برخی از رفتارها و یا بیماری ها موجب معافیت دایم یا موقت اهدای خون می شود، مراکز انتقال خون برای اهدا، مقررات و استاندارهایی را دارند که به نفع اهدا کننده و گیرنده خون است، یکی از رفتارهایی که همواره مورد سوال قرار می گیرد، بحث انجام حجامت و اهدای خون است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.
خون‌های اهدایی در ایران از سالم‌ترین خون‌های اهدایی در جهان است و انتقال خون ایران سخت گیرانه ترین استانداردها را هم برای سلامت اهدا کننده و گیرنده خون را به کار می گیرد.
در ایران سالانه بیش از دو میلیون نفر به صورت کاملا داوطلبانه خون اهدا می‌کنند، خون‌های اهدایی در ایران از سالم‌ترین خون‌ها در جهان است چون عاری از عوارض عفونی و غیرعفونی است و سلامت آن در حد کشورهای توسعه یافته است.
ایران از سال ۱۳۸۶ سال ها زودتر از آنچه که سازمان بهداشت جهانی برای ایران در نظر گرفته بود به اهدای کاملا داوطلبانه و حذف اهدای جایگزین دست یافت.
اهدای بدون جایگزین، اهدایی بدون هیچ چشم داشت است که به منظور نجات جان بیماران نیازمند به خون انجام می شود و از آن سال تاکنون ایران به هیچ عنوان از اهدای بدون جایگزین خارج نشده است.
نیاز به خون یک نیاز همیشگی است و بیمارانی مانند تالاسمی ها و هموفیلی ها به طور مستمر نیارمند به دریافت خون و فرآورده‌های خونی هستند و در کنار آن مادران باردار که منتظر تولد نوزاد هستند و بیماران در معرض اعمال جراحی به خون نیاز دارند. سازمان انتقال خون تنها متولی تامین خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز آنهاست تا در هر زمانی خون و فرآورده‌های آن را با بالاترین کیفیت تامین کند.
سازمان انتقال خون با انجام مشاوره و معاینات دقیق و همچنین انجام آزمایش هایی هنگام اهدای خون و رعایت اصول بهداشتی و پزشکی در اهدا، نگهداری و توزیع آن، سلامت آن را تضمین کرده است، مصاحبه و معاینه پزشکی پیش از اهدای خون از ارکان مهم حفظ و ارتقاء سلامت محصولات خونی است که با مشارکت صادقانه و صبورانه داوطلبان صورت می گیرد.
حجامت چیست؟
حجامت به عنوان یک روش درمان سنتی از حدود ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح مورد توجه جامعه بشری و ادیان الهی و رهبران دینی بوده است و در اسلام نیز اشاراتی بر این دستاورد دانش بشری شده است. در این عمل خون خارج شده از بدن دور ریخته می شود. اما امروزه علم و دستاوردهای نوین دانش بشر در خدمت این روش درمانی قرار گرفته اند، به طوریکه می توان در افراد واجد شرایط با اهداء یک واحد خون سالم و تهیه فرآورده های مختلف از آن، جان چندین بیمار نیازمند به خون را نجات داد.
چرا شخصی که حجامت کرده نمی‌تواند اهدای خون کند؟
مطابق پذیرفته های علمی در همه جای دنیا انجام هرگونه عمل تهاجمی پزشکی و یا غیرپزشکی باعث عدم پذیرش موقت داوطلب برای اهدای خون می شود و انجام عمل حجامت هم که در واقع نوعی فرآیند تهاجمی محسوب می شود، باعث معافیت موقت داوطلب از اهدای خون می شود و مبنا بر این اساس استوار است که حتی انجام چنین عملی در یک مرکز بهداشتی درمانی باز هم ممکن است سبب ورود و انتقال عوامل بیماری زای خطرناک قابل انتقال از راه خون به بدن شخص شود.
در تزریق خون به بدن یک بیمار باید اطمینان حاصل شود که به او صدمه ای وارد نمی شود و در عین حال سلامت اهداء کننده خون را نیز به خطر نمی افتذ، از این رو تمامی مراکز اهدای خون برای خون دادن شرایطی را در نظر می گیرند که بعضی از این شرایط برای حفظ سلامت فرد اهدا کننده و برخی دیگر برای حفظ سلامت گیرنده خون است.
افرادی که حجامت می‌کنند تا یک سال از اهدای خون معاف هستند
به دلیل حفظ سلامت خون اهداکنندگان و دریافت کنندگان و همچنین به دلیل اینکه عروق کسانی که حجامت می کنند باز شده است، این افراد تا یک سال از اهدای خون معاف هستند.
کسانی که حجامت می کنند به قصد درمان این کار انجام می دهند، در حالی که اهدای خون یک عمل نوع دوستانه است که با خلوص نیت و به منظور کمک به بیماران نیازمند به خون انجام می شود.
نه حجامت را نفی می شود و نه از این اقدام حمایت، اما سازمان انتقال خون همواره بر سلامت اهدا کنندگان خون و فرآورده های آن تاکید دارد.
این سازمان با انجام مشاوره و معاینات دقیق هنگام اهدای خون و رعایت اصول بهداشتی و پزشکی در اهدا، نگهداری و توزیع آن، سلامت آن را تضمین کرده است، مصاحبه و معاینه پزشکی پیش از اهدای خون از ارکان مهم حفظ و ارتقاء سلامت محصولات خونی است که با مشارکت صادقانه و صبورانه داوطلبان صورت می گیرد.
پزشکان سازمان انتقال خون با انجام مصاحبه ای محرمانه به ارزیابی سوابق مختلف پزشکی، اهدای خون و به ویژه رفتارها و عادات داوطلبان می پردازند و نتیجه غربالگری پزشکی منجر به اهدای خون و یا معافیت از اهدای خون داوطلبان می شود.
چه آزمایش‌هایی بر روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود؟
برای اطمینان از سلامت خون اهدا شده هر واحد خون اهدا یی علاوه بر تعیین گروه خون و ارهاش، از نظر عفونت های هپاتیت B ، هپاتیت C، ویروس ایدز و سیفلیس آزمایش می شود، در برخی مناطق آزمایش بررسی از لحاظ ویروس HTLV نیز انجام می شود.
چرا طی مراحل معاینه و انتخاب اهدا کننده سؤالات شخصی پرسیده می‌شود؟
داشتن برخی رفتارهای شخصی پرخطر مانند ارتباط جنسی حفاظت نشده، حجامت، خالکوبی، طب سوزنی و سوراخ کردن گوش، سلامت خون اهدایی را به خطر می اندازد. به همین دلیل بسیار مهم است که پزشک مصاحبه کننده برای تصمیم گیری در خصوص اجازه به اهدای خون و یا معافیت داوطلب، از سابقه این گونه رفتارهای داوطلب اهدای خون آگاه شود.
