مریم فکری: بازار سهام در حالی معاملات دومین هفته آذرماه را از فردا آغاز می‌کند که دو فاز متفاوت را در هفته گذشته گذراند؛ هم اینکه در روز سه‌شنبه با هجوم نقدینگی و تقویت تقاضا در نمادهای بزرگ و کوچک، یکی از مثبت‌ترین روزهای پاییز را رقم زد و رکوردهای شاخص زده شد و هم اینکه در پایان معاملات هفته در روز چهارشنبه شاخص بورس قرمز شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در هفته جاری که نخستین هفته کاری بورس در آذرماه بود و در حالی که برآوردهای اولیه از تداوم روند صعودی شاخص این هفته حکایت داشت اما در نهایت بازار، روز پایانی خود را با افت ۲۱ هزار واحدی پایان برد و حتی در شرایطی که شاخص بورس تهران وارد کانال تراز ۳.۳ میلیون واحد شده بود، با از دست دادن این کانال بار دیگر در تراز ۳ میلیون و ۲۸۲ هزار واحد قرار گرفت.با این حال، با توجه به اینکه شاخص بورس تهران در پایان هفته گذشته در تراز ۳ میلیون و ۱۶۷ هزار واحد به کار خود پایان داده بود، بازار سرمایه بازدهی هفتگی‌اش به ۳.۶۱ درصد رسید.
چرا بازار سهام رکورد زد؟
مجید عبدالحمیدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرگزاری یولن درباره فضای بازار سهام می‌گوید: رکوردشکنی‌های اخیر بورس را باید نتیجه یک هم‌افزایی چندلایه از عوامل بنیادی، انتظاری و سیاستی دانست. طی ماه‌های گذشته شاهد کاهش بخشی از ریسک‌های سیستماتیک، ثبات نسبی در متغیرهای کلان و شکل‌گیری یک رویکرد پیش‌بینی‌پذیرتر در سیاست‌گذاری اقتصادی بوده‌ایم. همین موضوع باعث شد انتظارات فعالان بازار سرمایه از یک حالت محافظه‌کارانه به سمت دیدگاه‌های مبتنی بر رشد منطقی تغییر جهت دهد و نقدینگی سرگردان اقتصاد، بخشی از مسیر خود را دوباره به سوی بازار سهام پیدا کند.
وی می‌افزاید: در دو سال اخیر، بخش بزرگی از شرکت‌ها به دلیل شرایط رکودی، نوسانات شدید ارزی و عدم قطعیت تصمیم‌گیری، در محدوده‌هایی معامله می‌شدند که با ارزش واقعی‌شان فاصله قابل‌توجه داشت. این فاصله اکنون در حال اصلاح است.
این کارشناس بازار سهام تصریح می‌کند: از سوی دیگر، گزارش‌های مالی شرکت‌ها -چه در سطح فروش، چه سود عملیاتی و چه حاشیه سود-نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از بازگشت ظرفیت تولید و فروش در صنایع کلیدی نشان می‌دهد. این پیشرفت‌ها هنگامی اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که در کنار ثبات نرخ بهره، کنترل انتظارات تورمی و آرام‌تر شدن فضای سیاست‌گذاری ارزی دیده شود.
ادامه‌دار بودن روند مثبت بورس سه شرط دارد
عبدالحمیدی همچنین با اشاره به چشم‌انداز ادامه‌دار بودن رشد بازار توضیح می‌دهد: تداوم روند مثبت فعلی نیازمند سه شرط اساسی است. اول، ثبات در متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان؛ یعنی نرخ ارز، نرخ سود و سیاست‌های پولی نباید دچار شوک‌های لحظه‌ای شوند.
وی ادامه می‌دهد: دوم، ثبات و شفافیت در سیاست‌گذاری به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند قیمت‌گذاری دستوری، نرخ خوراک صنایع، مقررات معاملاتی و سیاست‌های مالیاتی. سوم، تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی و انتشار گزارش‌های دقیق‌تر و به‌موقع از سوی شرکت‌ها. هر زمان این شفافیت افزایش یابد، ریسک تحلیلی کاهش پیدا می‌کند و بازار امکان قیمت‌گذاری درست‌تری پیدا می‌کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان می‌کند: شرایط امروز بورس از نظر ترکیب نقدینگی و نسبت‌های ارزش‌گذاری، تفاوت‌های جدی با دوره صعود و سقوط شدید گذشته دارد. هم‌اکنون P/E بازار در حدی قرار دارد که قابل دفاع و در برخی صنایع حتی جذاب به نظر می‌رسد. جریان ورود پول هم بسیار هوشمندتر از سال‌های قبل شده و سهم سرمایه‌گذاران نهادی و تحلیل‌محور افزایش یافته است. ابزارهای نظارتی نیز نسبت به سال‌های گذشته کارآمدتر شده‌اند؛ از جمله ارتقای سامانه‌های نظارت لحظه‌ای مدیریت رفتارهای الگوریتمیو سازوکارهای جدید دامنه نوسان پویا که مانع از شکل‌گیری فشارهای هیجانی ناگهانی می‌شود.
ریسک سقوط عمیق فعلا دیده نمی‌شود
وی تاکید کرد: با این حال، نباید انتظار داشت بازار در یک مسیر کاملا خطی و بدون اصلاح حرکت کند. اگر سرعت رشد قیمت‌ها از توان سودآوری و جریان نقدی شرکت‌ها عبور کند، ورود به یک فاز اصلاحی طبیعی و حتی ضروری است. اما تفاوت مهم امروز با دوره‌های قبل این است که ریسک سقوط عمیق و ناگهانی که ناشی از حباب‌های قیمتی گسترده بود، فعلا دیده نمی‌شود مگر آنکه متغیرهای کلان یا مقررات حیاتی دچار تغییرات غیرمنتظره شوند.
عبدالحمیدی در ادامه تصریح می‌کند: یکی از نقاط قوت بازار در شرایط کنونی، بلوغ نسبی رفتار سرمایه‌گذاران است. بسیاری از فعالان اکنون از مدل‌های جریان نقدی تنزیل‌شده (DCF)، ارزش جایگزینی دارایی‌ها و تحلیل حساسیت سودآوری استفاده می‌کنند. این یعنی بازار نه‌تنها رشد می‌کند، بلکه کیفیت رشد نیز افزایش یافته و تصمیم‌گیری‌ها کمتر تحت تأثیر موج‌سازی قرار می‌گیرد. همین ویژگی، احتمال تکرار نوسانات بسیار شدید گذشته را به‌شکل محسوسی کاهش داده است.
احتمال سقوط دوباره بورس وجود دارد؟
وی در پاسخ به این سوال یولن که با وجود رکوردشکنی‌های شاخص بورس، آیا احتمال وقوع اتفاقی مشابه گذشته که بعد از یک صعود، سقوط‌های عجیبی را بازار سهام تجربه کرد، دوباره وجود دارد؟ می‌گوید: برای جلوگیری از بروز شرایطی مشابه سقوط‌های گذشته، رعایت اصول مدیریت ریسک و پرهیز از تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت مبتنی بر هیجان ضروری است.
عبدالحمیدی می‌افزاید: اگر شفافیت اطلاعاتی افزایش یابد، سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ثبات بیشتری پیدا کند و فعالان بازار بر تحلیل‌های بنیادی تکیه کنند، بازار سرمایه این ظرفیت را دارد که نه‌تنها از اصلاحات احتمالی عبور کند بلکه به یک بستر قابل اتکا برای تأمین مالی پایدار اقتصاد تبدیل شود. در چنین شرایطی، سقوط‌های سنگین گذشته دیگر تکرار نخواهد شد و بورس می‌تواند نقش واقعی خود را در اقتصاد ایفا کند.
این کارشناس بازار سهام تصریح می‌کند: نمی‌شود این‌طوری گفت اما چیزی که دقیقا اشاره کرد خیلی وقت‌ها این‌طوری می‌شه اما یک مقدار متعادل تر.
وی متذکر می‌شود: تجربه بازار سرمایه نشان داده که معمولا پس از دوره‌های رشد قابل‌توجه، احتمال ورود به فاز اصلاح وجود دارد؛ مگر آنکه مجموعه ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد به‌طور پایدار کاهش یافته باشد. بنابراین سقوط یا اصلاح الزاما نتیجه سیاست‌گذاری نیست، بلکه تابعی از هماهنگی ارزش‌گذاری‌ها با سودآوری واقعی شرکت‌ها و سطح ریسک‌های کلان است.
۲۲۳۲۲۵
