به گزارش خبرگزاری راه نو آنلاین، بی‌شک تحولات خاورمیانه در دو هفته اخیر وارد مرحله‌ای تازه شد. از همان بامداد ۲۳ خرداد که رژیم صهیونیستی به ایران حمله کرد و جنگ ۱۲ روزه آغاز شد.
نگرانی کشورهای منطقه به‌ویژه سیاسیون و فعالان اقتصادی کشورهای حاشیه خلیج فارس با اما و اگرها درباره بسته‌شدن تنگه هرمز بیش از پیش بالا رفت. بازار انرژی هم کاملا در کنترلِ لحظه‌ای این تحولات قرار گرفت.
بزرگترین نوسان قیمتی از ۲۰۲۲
قیمت نفت خام برنت دریای شمال روز جمعه، ۳۰ خرداد پس از گذشت یک هفته از آغاز درگیری‌ها، با ثبت حدود ۴ درصد رشد هفتگی، به ۷۷ دلار و یک سنت به ازای هر بشکه رسید. این در حالی بود که در روز پایانی هفته پیش از آن، (جمعه، ۲۳ خرداد) معامله‌گران شاهد رشد ۶.۵ درصدی قیمت نفت بودند. مهم‌ترین دلیل آن اقدام رژیم صهیونیستی علیه ایران بود زیرا احتمال بروز تنش‌های منطقه‌ای به‌طور قابل توجهی افزایش یافته بود.
این بزرگترین نوسان روزانه قیمتی از سال ۲۰۲۲ در قیمت نفت به شمار می‌رفت که پس از درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین تا آن زمان، تکرار نشده بود.
بدین ترتیب قیمت نفت با جهشی قابل توجه طی ۱۰ روز، به بالاترین سطوح قیمتی در پنج ماه گذشته رسید. با این حال تحلیلگران بر این عقیده بودند که تأثیر جنگ بین اسرائیل و ایران به‌طور کامل خود را در بازار نفت نشان نداد و «اختلال جدی در زیرساخت‌های تولید یا صادرات نفت ایران» یا «عملی‌شدن تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز در صورت ورود مستقیم آمریکا به جنگ» می‌توانست فشار افزایشی بیشتری بر قیمت‌ها وارد کند.
افت ۱۰ درصدی در یک هفته!
سپس بعد از حمله ایران به پایگاه نظامی آمریکا در قطر، برخلاف انتظار اولیه که هر حمله‌ای در منطقه تنگه هرمز و خلیج فارس را به جهش قیمت‌ها پیوند می‌داد، این بار بهای نفت نه‌تنها افزایش نیافت، بلکه با افتی کم‌سابقه تا ۱۰ درصد در هفته گذشته روبه‌رو شد و به ۶۷ دلار و ۷۷ سنت به ازای هر بشکه رسید.
این در حالی بود که در میانه این جنگ ، قیمت نفت برای مدت کوتاهی از ۸۰ دلار عبور کرد. برخی تحلیلگران با اشاره به تأثیر این تحولات بر روند بازار تأکید کردند که در صورت تداوم درگیری‌ها و بسته‌شدن تنگه هرمز، صادرات نفت دچار اختلال می‌شود و بهای هر بشکه نفت به ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار نیز می‌رسد.
تهدید یک‌چهارم تجارت نفت جهان
در شرایط کنونی روزانه حدود ۱۹ میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های نفتی معادل حدود یک‌چهارم تجارت نفت جهان از طریق تنگه هرمز جابه‌جا می‌شود. همین موضوع نگرانی فزاینده‌ای به‌وجود آورد که بالا گرفتن جنگ می‌توانست این مسیر حیاتی تجارت نفت را مختل کند.
مواضع ضدونقیض دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم درباره ورود آمریکا به جنگ یکی از عواملی بود که سبب سردرگم شدن معامله‌گران بازار نفت شد. در همین حال ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه با تأکید بر اینکه افزایش قیمت نفت ناشی از درگیری ایران و رژیم صهیونیستی خیره‌کننده نیست، اعلام کرد که اوپک‌پلاس فعلاً نیازی به مداخله در بازار نفت نمی‌بیند.
حمله جمهوری اسلامی به پایگاه هوایی العدیدآمریکا در قطر، تلافی مستقیمی بر حملاتسنگین هوایی آمریکا به تأسیسات هسته‌ایایران بود. واشینگتن ادعا کرده بود که در این حملات «زیرساخت‌های کلیدی هسته‌ای ایراننابود شده‌اند». اما تهران بدون هدف قراردادن تنگه هرمز یا تأسیسات انرژی، به یک هدف نظامی مشخص حمله کرد؛ پیامی آشکار که بیش از آنکه نشانه تشدید تنش باشد، حامل سیگنال بازدارندگی بود.
به نظر می‌رسد کاهش قیمت نفت پس از این حمله، برخلاف روند رایج در بحران‌های خاورمیانه، بیانگر درک بازار از محدودبودن دامنه درگیری بود. به گفته مت اسمیت از شرکت کپلر، اقدام ایران «گزینه‌ی کمتر بد» بود و تهران نشان داد که در پی برهم‌زدن توازن انرژی جهانی نبوده است.
داده‌های ردیابی نفتکش‌ها نیز مؤید همین تحلیل بودند. رویترز گزارش داد که دو ابرنفتکش مسیر خود را تغییر داده‌اند، اما خبری از تعطیلی یا انسداد تنگه هرمز نبود. قطرانرژی، شرکت ملی انرژی قطر، نیز از نبوداختلال در روند تولید و صادرات انرژی خود خبر داد.
آرام اما شکننده
در همین حال، اظهارات ترامپ هم نشان می‌دهد که دولت آمریکا مایل به حفظ قیمت پایین نفت در بازار جهانی است. درخواست او برای «حفاری فوری» در آمریکا، نه‌تنها پاسخی به نگرانی‌های بازار مصرف بود، بلکه‌نشانه‌ای از تمایل به کنترل اوضاع پیش از وخامت بیشتر آن است.
بانک HSBC نیز در ارزیابی خود تأکید کرد که تنها در صورت تهدید واقعی به انسداد تنگه هرمز، احتمال جهش قیمت نفت به بالای ۸۰ دلار به ازای هر بشکه وجود دارد.
به هر ترتیب، واقعیت این است که این وضع همچنان شکننده است. تحلیلگران بین‌المللی هشدار داده‌اند که اگر ایران یا اسرائیل گام‌های تهاجمی‌تری بردارند، فضای کنونی بازار به‌سرعت تغییر خواهد کرد. به‌ویژه آنکه کشورهای تولیدکننده نفت مانند عراق، با آغاز خروج برخی کارکنان خارجی از میدان‌های نفتی خود، نشانه‌هایی از نگرانی واقعی را بروز داده‌اند.
