دانشمندان علوم پزشکی مشهد موفق به تولید واکسن جدید کرونا شدند

دکتر سینا مظفری جوین روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار یولن افزود: با شیوع بیماری کرونا، ساخت واکسن‌هایی با ساختارهای(پلتفرم‌ها) مختلف برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کووید-۱۹ توسعه یافته‌ است که در این میان واکسن‌هایی که بر پایه ساختار نانوذره لیپیدی ام.آر.ان.ای و با نام واکسن های بیونتک، فایزر و مدرنا ساخته شده اند با داشتن سرعت بالای تولید (تنها ۴۵ روز در مورد مدرنا)، اثربخشی و ایمنی‌زایی بیشتری را نسبت به سایر ساختارهای ساخت واکسن نشان داده‌اند.

وی ادامه داد: موفقیت چشمگیر این ساختار برای توسعه سریع واکسن‌های کارآمد علیه بیماری‌های ویروسی و سرطان‌ها  و به ویژه راهبردی بودن آن در مواجهه با همه‌گیری بیماری‌های نوظهور محققان بسیاری را در کشورهای مختلف از جمله آلمان، آمریکا و چین ترغیب به توسعه واکسن‌های ام.آر.ان.ای کرده است.

عضو هیات علمی گروه ژنتیک و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در این راستا دانشمندان این دانشگاه از سه سال گذشته برای ایجاد و توسعه پلتفرم واکسن نانوذره لیپیدی ام.آر.ان.ای و همچنین نسل جدید واکسن ام.آر.ان.ای چند ظرفیتی علیه سویه اومیکرون کروناویروس فعالیت خود را با حمایت مالی ستاد توسعه فناوری نانو، ستاد توسعه زیست فناوری ریاست جمهوری و شرکت سینا نانواکسیژن آغاز کردند.

مظفری افزود: به دنبال نتایج موفقیت آمیز در مطالعات سلولی، مطالعات حیوانی بر روی موش، موش صحرایی(رت)، خرگوش و میمون رزوس انجام شد و آزمایشهای متعدد برای بررسی کارایی ایمنی زایی و ایمنی واکسن صورت گرفت.

عضو هیات علمی گروه ژنتیک و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: نتایج نشان داد که تزریق واکسن نانوذره لیپیدی ام.آر.ان.ای که با نام تجاری “آیریبووکس” (Iribovax) توسط سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان شناخته می‌شود، سبب ایجاد تیتر بالایی از آنتی‌بادی‌های خنثی کننده اختصاصی علیه اسپایک ویروس در حیوانات مورد مطالعه می‌شود.

مظفری افزود: در ادامه، نمونه سرم میمون‌های رزوس واکسینه شده با آیریبووکس، فعالیت خنثی کننده قوی این واکسن را علیه ویروس زنده عفونت زای SARS-CoV-۲  نشان داد که قابل مقایسه با نتایج واکسن مدرناست و طبق بررسی‌های آزمایشگاه ویروس شناسی مستقل قویترین فعالیت خنثی‌کننده ویروس را در میان واکسن‌های استفاده شده در ایران نشان داد.

وی ادامه داد: علاوه براین بر طبق نتایج آزمایش‌های تشخیصی پی.سی.آر و سی تی اسکن ایجاد عفونت در دستگاه تنفسی میمون‌های واکسینه شده مهار شد. همچنین نتایج چالش با ویروس عفونت‌زا نشان دادند که این واکسن، ایمنی سلولی قابل توجهی را ایجاد می‌کند و در نتیجه می‌تواند به عنوان دز یادآور موثر استفاده شود.

عضو هیات علمی گروه ژنتیک و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد عنوان کرد: واکسن آیریبووکس هم اکنون تمامی آزمایش‌های مطالعات پیش بالینی و کنترل کیفی را با موفقیت پشت سر گذاشته و در آستانه ورود به مطالعات بالینی با نظارت سازمان غذا و دارو است.

مظفری افزود: از مهم‌ترین ویژگی‌های فناوری واکسن ام.آر.ان.ای انعطاف‌پذیری بالای آن از لحاظ تولید صنعتی سریع و با ظرفیت بالاست و ساخت انواع جدید آن حدود ۱۰ بار سریعتر از تولید واکسن‌های سنتی از جمله ویروس غیرفعال شده است.

وی ادامه داد: این ویژگی ازاین جهت اهمیت دارد که تولید واکسن جدید علیه سویه‌های جدید جهش‌یافته نگران‌کننده کرونا ویروس ۲ را در زمان بسیار کوتاهی و با تغییر جزئی  درساختار ام.آر.ان.ای ممکن می‌سازد.

عضو هیات علمی گروه ژنتیک و پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: علاوه بر این زیرساخت تولید واکسن ام.آر.ان.ای به طور قابل توجهی کوچکتر از زیرساخت واکسن‌های سنتی است و استفاده از مواد اولیه سنتتیک احتمال آلودگی‌های بیولوژیک را کاهش می‌دهد.

مظفری افزود: همچنین این فناوری پیشرفته راهبردی هم اینک در تولید داروهای دیگر علیه بیماری‌های عفونی از جمله آنفلوآنزا و چند نوع سرطان تهاجمی از جمله بیماری سرطان پوست وخیم(ملانوما) استفاده می‌شود که داروهای آن یا در مرحله گرفتن مجوز و یا در مرحله سه بالینی هستند.