به گزارش سرویس بین‌الملل یولن، آشتی ملی میان جنبش‌های «فتح» و «حماس» در لبنان، پس از ماه‌ها توقف چهارچوب‌های اقدام مشترک، در محافل سیاسی و مردمی فلسطین و اردوگاه‌ها فضای مثبتی ایجاد کرد. این آشتی بعد از قطع رابطه میان این دو جنبش به دلیل حوادثی در اردوگاه البرج الشمالی در دهم و یازدهم دسامبر ۲۰۲۱ اتفاق افتاده بود، صورت گرفت.
در ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱، پس از یک آتش سوزی در مسجد «کعب بن ابی» در اردوگاه البرج الشمالی در منطقه صور لبنان، افراد مسلحی که گفته می‌شد وابسته به جنبش فتح هستند، به مراسم تشییع جنازه «حمزه شاهین» جوان فلسطینی که در این انفجار جان خود را از دست داده بود تیراندازی کردند که طی آن چهار نفر دیگر که گفته می‌شد از اعضای جنبش حماس هستند، جان باختند.
وبگاه «النشره» با انتشار گزارشی اختصاصی از آشتی جنبش‌های فتح و حماس به ارائه جزئیاتی از این توافق حاصله پرداخت و نوشت: «۱۷ آوریل جاری، در مقر جنبش امل در بیروت، تحت نظارت «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان و با حضور «جمیل الحایک» نماینده او و رئیس دفتر سیاسی جنبش امل،«حسن المصری» نائب رئیس دفتر سیاسی این جنبش، «محمد الجباوی» و «بسام کجک» از اعضای دفتر سیاسی این جنبش، «ماهر حمود» رئیس اتحادیه جهانی علماء المقاومه، مصطفی اللداوی، «احسان عطایا» نماینده جنبش جهاد اسلامی در لبنان، «حسن حب‌الله» مسئول پرونده فلسطین در حزب‌الله و شماری از مسئولان حماس و فتح برگزار شد و طی آن آشتی میان دو طرف حاصل گردید».
جزئیات توافق آشتی
بنا بر این گزارش، این آشتی شامل توافقی میان رهبران فتح و حماس به شرح ذیل است:
– عبور از اختلافات و پرداختن به آثار و پیامدهای حادثه البرج الشمالی در منطقه صور به گونه‌ای که امنیت و ثبات اردوگاه‌ها حفظ شود، به خصوص که در بحبوحه ماه پر برکت رمضان و انتفاضه برای دفاع از مسجد الاقصی که مستلزم متحد کردن موضع فلسطین است، به سر می‌بریم.
– توافق بر سر حقوق کشته‌‌شدگان و مجروحان، به طوری که جنبش فتح مسئولیت اخلاقی این حادثه را بر عهده بگیرد، همانطور که در نزدیکی مقر خود در مجاورت گورستان اردوگاه اتفاق افتاد، مشروط بر پرداخت غرامت مالی به خانواده‌های کشته شدگان و مجروحان به صورت مشترک از سوی فتح و حماس.
– موافقت با تشکیل کمیته پیگیری سه جانبه از «فتح»، «حماس» و «امل».
– ساخت دیوار جداکننده بین قبرستان و مقر «فتح» در البرج الشمالی، برای جلوگیری از هرگونه اصطکاک در آینده.
– بازنگری در چارچوب‌های مشترک در لبنان و شاخه‌های آن در اردوگاه‌ها که تحت تأثیر اختلافات متوقف شده‌اند. این بازنگری می‌بایست بر اساس احترام و تعهد و این اصل که صحنه لبنان استثناء است، صورت گیرد.
چالش‌ها از یکسو و پافشاری‌ها از سوی دیگر
حصول آشتی میان این دو جنبش فلسطینی، با چالش‌های زیادی رو به رو شد و تلاش‌های جاری در این مسیر، بارها به بن بست رسید و تقریباً شکست خورد، اما نبیه بری با دیگر میانجیگرهای سیاسی لبنانی و فلسطینی، به ویژه شیخ ماهر حمود، رئیس اتحادیه بین المللی علمای مقاومت، «حزب الله»، نیروهای اسلامی در عین الحلوه و چهار گروه و حزب فلسطینی بر دستیبای به آن اصرار کرد. این چهار گروه فلسطینی عبارت بودند از جنبش جهاد اسلامی، جبهه دموکراتیک،جبهه مردمی برای آزادی فلسطین، جبهه خلق برای آزادی فلسطین – فرماندهی کل. علاوه بر این، محمد الجباوی و بسام کجک،از اعضای دفتر سیاسی جنبش امل، با پیگیری جزئیات و تلاش‌های فراوان و ملاقات‌های مستمر و دوجانبه که منجر به این توافق شد، مقابل چالش‌های مختلف ایستادند.
اولین چالش در مسیر دستیابی به مصالحه نه تنها پیامدهای حادثه در اردوگاه البرج الشمالی در منطقه صور بود که خطرناکترین منطقه بین دو طرف در اردوگاه‌ها محسوب می شود، بلکه در چارچوب برخورد با این حادثه بود. زیرا حماس حتی قبل از پایان تحقیقات، رسماً نیروهای امنیت ملی را متهم به حضور در پشت آن کرد. امری که جنبش فتح آن را رد و برای همکاری برای افشای حقیقت و تحویل هر متهم به دست داشتن که منجر به مسدود شدن این پرونده شد، اعلام آمادگی کرد. امری که موجب توقف اقدام مشترک شد و فتح از قطع هرگونه ارتباط و تماس با حماس در همه سطوح و در همه مناطق در عرصه لبنان خبر داد و به تبعیت از آنگروه‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین نیز دست به چنین اقدامی زدند.در این میان، حماس تصمیم گرفت عضویت خود را در نیروی مشترک در اردوگاه عین الحلوه به حالت تعلیق درآورد و در هیچ جلسه یا نشستی که در آن مقامات «امنیت ملی» شرکت می کنند، شرکت نکند.
چالش دیگر در چارچوب روابط دوجانبه بی‌ثبات بین دو طرف بود که به تبعیت از توافق یا اختلاف میان دو رهبری مرکزی، با وجود توافق دو طرف بر سر این موضوع که عرصه فلسطین در لبنان استثنایی است و نباید تحت تاثیر تبعات این امر قرار گیرد، همواره دچار جزر و مد می‌شد. این امر، سال‌ها پیش به انحلال «رهبری سیاسی واحد» رسید، پیش از آن که بری موفق شود «هیئت اقدام مشترک فلسطین» را در سوم سپتامبر ۲۰۰۳،به عنوان چارچوبی که همه فلسطینی‌ها را متحد می‌کند، تشکیل دهد.
چالش سوم، گسترش تنش سیاسی بین دو رهبری و تبادل اتهامات و روایت‌ها به صف بندی عمودی بین جناح‌های ساف با «فتح» و «ائتلاف نیروهای فلسطینی» با «حماس» بود که پس از آن با تنش‌های مردمی در اردوگاه‌های مختلف و در صفحه‌های شبکه‌های اجتماعی، به ویژه در گروه‌های “واتساپ همراه شد. امری که موجب باز شدن درها به روی ترس از تنش‌های امنیتی سیار در داخل اردوگاه ها شد. زیرا این دو جنبش نفوذی قوی در آن‌ها دارند. همچنین امری که ترس از ورود «ستون پنجم» برای شعله ور کردن آتش فتنه را به همراه داشت. ستون پنجمی که در این مسیر تلاش‌های مداوم و غیرقابل توقف دارد.
موفقیت در دستیابی به آشتی
در ادامه این گزارش آمده است: بری امروز موفق شد آنچه را که قطع شده بود، وصل کند و آب را به مسیر خود بازگردانَد. این آشتی موجب ورق خوردن کتاب اختلافات و بازگرداندن گرما به روابط بین دو حزب شده است. جایی که «هیئت اقدام مشترک فلسطین» نخستین نشست خود را در سفارت دولت فلسطین در بیروت برگزار کرد؛ نشستی تحت نظارت هیئت نبیه بری به ریاست جباوی، «فتحی ابوالعردات» دبیر جنبش «فتح» در لبنان، «احمد عبدالهادی» نماینده جنبش حماس و با حضور تمامی نیروهای ملی و اسلامی فلسطینی. نشستی که همه طرف‌ها آن را مثبت و مقدمه آب شدن یخ روابط میان دو جنبش فتح و حماس توصیف کردند.
هیئت اقدام مشترک فلسطین در این نشست بر بی‌طرف نگه داشتن اردوگاه‌ها در لبنان در قبال تعامل‌ها و درگیری‌های جناحی و شکاف داخلی فلسطین و نیز فعال‌سازی فعالیت خود در لبنان و شعب آن در اردوگاه‌ها بر اساس احترام و تعهد تاکید کرد.
انتهای پیام/ص
