به گزارش یولن، روزنامه نیویورکپست که از حامیان و رسانه مورد علاقه ترامپ است در گزارشی به انتقادهای فزاینده از استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، پرداخته و نوشته که او بهدلیل شیوه «بحثبرانگیز و غیرحرفهایاش در مذاکرات با دو دشمن بزرگ آمریکا»، مورد انتقاد شدید متحدان و افراد نزدیک به دولت قرار گرفته است.
بهنوشته نیویورکپست، حامیان ترامپ استیو ویتکاف را «بیتجربه، ناپخته و تحت تاثیر روسیه و جمهوری اسلامی» میدانند.
این روزنامه چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت در گزارش خود نوشته یکی از اعضای سابق دولت ترامپ که نامش اعلام نشده، ویتکاف را «یک احمق دست و پا چلفتی لعنتی» خوانده و گفته است که او شایستگی انجام چنین مذاکرات حساسی را ندارد.
روزنامه نیویورکپست، با استناد به گزارش منابع مختلف خود افزوده است ویتکاف که عملا به نماینده شخصی ترامپ در مقابل ولادیمیر پوتین بدل شده، جلسات سطح بالا و حساس را به تنهایی برگزار میکند و حتی گاهی در اقدامی که خلاف عرف دیرینه دیپلماسی آمریکاست، برای ترجمه به مترجمان کرملین تکیه کرده است.
مشروح گزارش نیویورک پست را با عنوان «به گفته متحدان و افراد خودی، استیو ویتکاف نباید مذاکرات ایران و روسیه را رهبری کند» در ادامه می خوانیم:
به گفته منابع متعدد به پست، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیسجمهور ترامپ در خاورمیانه، و وکیل و سرمایهگذار سابق املاک و مستغلات، با رویکرد خود در مذاکره با دو تن از بزرگترین دشمنان آمریکا، باعث پریشانی افراد خودی دولت شده است.
ویتکاف، که علاوه بر به عهده گرفتن مسئولیت خاورمیانه، به سفیر شخصی بالفعل ترامپ برای رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین نیز تبدیل شده است، به تنهایی در جلسات سطح بالا شرکت میکند — و گفته میشود که حتی گهگاه به مترجمان کرملین تکیه میکند — که این برخلاف رویه دیرینه دیپلماتیک است.
پیش از آخرین دیدار ویتکاف با پوتین در روز جمعه گذشته، این اهل نیویورک (ویتکاف)، از این ظالم کرملین(پوتین) مانند یک دوست قدیمی استقبال کرد — بدون هیچ نشانهای از همراهی معمول مشاوران، کارشناسان و افسران نظامی که بهطور معمول مقامات آمریکایی را در انجام مذاکرات همراهی میکنند.
خود پوتین نیز در جلسه روز جمعه به تنهایی شرکت نکرد، بلکه یوری اوشاکوف، مشاور و رئیس صندوق ثروت مستقل مسکو، کریل دمیتریف، او را همراهی میکردند.
جان هاردی، مدیر برنامه روسیه در بنیاد دفاع از دموکراسیها، درباره اقدام ویتکاف گفت: «هر کسی که در این نوع مذاکرات با پوتین شرکت میکند، از داشتن افراد مجرب در امور روسیه در تیم خود و همراهی آنها در جلسات با کرملین سود خواهد برد.»
یکی از اعضای دولت اول ترامپ صریحتر بود. این فرد درباره ویتکاف گفت: «آدم خوبی است، اما یک احمق بیدستوپا.» «او نباید این کار را به تنهایی انجام دهد.»
شاید فقط من گول میخورم
ویتکاف که توسط متحدانش بهعنوان یک مذاکرهکننده سرسخت معرفی میشود، به نظر میرسد بدون دخالت در بدترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، کارهای زیادی برای انجام دادن دارد.
ویتکاف در نقش فرستاده ویژه خاورمیانه، تلاش کرده است تا یک توافق آتشبس و آزادی گروگانها بین اسرائیل و حماس و همچنین یک توافق اصلاحشده با ایران بر سر برنامه هستهای این کشور را مذاکره کند.
دوره تصدی ویتکاف پس از اینکه به برقراری یک وقفه دو ماهه در جنگ بین اسرائیل و حماس کمک کرد که یک روز قبل از سوگند یاد کردن ترامپ به اجرا درآمد، با موفقیت آغاز شد.
اما تلاش این فرستاده برای تمدید آتشبس به بدی پیش رفت.
در ۱۲ مارس، ویتکاف پس از دیدار با نمایندگان حماس در قطر با این باور که به یک توافق اصولی دست یافته است، جلسات را ترک کرد. آتشبس یک ماه دیگر تمدید میشود و این گروه تروریستی (حماس) پنج گروگان زنده را در ازای تعداد بیشتری از زندانیان فلسطینی آزاد میکند.
دو روز بعد، حماس پاسخ داد: این گروه یک گروگان آمریکایی زنده را که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گرفته شده است، به همراه اجساد چهار نفر دیگر آزاد میکند. ویتکاف این پیشنهاد را قاطعانه رد کرد و آتشبس چهار روز بعد فروپاشید.
ویتکاف در ۲۳ مارس در مصاحبه با “فاکس نیوز ساندی” با لحنی سردرگم گفت: «من فکر میکردم به یک توافق قابل قبول رسیدهایم.» «حتی فکر میکردم از حماس هم تاییدیه گرفتهایم. شاید این فقط من هستم که گول میخورم. فکر میکردم به آنجا رسیدهایم، اما ظاهراً نرسیده بودیم.»
درحالیکه بسیاری از اسرائیلیها از تلاشهای ویتکاف قدردانی میکنند، فقدان تجربه دیپلماتیک او بهعنوان عاملی برای تیره شدن قضاوتش تلقی میشود.
شیری فاین-گروسمن، رئیس سابق امور منطقهای در شورای امنیت ملی اسرائیل، مدعی شد: «این فرض او که بازیگرانی مانند حماس یا ایران در درجه اول انگیزه تمایل به زندگی دارند — و بنابراین میتوان از طریق تعامل مستقیم با آنها استدلال کرد — نشاندهنده درک نادرست خطرناکی از اهداف ایدئولوژیک بلندمدت آنها است.»
او همچنین در ادامه اظهارات خصمانه خود گفت: «ما باید دشمنان خود را از دریچه نگاه آنها درک کنیم، نه از دریچه نگاه خودمان. حماس و ایران رژیمهای خودکامه هستند که توسط ایدئولوژیهای ریشهدار هدایت میشوند، نه منافع کوتاهمدت.»
دیگران میترسند که از ویتکاف خواسته شود نقش بسیار بزرگی را ایفا کند.
دنی سیترینوویچ، کارشناس امنیتی اسرائیلی و عضو مؤسسه مطالعات امنیت ملی مستقر در تلآویو، پرسید: «ویتکاف چگونه وقت خود را با دو مذاکره بسیار دشوار تقسیم میکند؟» «فکر میکنم او آدم خوبی است، اما موضوع ایران آنقدر پیچیده است که امیدوارم افراد بیشتری را به تیم بیاورد. زیرا در حال حاضر، با توجه به دانش گسترده آنها در مذاکرات، ممکن است ایرانیها دست بالا را داشته باشند.»
چه کسی مسئول است؟
زمانی که ترامپ در ۲۰ ژانویه روی کار آمد، قبلاً یک فرستاده ویژه برای جنگ روسیه و اوکراین داشت: سپهبد بازنشسته ارتش کیت کلاگ، مشاور معاون رئیسجمهور سابق مایک پنس در دوره اول ترامپ.
اما در اواسط ماه مارس، عنوان شغلی کلاگ از “فرستاده ویژه برای اوکراین و روسیه” به “فرستاده ویژه برای اوکراین” تغییر یافت.
در همین حال، ویتکاف بهعنوان سفیر سیار منصوب شد و اختیار مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین با مسکو را دریافت کرد — اما نه با کییف، که در حوزه اختیارات کلاگ باقی ماند.
کار کلاگ ثمربخش بوده است و کییف را متقاعد کرده است که توافقنامهای برای آتشبس پیشنهادی را امضا کند و یک توافقنامه حقوق معدنی را که انتظار میرود با دولت ترامپ امضا شود، نهایی کند.
اما داشتن مذاکرهکنندگان جداگانه برای هر طرف، ایجاد تعادل را دشوار میکند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در ۲۴ آوریل گفت که او، کلاگ و یک هیئت اروپایی در جریان مذاکرات در لندن به یک پیشنهاد صلح قابل قبول دست یافتهاند، قبل از اینکه ترامپ از توافق جدیدی خبر دهد که کریمه را بهعنوان بخشی از روسیه به رسمیت میشناسد — که مسکو بر آن اصرار دارد و کییف آن را خط قرمز میداند.
هاردی گفت: «چالشی که در نحوه تقسیم مسئولیتها بین ویتکاف و کلاگ توسط رئیسجمهور ترامپ وجود دارد این است که ویتکاف، که به ترامپ نزدیکتر است، دیدگاه کرملین را به ترامپ منتقل میکند، اما شناخت بسیار کمتری از دیدگاههای کییف دارد.»
مایکل مکفول، سفیر سابق آمریکا در روسیه، روز شنبه در توییتی نوشت: «اگر ترامپ بالاخره در مورد میانجیگری برای پایان دادن به جنگ در اوکراین جدی بود، یک نفر را برای گفتگو با هر دو طرف منصوب میکرد — دیپلماسی رفتوآمد — و ترجیحاً کسی که تجربهای در دیپلماسی داشته باشد.» «ویتکاف بهعنوان یک پستچی برای پوتین عمل میکند. او در حال مذاکره برای هیچ چیز نیست.»
بدتر از آن، رسانههای روسی به الگویی از تکرار سخنان پوتین توسط ویتکاف پی بردهاند و گویندگان تلویزیون دولتی اخیراً اظهار داشتهاند که این آمریکایی به راحتی روایات مسکو را میپذیرد — حتی زمانی که روسها این کار را نمیکنند.
بارزترین مثال در مصاحبهای در ۲۱ مارس با تاکر کارلسون رخ داد، زمانی که ویتکاف سخنان کرملین را تکرار کرد که “بزرگترین مسئله” در مذاکرات “سیاسی” است و مربوط به الحاق “این به اصطلاح چهار منطقه” توسط مسکو است — درحالیکه نام استانهای شرقی در خطر (دونتسک، خرسون، لوهانسک و زاپوریژیا) را فراموش کرد.
ویتکاف در تکرار یک بهانه رایج که پوتین برای توجیه حمله خود به اوکراین ارائه میدهد، گفت: “آنها روسیزبان هستند.” “همهپرسیهایی برگزار شده که در آن اکثریت قریب به اتفاق مردم اعلام کردهاند که میخواهند تحت حاکمیت روسیه باشند.”
اما این فرستاده به این موضوع اشاره نکرد که مسکو یا گویشوران زبان اوکراینی را کشته یا بیرون رانده است، یا به آنها دستور داده است که فقط به زبان روسی صحبت کنند — که پست و سایر رسانهها در محل تأیید کردهاند — و این همهپرسیها زیر نظر نیروهای مسلح کرملین انجام شده است.
ویتکاف گفت: “روسها عملاً کنترل این مناطق را در دست دارند.” “سوال این است که آیا جهان این موضوع را به رسمیت خواهد شناخت که اینها سرزمینهای روسیه هستند؟ آیا زلنسکی اگر این موضوع را به رسمیت بشناسد، از نظر سیاسی زنده خواهد ماند؟ این موضوع اصلی در این درگیری است. قطعاً.”
مقامات اوکراینی این ادعاها را رد کردند و یکی از آنها به پست گفت: “این موضوع مربوط به حاکمیت و حیثیت است، نه سیاست.”
زلنسکی در ۱۷ آوریل به خبرنگاران گفت: “من معتقدم آقای ویتکاف استراتژی طرف روسی را اتخاذ کرده است.” “آگاهانه یا ناآگاهانه، او روایتهای روسی را منتشر میکند. در هر صورت، این کمکی نمیکند.”
دیگران از عادت ویتکاف به ندانستن مترجمان خود در بحثها با پوتین انتقاد کردهاند. در ویدیویی از جلسه روز جمعه او، شنیده میشود که ویتکاف میپرسد آیا تنها فردی که در سمت او از میز نشسته است “از سفارت” است.
جانیکا مریلو، مترجم اوکراینی-استونیایی و مشاور دولت در X گفت: “غیرممکن است مذاکراتی داشته باشید که به مترجم اعتماد ندارید. ویتکاف روسی صحبت نمیکند و نمیتواند تأیید کند که چه چیزی ترجمه میشود.” “بسیار مهم است که هر نکتهای به درستی و در زمینه خودش ترجمه شود.”
“هیچ سیاستمداری بدون مترجم خود به مذاکره در محیط خصمانه، که قرار است روسیه باشد، نمیرود. اگر واقعاً به طرف مقابل اعتماد داشته باشید این کار را انجام میدهید. یا اینکه صلاحیت ندارید. یا اینکه اهمیت نمیدهید. نمیدانم اما یک جای کار ایراد دارد.”
سردرگمی ایران
از لحاظ نظری، مذاکره برای یک توافق هستهای با ایران باید آسانترین کار ویتکاف باشد. ناظران قدیمی خاورمیانه ادعا کردهاند که حکومت مذهبی تهران پس از بیش از دو سال جنگ نیابتی با اسرائیل و مخالفتهای داخلی گسترده، در ضعیفترین نقطه خود قرار دارد.
وزارت امور خارجه اصرار داشته است که موضع آمریکا این است که تهران به طور کامل برنامههای غنیسازی هستهای و اورانیوم خود را برچیند. اما تاکنون، ایران به شدت مقاومت کرده است — و خواستههای آمریکا برای پایان دادن به غنیسازی اورانیوم و تعطیلی تأسیسات هستهای خود را رد کرده است.
اوایل این ماه، ویتکاف در پی مذاکرات غیرمستقیم در عمان، پیشنهاد داد که به ایران اجازه داده شود تاسیسات خود را حفظ کند، در صورتی که قول دهد سطوح غنیسازی اورانیوم را کمتر از آنچه برای سلاح مورد نیاز است، نگه دارد. این طرح منعکسکننده توافق هستهای رئیسجمهور باراک اوباما است که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود آن را لغو کرد.
ویتکاف در ۱۴ آوریل به شان هانیتی، مجری فاکس نیوز گفت: “نیازی نیست که شما به قول خودتان یک ‘برنامه هستهای غیرنظامی’ را اداره کنید که در آن بیش از ۳.۶۷ درصد غنیسازی میکنید.” “بنابراین این موضوع بیشتر مربوط به راستیآزمایی برنامه غنیسازی خواهد بود.”
ویتکاف یک روز بعد سخنان خود را پس گرفت و گفت که “هر توافق نهایی باید چارچوبی برای صلح، ثبات و شکوفایی در خاورمیانه تعیین کند — به این معنی که ایران باید برنامه غنیسازی هستهای و تسلیحاتی خود را متوقف و حذف کند.”
آندره استریکر، پژوهشگر FDD در یک کنفرانس مطبوعاتی اخیر گفت: “من فکر میکنم یکی از بدترین موارد این است که اگر او به توافق برسد، چیزی مانند عقبگرد برنامه ظاهر شود که دائمی نباشد.” “از نظر فنی، ایران ممکن است بگوید که این دائمی است، اما در واقع، تمام زیرساختهای غنیسازی خود را حفظ میکند تا دوران دولت ترامپ را پشت سر بگذارد و از محدودیتها خارج شود.”
استریکر مدعی شد: “آنها واقعاً باید در موقعیتی قرار گیرند که برنامه هستهای را تهدیدی برای بقای خود ببینند، نه چیزی که از بقای آنها محافظت میکند.”
جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، صریحتر بود و روز یکشنبه در X نوشت که “بحثهای ویتکاف با ایران اتلاف وقت است.”
او با اشاره به نگرانی اخیر رئیسجمهور مبنی بر اینکه مسکو او را با مذاکرات طولانی “فریب میدهد”، ادعا کرد: “ایرانیها در تلاشند تا زمان بخرند و از تحریمهای اقتصادی رهایی یابند تا بتوانند ارتش خود را بازسازی کنند. ما نمیتوانیم فقط با ایرانیها ‘همراه شویم’.”
بولتون مدعی شد: “ترامپ همان اشتباهاتی را مرتکب میشود که اوباما در سال ۲۰۱۵ مرتکب شد.”
به گفته بهنام بن طالیبلو، عضو ارشد FDD، تهران هر دلیلی دارد که مذاکرات هستهای را به تعویق بیندازد، اگر ویتکاف و ترامپ اجازه دهند، زیرا آنها معتقدند که “تا زمانی که واشنگتن در حال گفتگو است، اورشلیم شلیک نمیکند — و از طریق آن منشور همه چیز جاری میشود.”
او افزود: “مهمترین عنصر استراتژی دیپلماتیک تهران، امروز به دست آوردن معافیت از تحریمها نیست…” “مهمترین استراتژی استفاده از تعامل مستقیم با ایالات متحده به عنوان یک سپر انسانی واقعی در برابر حمله پیشگیرانه اسرائیل علیه تاسیسات هستهای و/یا نظامی ایران است.”
در همین حال، افراد مطلع میگویند که اسرائیل منتظر است تا حملهای را به تاسیسات هستهای ایران انجام دهد و به طور ضمنی پیشنهاد میکند که میتواند این کار را بدون حمایت نظامی آمریکا انجام دهد.
آنا کلی، معاون دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، پس از انتشار بیانیهای به پست گفت: “هدف قرار گرفتن خشم جان بولتون یک نشان افتخار است.” “او و سایر جنگطلبان همکارش که در این به اصطلاح ‘خبر’ نقل شدهاند، از جنگ ابدی سود میبرند — در حالی که جوانان میمیرند، جیبهای خود را پر میکنند.”
«استیو ویتکاف در حالی که یک شرکت تجاری عظیم را برای خدمت به کشورش ترک کرده است، کار فوقالعادهای در تضمین آزادی آمریکاییهای بازداشتشده در خارج از کشور، مانند مارک فوگل، انجام داده است. او مانند رئیسجمهور ترامپ، بر توقف کشتار و پیشبرد صلح از طریق قدرت متمرکز است.»
315 315
