نادیا زکالوند: دانشمندان بیش از ۵۰درصد احتمال می‌دهند در ماه‌های آینده، پدیده لانینا رخ دهد. این پدیده باعث می‌شود هوای زمستان سرد و مرطوب‌تر شود.
البته لانینا، رویدادی تسکین‌بخش برای مردم و جوامعی است که در مناطق بسیار گرم و خشک زندگی می‌کنند. از هزاران سال گذشته تاکنون، سال ۲۰۲۴ گرم‌ترین سال کره زمین بوده است. در این سال شاهد دماهای بسیار بالای سوزنده و امواج گرمایی طولانی‌مدت بودیم و میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا در معرض آن قرار داشتند.
درواقع تغییرات آب‌وهوا، شدت امواج گرمای خطرناک کره زمین را افزایش داده و درنتیجه زندگی بشریت و درعین‌حال محیط‌زیست را به خطر انداخته است. مثلا، خرداد امسال، مردم کشورهای قاره آسیا، از جمله بنگلادش، هند، تایلند و ویتنام از گرمایش زمین صدمات بسیاری دیدند. در چنین آب‌وهوایی، مردم به‌ویژه گروه‌های حساس، شامل افراد مسن، کودکان و همچنین کارگرانی که در فضای باز کار می‌کنند صدمه دیده و جان خود را از دست می‌دهند.
امواج گرمایی همیشه رخ می‌دهد اما وقتی این گرما با استفاده از مصرف انرژی‌هایی چون نفت، گاز و زغال سنگ افزایش می‌یابد موجب مرگ افراد بسیاری می‌شود.
تغییر از پدیده ال‌نینو به لانینا
جدیدترین داده‌های آب‌وهوایی نشان می‌دهد، از پدیده ال‌نینو موجود در سال ۲۰۲۴ به پدیده لانینا در سال ۲۰۲۵ وارد می‌شویم. در این وضعیت معمولا دمای اقیانوس‌ها خنک‌تر شده و شاهد الگوهای آب‌وهوایی متفاوتی خواهیم بود که هم تسکینی برای مناطق آسیب‌دیده از خشکسالی آسیایی است و هم مردم را گرفتار چالش‌هایی جدید می‌کند.
پدیده لانینا، هوا را مرطوب و خنک‌تر می‌کند. البته بنابه گفته دانشمندان این پدیده موقتی است و نمی‌تواند صدمات ناشی از گرمایش شدید سیاره‌ای را خنثی و معکوس کند. درواقع در ۱۰ سال گذشته تاکنون، گرمایش زمین آنقدر خسارات اقتصادی و انسانی زیادی موجب شده که اثر خنکی کوتاه‌مدت پدیده لانینا نمی‌تواند این خسارات و اثرات گرمایش گازهای گلخانه‌ای منتشر شده در جو زمین را خنثی کند.
همچنین آب‌وهوای زمستانی لانینا منجر به اختلال‌های هوایی شدیدی چون توفان و سیل در مناطق آسیایی می‌شود. از طرفی، افزایش دمای کره زمین، روی پدیده لانینا اثر گذاشته و دمای آن را تا حد دمای ال‌نینو افزایش می‌دهد. سپس این گرمای اضافی موجب فجایع آب‌وهوایی مانند ابرتوفان یاگی، که اوائل سپتامبر (شهریور) سال ۲۰۲۴ کشورهایی از آسیای جنوبی را تحت تاثیر قرار داد، می‌شود.
دانشمندان پس از بررسی ابرتوفان یاگی دریافتند، این ابرتوفان و توفان‌های مشابه آن براثر تغییرات آب‌وهوایی ناشی از فعالیت‌های انسانی رخ داده‌اند. همچنین به‌دلیل تغییرات آب‌وهوایی، وافشاری حاره‌ای نزدیک ویتنام موجب ۲۰ درصد مرطوب‌تر و ۵ درصد بادخیزتر شدن این منطقه شده است.
بنابر هشدار کارشناسان هواشناسی، پدیده لانینا اغلب موجب کاهش غیرمنتظره دما و همینطور افزایش باران می‌شود و وضعیت بد آب‌وهوا بارها تکرار شده و بلایای طبیعی متعددی رخ خواهد داد.
اثر هوای زمستانی لانینا در آسیا
پدیده لانینا هوا را مرطوب و خنک‌تر می‌کند و از این نظر اندکی از اثرات گرما و خشکسالی اخیر در مناطق آسیایی کاسته می‌شود. مثلا، کشاورزی در کشورهایی مانند چین، هند و اندونزی بهبود می‌یابد و بارش‌های بیشتر باران، مخازن آبی، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی کشورهای آسیایی را پرآب می‌کند. هوای خنک‌تر هم از تنش گرمایی می‌کاهد و سلامت مردم و دام‌ها را بهبود می‌بخشد. درضمن هوای مرطوب‌تر، تولید برق از منابع آبی را آسان‌تر می‌کند و امنیت انرژی منطقه‌ای تامین می‌شود.
اما در کنار این شرایط مثبت ناشی از پدیده لانینا، برخی از کشورهای آسیایی مانند هند، بنگلادش، پاکستان،اندونزی، ویتنام و فیلیپین با بارش‌های شدید موسمی و خطرات بیشتر سیل و رانش زمین مواجه خواهند شد.
بلاهای طبیعی، مانند سیل و توفان، روی زیرساخت‌های کشورهای آسیایی چون، خدمات بهداشتی، جاده‌ها، زمین‌های کشاورزی و شیلات اثرات منفی می‌گذارد و معیشت و امنیت غذایی مردمان آنها را به خطر می‌اندازد. سیل، آلودگی منابع آبی و شیوع انواع بیماری‌ها، جان افراد بسیاری را، مانند آنچه که در نپال رخ داد و موجب مرگ صدها نفر شد، می‌گیرد.
برنامه‌ریزی برای آینده خطرناک و ناشناخته
دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی کشورهای آسیایی باید برنامه‌هایی تدوین کنند و انعطاف‌پذیری خود را آنقدر افزایش دهند تا بتوانند در برابر الگوهای آب‌وهوایی نامطمئن و ناپایدار ایستادگی کنند. بنابه گفته کارشناسان هواشناسی، متاسفانه بارش‌های شدید، جاری شدن سیل‌های متعدد، تشدید توفان‌های استوایی، گرمای مرگبار، خشکسالی‌های بی‌امان و آتش‌سوزی‌های جنگل که در سال ۲۰۲۴ شاهد آنها بودیم، واقعیت جدید فعلی و همینطور پیش‌بینی آینده بشر است و به‌همین دلیل تمام کشورهای جهان باید برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای همکاری کنند.
منبع:
climateimpactstracker
