زنان کردستانی شیرین‌تر از مردان؛ تلخی‌های یک مرض شیرین

به گزارش خبرنگار یولن،  این آغاز یک بیماری شیرین با پیامدهای تلخ برای زن ۶۰ ساله ای است که هنوز هم با همه مصیبتها، دلش شیرینی می خواهد و نمی تواند از آن دست بکشد، اینها دست خودش نیست.

یکی از بیماران که حالا ۶ سال است با تلخی‌های این بیماری شیرین سر می کند، درباره علایم اولیه ابتلای خود گفت: درد از انگشتان پایم شروع شد تا جایی که کمی راه می رفتم باید می ایستادم تا دردش ساکت شود، فکر می کردم کفشم مشکل دارد ولی این درد مدام تکرار شد حتی وقتی کفش نداشتم و کفشهایم را هم عوض کرده بودم.

خانم محمدی ادامه داد: به پزشک مراجعه کردم که  بعد از انجام آزمایش مشخص شد قند خونم بالاست و به دیابت مبتلا شده ام.

او حالا تاری دید دارد و از وقتی که دیابت گرفته سوی چشمهایش کمتر شده تا جایی که بدون عینک دید خوبی ندارد، یک بار هم چشمانش را بخاطر ابتلا به آب مروارید عمل کرده است.  مدام مراقب است تا دست و بالش زخمی نشود، زخم دیابت کابوس زندگی اوست.

او که مادر سه فرزند است، ادامه داد: فکر می کنم این مرض را از پرخوری گذشته دارم، برای اینکه اسراف نشود، باقیمانده غذای بچه ها را می خوردم تا جایی که بعضی وقتها آنقدر در خوردن ناهار زیاده روی می کردم، شبها دیگر شام میل نداشتم.

بیماریهای غیر واگیر بزرگترین مشکل سلامت مردم جهان شناخته شده و بیشترین علت مرگ و میر را شامل می شود.

بیماری‌های قلبی و عروقی شایع ترین بیماری غیر واگیر در جهان است و بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت، آسم و بیماری های مزمن تنفسی در رده‌های بعدی قرار دارند که ناشی از هشت عامل خطر مصرف دخانیات، کم تحرکی، رژیم غذایی ناسالم و مصرف الکل است البته چهار علل دیگر نیز در این مرگ و میرها، شامل فاکتورهای بیولوژیک از جمله فشار خون، قند و چربی خون و اضافه وزن یا چاقی در آن تاثیر دارند.
 

دومین سال یک پویش سه ساله

از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، پویش سه ساله دیابت با “شعار دسترسی به مراقبت دیابت”(Access to Diabetes Care) در حال اجرا است، شعار اختصاصی سال ۲۰۲۲ دیابت “با آموزش دیابت از آینده خود محافظت کنیم ” اعلام شده است.

فدراسیون بین‌المللی دیابت شمار مبتلایان به دیابت را بیش از ۴۱۸ میلیون نفر از بزرگسالان در دنیا اعلام و پیش بینی کرده  تا ۲۵ سال آینده این رقم به بیش از ۶۰۰ میلیون نفر برسد.

در ایران بیش از ۱۲ درصد بزرگسالان به دیابت مبتلا هستند که حالا این بیماری تنها یک معضل بهداشتی نیست، بلکه  مشکلی اجتماعی هم به شمار می رود، گاهی که انسولین  کمیاب می شود تبعات اجتماعی آن هم در راه است، دارویی که به گفته یکی از مسوولان سابق دانشگاه علوم پزشکی کردستان، برخی بیماران بخاطر سهولت در تزریق از پزشک معالج خود می خواهند تا انسولین قلمی برایشان تجویز کند و پزشک هم نسخه را بنا بر درخواست بیمار می پیچد و همین باعث شده تا کردستان در سرانه مصرف این نوع از دارو از کشور پیشی بگیرد.

ابتلای ۳۱ هزار کردستانی به دیابت؛ زنان شیرین‌تر از مردان

خطرسنجی انجام گرفته در بین جمعیت بالای ۳۰ سال استان نشان می دهد که ۳۱ هزار و ۳۶۱ کردستانی به دیابت مبتلا هستند.

مدیر بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان این را گفت و اظهار داشت: از این تعداد ۲۰ هزار و ۳۴۵  نفر در شهرها و ۱۱ هزار و ۱۶  نفر در روستاها شناسایی شده‌اند.

دکتر جهانبخش یوسفی افزود: ۱۳ هزار و ۲۸۷ زن و هفت هزار و ۵۸ مرد روستایی و هفت هزار و ۷۱۹ زن و سه هزار و ۲۹۷ مرد شهری در کردستان دیابت دارند.

وی به نتایج غربالگری در درمانگاه ها اشاره کرد و گفت: تاکنون ۴.۲ درصد مردم روستاها و ۳.۱ درصد شهرها مبتلا به دیابت شناسایی شده‌اند که شهرستان بیجار بیشترین و سنندج و قروه کمترین میزان شناسایی را به خود اختصاص داده‌اند.

مدیر بیماری های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان ادامه داد: بر اساس نتایج طرح استپس سال ۱۳۹۵ انتظار می رود ۶.۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال در استان مبتلا به دیابت باشند که با این حساب، هنوز طیف وسیعی از آنان شناسایی نشده‌اند.

دکتر یوسفی یادآور شد: بر اساس نتایج این طرح ۱۱ درصد مردان و ۱۲ درصد زنان در استان احتمال دارد مبتلا به پیش دیابت باشند.
 

سه کلینیک فعال برای ارائه خدمات تخصصی به بیماران دیابتی

مدیر بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان از فعالیت سه کلینیک دیابت در شهرهای سقز، سنندج و مریوان برای ارائه خدمات تخصصی سطح ۲ به بیماران دیابتی در استان خبر داد و گفت: در بیمارستان های سایر شهرستان ها، واحدی به نام واحد دیابت وجود دارد که این خدمات را انجام می دهد.

دکتر یوسفی به ارائه خدمات سطح یک به بیماران دیابتی در کلیه درمانگاه های سطح استان اشاره کرد و افزود:  خدمت خطرسنجی برای افراد ۳۰ سال و بالاتر در زمینه بیماری‌هایی از قبیل دیابت در این درمانگاهها انجام می شود و این افراد هر ماه یک بار توسط بهورز یا مراقبین بهداشتی و سه ماه یکبار پزشک مراقبت می شوند.

وی با بیان اینکه با تایید پزشک، قند خون ناشتای ۱۲۵-۱۰۰ به عنوان پیش دیابتیک و بالاتر از ۱۲۶ به عنوان دیابت تلقی می‌ شود گفت: بیماران دیابتی باید سالی یکبار توسط متخصصین چشم و داخلی معاینه شوند.

پیشگیری و کنترل قند خون

علاقه به شیرینی، مواد قندی و چربی‌ها عاملی است که می تواند یک رژیم غذایی ناسالم را ترتیب دهد و زمینه ساز ابتلا به بیماری شود.

یک متخصص تغذیه،  دارو درمانی، تغذیه و فعالیت بدنی را سه عامل مهم در کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت اعلام کرد و گفت: داشتن یک رژیم غذایی مناسب در افراد دیابتی، به کنترل قند خون این افراد کمک می کند.

امین امینی افزود: افراد دیابتی باید روزانه بر اساس کالری مورد نیاز بدن غذا مصرف کنند و انرژی اضافه دریافت نکنند.

وی تغذیه و اندازه غذای دریافتی بدن را در افراد دیابتی مهم ارزیابی کرد و گفت: انرژی دریافتی در افراد دیابتی باید محدود شود و میزان قند خون را در سطح مطلوبی نگه داشت چرا که مصرف کردن به اندازه از عوارض دیابتی جلوگیری می‌کند.

این متخصص تغذیه یادآور شد: بیماران دیابتی از گروه غذایی پروتئین ها، چربی ها و نشاسته ها روزانه می توانند ۱۰ تا ۲۰ درصد کالری دریافت کنند مصرف برنج در افراد دیابتی باید مشخص باشد و مصرف بیش از اندازه آن می تواند میزان قند را در افراد دیابتی افزایش دهد.

وی با بیان اینکه در بیماران دیابتی سطح ۲ چربی سریع بالا می رود تاکید کرد: افراد دیابتی باید از مصرف چربی ها، غذاهای سرخ شده، گوشت های پرچرب و غذاهای شور پرهیز کنند وزن خود را کاهش دهند و میزان مصرف چربی و نمک را محدود کنند.

وی تاکید کرد: اگر بیماران دیابتی تغذیه نامناسب داشته باشند و املاح و ویتامین های مورد نیاز بدن خود را دریافت نکنند عوارض دیابت در آنها زود خود را نشان می دهد.

به گفته این متخصص تغذیه، بیماران دیابتی به غیر از از قندهای ساده (قند و شکر) و غذاهایی که مستقیما حاوی اینگونه قندها هستند (مانند انواع شیرینی ‌جات، بستنی، مربا، بیسکویت، نوشابه و آدامس و امثال آن) می توانند از تمام انواع غذاها در مقادیر متناسب و کنترل شده استفاده کنند.

امینی با اشاره به اینکه برخی میوه ها حاوی مقادیر زیادی قند است گفت: مصرف میوه های آبکی، هندوانه، آبمیوه، خربزه، موز، انگور، خرما و انجیر میزان قند خون را در افراد دیابتی بالا می برد.

وی گفت: بیماران دیابتی با مشاوره گرفتن از متخصصن تغذیه و حفظ تنوع غذایی می توانند از تمام گروه های غذایی استفاده کنند باید روزانه ورزش های ساده مانند پیاده‌روی را به ‌طور منظم انجام دهند و مصرف سبزیجات و میوه های متنوع، حبوبات و ادویه و حبوبات (نخود، لوبیا، عدس) را در برنامه غذایی قرار دهند.

این متخصص یادآور شد: تشخیص زودهنگام بیماری دیابت می تواند در کنترل این بیماری و عوارض خطرناک آن که گاهی تا مرگ بیمار نیز پیش می رود، نقش مهمی داشته باشد.

۲۱ لغایت ۲۷ آبان ماه مصادف با هفته دیابت بوده که شعار اختصاصی سال ۲۰۲۲ “با آموزش دیابت از آینده خود مراقبت کنیم ” است.

شعار روزهای این هفته شامل شنبه “آموزش پیش دیابت، پیشگیری و شیوه زندگی سالم”، یکشنبه “آموزش دیابت، جامعه، مدارس و خانواده”، دوشنبه”با آموزش دیابت از آینده خود محافظت کنیم”، سه شنبه “آموزش دیابت، خودمراقبتی”، چهارشنبه “آموزش دیابت، رسانه و سلامت دیجیتال”، پنجشنبه “آموزش دیابت، ارائه دهندگان خدمت، پزشکان، پرستاران، مراقبین سلامت” و جمعه “آموزش دیابت، دسترسی به دارو و درمان و نقش بیمه‌ها” نامگذاری شده است.

چهاردهم نوامبر، مصادف با سالروز  تولد “فردریک بانتینگ” کاشف انسولین، اولین بار در سال ۱۹۹۱ با همکاری بنیاد بین‌المللی دیابت (IDF) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) به عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شد که هدف از نامگذاری چنین روزی افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این پدیده روز افزون است.