روز جمعه ۴ مهرماه و همزمان با آخرین روز نمایشگاه ایران فارما، نشستی با عنوان «نقد و بررسی قیمتگذاری دارو در ایران» برگزار شد. در این نشست، نیما برارجانیان مدیرعامل گروه کوبل، دکتر اکبر عبداللهی اصل مدیرکل امور داروی سازمان غذا و دارو، دکتر محمدرضا مرادی مدیرعامل پخش رازی، دکتر علیرضا یکتادوست عضو هیات مدیره تیپیکو حضور داشتند.
نیما برارجانیان مدیرعامل گروه کوبل در این نشست تاکید کرد: «روش قیمتگذاری Cost Plus، روشی منسوخ و مشکلآفرین برای صنعت دارو است.» او با اشاره به نیاز به یک تصمیمگیری فوری و جدی برای صنعت داروهای عمومی یا Conventional گفت: «ادامه این روند باعث میشود طی سالهای آینده شاهد کمبودهای گستردهتری در تولید این دسته از داروها باشیم؛ مسالهای که به رشد واردات و در نتیجه افزایش ارزبری منجر خواهد شد.»
در نشست نقد و بررسی قیمتگذاری دارو در ایران، نیما برارجانیان به تفاوت فاحش قیمت دارو در ایران و کشورهای مرجع اشاره کرد و گفت: «با وجود افزایش اسمی قیمت دارو در ایران طی سالهای گذشته، مقایسه با کشورهای مرجع نشان میدهد که داروی ایرانی همچنان ۸ تا ۱۵ برابر ارزانتر از نمونههای مشابه است. این اختلاف شدید، علاوه بر ایجاد سوءبرداشت در جامعه درباره کیفیت داروی داخلی، صنعت داروسازی کشور را نیز با زیان و ناپایداری مالی مواجه کرده است. اگر سیاستهای قیمتی و ارزی متناسب با واقعیتهای هزینهای اصلاح نشود، توان رقابتی و حتی بقای این صنعت استراتژیک در معرض تهدید جدی قرار میگیرد.»
به گفته او بیش از ۹۵ درصد محصولات صنعت داروسازی کشور داروهای عمومی (Conventional) هستند و این سیاستها باعث شده است کارخانههای داروسازی با زیان جدی مواجه شوند: «شرکتهای بورسی در سال ۱۳۹۹ حدود ۴/۶ درصد از فروش خود را صرف سرمایهگذاری میکردند، اما در سال ۱۴۰۳ این رقم به ۲.۸ درصد کاهش یافته است. بسیاری از سرمایهگذاریهای مثبت شرکتها هم ناشی از فروش داراییهایشان بوده است، نه درآمد عملیاتی.»
برارجانیان در ادامه نشست، به موضوع هزینههای سنگین نوسازی خطوط تولید نیز اشاره کرد: « ۱۳ سال پیش در داروسازی دکتر عبیدی یک خط بستهبندی با حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان قابل خریداری بود، اما امروز برای همان خط باید نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه شود. این در حالی است که قیمت دارو به شکل دستوری پایین نگه داشته شده است و امکان سرمایهگذاری دوباره برای شرکتها فراهم نیست. از سوی دیگر، ماشینآلات و تجیهزات پس از گذشت ۱۰ تا ۲۰ سال مستهلک میشوند و نیاز به تعویض دارند؛ موضوعی که با شرایط فعلی به معضلی جدی برای صنعت تبدیل شده است.»
جالی خالی GMP در ۸۴ درصد خطوط تولید کشور
او همچنین با هشدار نسبت به وضعیت خطوط تولید گفت: «فقط ۱۶ درصد خطوط تولید دارو در کشور دارای استاندارد GMP هستند و ۸۴ درصد خطوط که عمدتا داروهای عمومی (Conventional) تولید میکنند، این استاندارد را ندارند. این موضوع به معنای یک تهدید جدی برای آینده صنعت است.»
برارجانیان در ادامه گفت: «وقتی شرکتها امکان سرمایهگذاری ندارند، خطوط تولید ضعیف باقی میمانند. مسئولان با دیدن همین خطوط، قیمت محصولات را پایین نگه میدارند، در نتیجه توان تولیدکنندگان کاهش پیدا میکند و دوباره به همان نقطه بازمیگردیم. این چرخه معیوب اگر ادامه پیدا کند، صنعت داروسازی عمومی (Conventional) ایران به زودی وارد مسیر نابودی خواهد شد.»
راهکارهایی برای نجات صنعت دارو
نیما برارجانیان در بخش پایانی صحبتهای خود راهکارهایی را برای پایداری و توسعه صنعت داروسازی مطرح کرد و افزود: «یکی از راهکارها، اصلاح نظام قیمتگذاری دارو است؛ به این معنا که کف قیمت بر اساس کشورهای مرجع تعیین شود، نرخ تورم بهطور منظم در نظر گرفته شود و هزینه واقعی تولید شرکتها نیز محاسبه شود. عبور از روش قیمتگذاری Cost Plus و حرکت به سمت مدلهای مبتنی بر ارزش و بازار هم در این زمینه راهگشا است.»
مدیرعامل گروه کوبل با اشاره به نیاز جدی برای جبران عقبماندگی کاهش قیمت واقعی دارو، بهویژه در داروهای Conventional گفت: «برای افزایش پیشبینیپذیری در صنعت، باید زمان و میزان اصلاح قیمتها، زمان تخصیص و تغییر نرخ ارز و زمان تسویه مطالبات بیمهها بهطور شفاف مشخص شود. افزونبراین تشویق به سرمایهگذاری در کیفیت از طریق تمایز در قیمتگذاری برای شرکتهای دارای استاندارد GMP، یکسانسازی قیمت داروهای دارای این استاندارد و تعیین مهلت مشخص برای الزام به دریافت آن، نقش موثری در عبور از شرایط فعلی خواهد داشت.»
