دمشق در کنترل مخالفان مسلح / آینده نظام سیاسی در سوریه چه می‌شود؟

رسول سلیمی: در بیانیه‌ای که از سوی شورشیان سوری در شبکه‌های خبری و خبرگزاری‌ها منتشر شد آمده است که «مردم سوریه بشار اسد را سرنگون کردند.» شبکه تلویزیونی الجزیره نیز تصاویری از میدان اموی شهر دمشق را منتشر کرد که در آن مردم در حال بوق زدن در خودروهای خود هستند و نیروهای دولتی در آن دیده نمی‌شوند.

رویترز به نقل از یک منبع نظامی سوری مدعی شد که فرماندهی ارتش سوریه، «سقوط دولت بشار اسد» را به افسران و فرماندهان ارتش ابلاغ کرده است. از صبح امروز نیز تصاویر از ورود نیروهای تحریرالشام به دمشق منتشر شده است. مخالفان مسلح سوریه مدعی شدند که ساختمان رادیو و تلویزیون این کشور را به دست گرفته‌اند.

 رویترز ادعا کرد که بشار اسد رئیس جمهور سوریه از این کشور به مقصدی نامعلوم خارج شده است. این خبرگزاری همچنین مدعی شد که محالفان دولت سوریه، از ساعاتی پیش ورود به شهر دمشق را شروع کرده‌اند و صدای تیراندازی در اطراف شهر شنیده می‌شود.

 شب گذشته مخالفان بشار اسد در سوریه وارد دمشق شدند و تقریبا تمامی مراکز مهم نظامی و امنیتی این کشور را در دست گرفتند. از ساعاتی پیش نیز اخباری در مورد ترک سوریه از سوی بشار اسد مخابره می‌شود.

در همین حال ابو محمد الجولانی، رهبر هیئت تحریر الشام از مردم سوریه خواسته است از نزدیک شدن به مؤسسات و نهادهای دولتی تا زمان تحویل رسمی تحت نظارت نخست وزیر سابق، خودداری شود. همزمان محمد الجلالی، نخست وزیر سوریه بعد از اعلام  سقوط دولت این کشور از سوی مخالفان، گفت که ما در شورای وزیران دست خود را به سمت هر شهروند سوری که نگران آینده و تصمیمات این کشور است، دراز کرده و از شهروندان می‌خواهم به اموال عمومی و دولتی خسارت و آسیبی نزدند. او گفت که آماده همکاری با هر کسی است که مردم سوریه آن را انتخاب کنند.

در همین حال کارمندان فرودگاه بین المللی دمشق، محل کار خود را ترک کردند. در همین حال گزارش شد که شورشیان در سوریه زندانیان را از زندان مخوف صیدنایا آزاد کرده‌اند. ویدئوهای تایید نشده که در شبکه‌های اجتماعی در گردش است ظاهرا افرادی را درحال خروج از محوطه زندان نشان می‌دهد. انجمن بازداشتی‌ها و مفقودشدگان در زندان صیدنایا گفتند که آزادشدگان به سوی منین، شهری در نزدیکی دمشق، می‌روند.

در این راستا گمانه زنی ها درباره آینده سیاسی سوریه نیز افزایش یافته است. الجولانی در مصاحبه با س ان ان گفته بود «افرادی که از حکومت اسلامی می‌ترسند، یا شاهد اجرای نادرست آن بوده‌اند یا درک درستی از آن ندارند.» به گفته الجولانی، اگر نیروهای مخالف موفق به سرنگونی رژیم اسد شوند، این کشور به «دولتی مبتنی بر حکومت، نهادها و غیره» تبدیل خواهد شد.

اشاره جولانی به «حکومت اسلامی» مدلی مشابه حکومت اسلامی طالبان افغانستان است. اینکه چه میزان این حکومت با معیارهای ناسیونالیسم عربی سوریه که حزب بعث آن را بنیان گذاشت ترکیب خواهد شد، مشخص نیست.

تحریر الشام جزو اولین گروه‌هایی بود که در روزهای ابتدایی خروج امریکا از افغانستان و تحویل آن به طالبان، خطاب به طالبان، پیام تبریک صادر کرد و مقامات طالبان‌ هم در سال ۲۰۲۲ رسماً اعلام کردند که این گروه با طالبان در افغانستان بیعت کرده است. همان زمان هیئت تحریر الشام با انتشار اعلامیه ای به طالبان تبریک گفت و آنچه را که در افغانستان اتفاق افتاد «به دست آوردن آزادی از اشغال و عوامل آن» توصیف کرد. در این بیانیه تحریرالشام برای پیشروی نظامی اشاره شده و آمده است: «این تجربیات و نمونه های زنده، گواه پایبندی به گزینه مقاومت و جهاد است.»

با اعلام رسمی بیعت رهبران تحریر الشام با طالبان افغانستان، در عمل «تحریرالشام» به بازوی نظامی گروه طالبان در سوریه بدل شد، اما این رویداد، در سکون تحولات سوریه، چندان جدی گرفته نشد. همانگونه که تا به امروز، پیامدهای امنیتی همجواری طالبان برای ایران جدی گرفته نشده است.

موفقیت طالبان در افغانستان که از رهگذر معامله با اعراب و امریکا حاصل شد، آنقدر برای بنیادگرایان سلفی جذاب بود که بسیاری از اتباع افغانستانی شیعه نیز آن را تحسین نموده و حکمرانی آنها در افغانستان را مورد تایید قرار می دادند. این در حالی است که با سقوط شهر حلب به دست هیئت تحریرالشام، اعضا و هواداران طالبان، با صدور پیام هایی، این پیروزی را به تروریست ها تبریک گفته و به ابراز خوشحالی پرداختند.

حالا باید دید الجولانی با سقوط بشاراسد به دنبال تاسیس چه حکومتی در سوریه است؟ کشوری با اقوام و مذاهب متنوع.

311213