شرکت ارتباطات زیرساخت پس از رفع فیلتر از گوگل پلی و واتس‌اپ، افزایش ۱۰درصدی داشته است. البته پیش از این بارها بهزاد اکبری، معاون شرکت ارتباطات زیرساخت گفته است که از نظر تامین پهنای باند در حالت رفع فیلترینگ از شبکه‌های اینترنتی، هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد و تداوم فیلترینگ دلایل «غیر فنی» دارد و توسط مراجع تصمیم‌گیر دیگری انجام می‌شود.
اگر بخواهیم وضعیت ایران را دقیق‌تر در ۶ ماه گذشته بررسی کنیم، خواهیم دید که از دی‌ماه ۱۴۰۳ تاکنون درصد وب‌سایت‌های ایرانی که در وضعیت خوب، متوسط و بد از نظر شاخص RTT هستند تغییر محسوسی نداشته‌اند. همانطور که مشخص است در این شش ماه، حدود ۲۳درصد سایت‌های پرکاربرد ایرانی در وضعیت کیفیت بد، ۷۰ درصد در وضعیت متوسط و حدود ۴ درصدشان در وضعیت خوب قرار داشتند. اگر بخواهیم این شاخص را با کشوری مانند ترکیه مقایسه کنیم -همانطور که در نمودار زیر دیده می‌شود- فقط ۵درصد سایت‌های پرکاربرد ترکیه در وضعیت کیفیت بسیار بد، حدود ۷۰درصد در وضعیت متوسط و حدود ۲۲درصدشان در وضعیت خوب قرار دارند.
۲۲۷۲۲۷
