امیرمسعود عابدین: برخی از نام‌ها و اسامی، آنقدر در فرهنگ یک کشور پررنگ هستند که لازم است تا چندین بار در بخش‌های مختلفی به کار روند. برای مثال، در صنعت خودرو نام‌هایی آمدند و رفتند و حضور دارند که به سبب زیبایی ذاتی، محبوبیت زیادی را بدست آوردند. برخی از این اسامی برای مدتی بودند و به پایان رسیدند و یا دوباره احیا شدند. نام‌های «شاهین» و «آریا» نیز از جمله این اسامی هستند که زمانی در صنعت خودروسازی کشورمان حضور داشتند و پس از مدتی غیبت، دوباره به صحنه بازگشته‌اند؛ البته نه فقط صحنه خودروسازی ایران، بلکه خودروسازی جهان!
در سال ۱۳۴۶، شرکت پارس خودرو (که آن زمان تحت عنوان شرکت سهامی جیپ شناخته می‌شد) با اخذ مجوز از آمریکن موتورز (American Motors Corporation)، مونتاژ دو مدل با نام‌های شاهین و آریا را آغاز کرد. این خودروها براساس رامبلر امریکن مدل سال ۱۹۶۶ (نسل چهارم) ساخته می‌شدند.
شاهین، نسخه پایه با جعبه‌دنده دستی و چهار در و آریا، نسخه لوکس‌تر با گیربکس اتوماتیک سه‌سرعته و دو در بود؛ هر دو مدل مجهز به موتور ۳٫۲ لیتر شش سیلندر خطی با قدرت حدود ۱۲۸ اسب بخار بودند. در آن زمان، داشتن سیستم تهویه مطبوع کارخانه‌ای، فرمان تلسکوپی، آینه ضد نور و جعبه دنده سینکرونیزه دستاوردی قابل توجه تلقی می‌شد. مصرف سوخت آریا / شاهین در هر صد کیلومتر ده لیتر بود که با توجه به شش سیلندر بودن و قدرت موتور و همچنین استانداردهای آن زمان، در زمره خودروهای کم مصرف قرار می‌گرفت. آریا / شاهین همچنین به فناوری ترمز دوبل مجهز بود که باعث منتفی شدن خطر بریدن ترمز در این خودرو شده بود.
آریا و شاهین از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۱ تولید و از این سدان دیفرانسیل عقب بیش از ۳۵۱۹۳ دستگاه فروخته شد و در نهایت به پایان مسیر رسید. نام‌های آریا و شاهین پس از این خودروها دیگر ادامه پیدا نکردند، تا زمانی که سایپا محصولات جدیدی را روانه بازار کرد.
شرکت سایپا در سال‌های اخیر با تمرکز بر توسعه داخلی، مدل‌های جدیدی را با همان نام‌ها عرضه کرده است. در آغاز، پروژه رهام در سال ۹۷ معرفی شد، اما دو سال بعد این پروژه با نام شاهین وارد بازار گردید.
این سدان جمع‌وجور برروی پلتفرم SP۱، با موتور ۱٫۵ لیتر توربوشارژ و ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸ نیوتن‌متر گشتاور، همراه با امکاناتی چون سنسور فشار باد تایر، دوربین عقب و کی‌لس استارت، به سبد محصولات این خودروساز شد. هم‌اکنون نسخه‌های متعددی با نام‌های G دنده‌ای، GL دنده‌ای، G اتوماتیک CVT و پلاس اتوماتیک AT۶ از این خودرو در بازار موجود است.
پس از معرفی سدان شاهین، سایپا گام بعدی خود را با رونمایی از کراس‌اوور آریا برداشت؛ خودرویی که بر پایه پلتفرم شاهین توسعه یافته است. هرچند امروز ری‌را به عنوان نخستین کراس‌اوور ملی ایران در بازار حضور دارد، اما باید یادآور شد که پروژه توسعه آریا پیش از ری‌را آغاز شده بود. این مدل حتی در چند نمایشگاه خودروی داخلی نیز به نمایش درآمد، با این حال، تصمیم مدیران وقت سایپا برای ارتقای فنی و افزودن امکانات بیشتر باعث شد روند تولید آن طولانی‌تر شود. اکنون پس از سال‌ها انتظار، نسخه نهایی سایپا آریا آماده عرضه رسمی است و به‌زودی وارد بازار خواهد شد.
جالب است بدانید که خودروساز ژاپنی نیسان هم شاسی‌بلند برقی خود را با نام آریا به بازارهای جهانی عرضه کرده است.
در مراحل اولیه توسعه، برنامه‌ریزی شده بود که آریا از همان پیشرانه و جعبه‌دنده شاهین پلاس استفاده کند؛ اما در نهایت، سایپا تصمیم گرفت آن را با یک پیشرانه ۲ لیتری جدید عرضه کند. این موتور چهار سیلندر تنفس طبیعی با نام N۲۰ شناخته می‌شود و به دریچه گاز برقی مجهز است. توان خروجی آن حدود ۱۳۸ اسب بخار و ۱۸۹ نیوتن‌متر گشتاور است. نیروی تولیدی از طریق جعبه‌دنده ۶ سرعته اتوماتیک از نوع AT به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود. شایان ذکر است که مجموعه قوای محرکه و سیستم انتقال قدرت این خودرو از شرکت DAE چین تأمین می‌شود.
در بخش امکانات رفاهی و ایمنی، آریا فهرست قابل توجهی از تجهیزات را در خود جای داده است. از جمله این امکانات می‌توان به فرمان D کات با کمک برقی، رادار نقطه کور، تهویه مطبوع اتوماتیک، آینه‌های جانبی تاشو برقی مجهز به گرمکن، سنسور و دوربین دنده عقب، صندلی راننده برقی با تنظیم شش‌حالته، گرمکن صندلی‌های جلو، سنسور نور، دسته‌دنده الکترونیکی، صفحه‌نمایش دیجیتال پشت فرمان، شارژر بی‌سیم، سیستم ورود بدون کلید و استارت دکمه‌ای، سانروف، کروز کنترل و محدودکننده سرعت، ترمز پارک برقی و سیستم اتوهلد اشاره کرد.
در حالی که شاهین و آریای دهه ۱۳۴۰، با موتور حجیم و ساخت مونتاژی، خودرویی متوسط به حساب می‌آمد، اما نسل جدید شاهین و آریا با موتور کوچک‌تر خود، در بخش اقتصادی بازار حضور دارند. امیدواریم در آینده نزدیک، شاهد عرضه محصولاتی قوی‌تر و باکیفیت‌تر با نام‌هایی مانند شاهین و آریا و غیره باشیم که واقعا همان ارزش نامشان را داشته باشند.
۵۸۳۲۲
