امیرعباس آذرم وند: گرانی دلار اتفاقی است که در چند دهه گذشته، به طور مداوم ادامه یافته است. ذکر این نکته کافی است که هر دلار آمریکای بازار در سال ۷۰ تنها ۱۴۲ تومان بود و همان زمان البته ارزهای ترجیحی دیگری هم وجود داشت از جمله اینکه برای تامین کالاهای اساسی ارز هفت تومانی هم کماکان تعلق می گرفت.
بیشتر بخوانید:
دولت باید بازار ارز را مدیریت کند/ شقاقی: تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هنوز تمام نشده است
اثر فوری مذاکرات روی نرخ دلار مشخص شد/ شریعتی: جنب و جوش شدیدی در کاسبان تحریم به راه افتاده و نعره می‌زنند
با وجود این، اما در ماههای گذشته روند تضعیف ارزش ریال دوباره وارد جهش های افسار گسیخته شده است طوری که هر دلار آمریکا حالا بیش از ۸۰ هزار تومان معامله می شود و وزیر اقتصاد هم که از این روند خشنود نیست، معتقد است که نرخ دلار باید ۷۳ هزار تومان باشد.
البته تضعیف ارزش ریال نیز مانند دیگر ابرچالش های اقتصاد ریشه در ساختار ناکارآمد و مشکل دار اقتصاد کشور دارد. مشکلاتی آن قدر ساختاری و تعیین کننده که موجب گرانی مستمر دلار در دهه های اخیر شده است.
پیمان مولوی، تحلیلگر اقتصادی، درباره چرایی سقوط ارزش ریال در چند دهه گذشته معتقد است: «استمرار این روند افت قدرت ریال به عنوان واحد پولی کشور، را اگر با صراحت بررسی کنیم و از مغلطه بپرهیزیم، با کمی کنکاش خواهیم شناخت. ویژگی اقتصاد ایران نفتی بودن آن است مانند کشورهایی چون عربستان سعودی یا امارات. این کشورها توانسته اند به نحوی نرخ پول ملی خود را به نرخ دلار اصطلاحا سنجاق کنند.»
او افزود: «اگر نگاهی به روند تحولات ارزی کشورهایی چون عربستان، قطر یا امارات بیاندازیم می بینیم دهه هاست نرخ برابری پول ملی آنها با در حدود ۳.۶ است. تفاوتی که میان ایران با این کشورها وجود دارد، در نگاه غالب دستگاه حکمرانی باید جست. در کشورهای مزبور اولویت سیاستگذار توسعه و پیشرفت اقتصادی آنها است و سعی می کنند تا جای ممکن از ایجاد موانع در مقابل توفیق اقتصاد خود جلوگیری کنند.»
مولوی گفت: «اقتصاد کشورهای نفتی خلیج فارس در این سالها همواره رشدی مناسب و بالا داشتند و سال به سال در جذب سرمایه گذاری موفق تر عمل کردند در حالی که رهاورد ایران از نفتی بودن، بیماری هلندی و رکود تورمی است.»
این کارشناس با رد دیدگاهی که نفتی بودن را مانع پیشرفت اقتصادی می داند توضیح داد: «به نظر من این حرفها خنده دار است زیرا با همین اقتصاد نفتی درآمد سرانه سعودی ها به حدود ۳۰ هزار دلار، اماراتی ها به ۴۰ هزار دلار و قطری ها به ۸۰ هزار دلار رسیده است. خبری از رشد منفی و رکود تورمی هم در آنجا نیست.»
او در توضیح در اولویت نبودن اقتصاد در کشور ادامه داد: « به عنوان مثال این موانعی که از محل دیگر (مثلا تنش های سیاسی و منطقه ای) در مقابل اقتصاد پیش می آید، یک نمونه از در اولویت نبودن اقتصاد هستند. اقتصاد ایران که سالها هر دلار در آن با نرخ هفت تومان معامله می شد در سالهایی که آن را کنار گذاشته همواره با تضعیف ریال مواجه بوده در حدی که اکنون هر دلار حدود ۸۲ هزار تومان شده است.»
دبیر پیشین انجمن اقتصاددانان تصعیف نرخ دلار به افزایش نقدینگی مرتبط دانست و هشدار داد که با ادامه روند فعلی در دی ماه سال آینده نقدینگی از ۱۲.۵ هزار همت عبور خواهد کرد.
مولوی گفت: «در ظاهر گفته می شود که این رشد نقدینگی از کسری بودجه دولت نشات می گیرد. در حالیکه وقتی بیشتر دقت کنیم می بینیم بودجه کشور نه به دلیل هزینه های رفاهی و توسعه ای که به دلیل اتلاف گسترده منابع دچار کسری شده است. این رشد نقدینگی نیز به جای تامین هزینه های عمومی و توسعه ای صرف اموری زاید می شوند. اتلاف منابع در سطحی به این گستردگی ما را دچار مشکلات زیادی کرده است.»
عضو پیوسته انجمن حسابداری ایران با انتقاد از کسانی که خواهان افزایش قیمتها برای جبران کسری بودجه هستند، تاکید کرد: «این راه حلی دلسوزانه نیست. اگر واقعا به دنبال حل مشکلات هستند نباید سراغ اقداماتی رفت که به مشکلات معیشتی و تورم بیشتر بیانجامد. به جای استفاده از روشهای قیمتی باید دولت به حذف ردیفهای بودجه زاید و اضافی دست بزند نه اینکه زندگی مردم را گران کند.
وی با انتقاد از سیاست زدگی حاکم بر اقتصاد گفت: «مقصر اصلی گرانی دلار رویکردی سیاست زده است که عضویت در FATF را به چالشی اساسی و کشمکش جناحی تبدیل می کنند حال آنکه ۱۸۰ کشور جهان به آن پیوسته اند. مسبب رسیدن هر دلار به این رقم همان رویکردی است که کاسبان تحریم را به ثروتهای افسانه ای بادآورده برساند. مقصر این آشفتگی چارچوب اقتصاد کلان است که تبدیل به یک اقتصاد ذی نفعانه شده است.»
او ضمن ابراز نگرانی نسبت به چشم انداز اقتصادی تصریح کرد: «در زمانی که تحریم نبودیم رتبه آزادی اقتصادی کشور ۱۲۰ بود ولی اکنون به ۱۶۰ رسیده است. به زبان ساده تر تحریم ها ما را به شدت منزوی و بسته کرده است و به نظر من تا نگاه سیاست زده ای که اقتصاد اولویت آن نیست، بر تصمیم گیران حاکم باشد، نه تورم را کنترل خواهند کرد، نه نرخ ارز تک نرخی می شود و نه امکانی برای کنترل ارزش ریال به وجود خواهد آمد.»
۲۲۳۲۲۹
