غزال زیاری: چند روز پیش بود که شرکت دولتی هواپیماسازی روسیه (UAC) از طریق دفتر طراحی سوخو، از ویژگی‌های کلیدی جنگنده ارتقاءیافته نسل پنجم Su-۵۷M رونمایی کرد. این اتفاق گام مهمی در جهت تلاش‌های روسیه در راستای توسعه یک پلتفرم مدرن و چندمنظوره برتری هوایی محسوب می‌شود.
سرگئی بوگدان، یکی از خلبانان آزمایشی سرشناس روسیه در جریان معرفی این جنگنده به فناوری‌های پیشرفته و به‌روزرسانی‌های آیرودینامیکی آن اشاره کرد. حالا و با توجه به ادغام هوش مصنوعی، ارتقای قابلیت پنهان‌کاری و رادار برد بلند، انتظار می‌رود تا Su-۵۷M با افزایش توان بازدارندگی هوایی روسیه، باعث تقویت نفوذ این کشور در آسمان‌های مورد مناقشه شود.
جهشی فناورانه در نسل پنجم
جنگنده Su-۵۷M پیشرفته‌ترین نسخه از پروژه جنگنده نسل پنجم روسیه است که اولویت طراحی آن بر پنهان‌کاری، سرعت بالا و توانایی چندمنظوره است. این هواپیما بدنه‌ای عریض‌تری دارد که نیروی بالابر آیرودینامیکی و پایداری در سرعت‌های مافوق صوت را افزایش می‌دهد و این امکان را فراهم می‌کند تا بدون نیاز به پس‌سوز با چنین سرعت‌هایی پرواز کند که این شاخصی کلیدی برای توانایی واقعی نسل پنجم محسوب می‌شود.
طبق گزارش‌های منتشره و اظهارات سرگئی بوگدان، سامانه‌های درونی این هواپیما حالا به کمک هوش مصنوعی فعالیت کرده و امکان راه‌اندازی کامل سیستم را تنها با فشردن یک دکمه فراهم می‌سازند. این اتوماسیون باعث سهولت بررسی‌های پیش از پرواز و آمادگی مأموریتی می‌شود.
جنگنده سوخو Su-۵۷M دارای موتورهای ارتقاءیافته‌ای است که احتمالاً مدل Saturn AL-۵۱ با رانش بیشتر و کارایی سوخت بهبودیافته است. طراحی بدنه تخت و جایگاه‌های داخلی تسلیحات به کاهش سطح مقطع راداری و تقویت قابلیت پنهان‌کاری کمک می‌کند. در عین حال رادار جدید نصب‌شده بر روی این هواپیما، بُرد شناسایی و آگاهی محیطی آن را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. تمام مهمات به‌صورت داخلی در سازه گلایدر جای گرفته‌اند که در محیط‌های رزمی، مشخصه‌ای کلیدی برای پنهان‌کاری خواهد بود.
گذار از آزمایش به بلوغ عملیاتی
توسعه برنامه سوخو Su-۵۷ از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی و به‌عنوان پاسخ روسیه به جنگنده‌های نسل پنجمی آمریکا از جمله F-۲۲ و F-۳۵ آغاز شد. بعد از ساخت چند نمونه اولیه در قالب برنامه PAK FA، نمونه اولیه سوخو Su-۵۷ در سال ۲۰۲۰ به صورت محدود عرصه شد. البته Su-۵۷M یک ارتقاء نسلی محسوب می‌شود و صرفاً شامل بهبودهای جزئی نیست.
این مدل دارای اویونیک بازطراحی‌شده، موتورهای بردار رانش پیشرفته‌تر و قابلیت‌های اتصال به میدان نبرد است. درس‌هایی که در جریان مأموریت‌های عملیاتی محدود و مراحل آزمایشی آموخته شد، منجر به بهبودهای مرحله‌به‌مرحله‌ای گردید که در نهایت Su-۵۷M را به یک پلتفرم بالغ و توانمند تبدیل نمود. ادغام بررسی‌های خودکار سیستم‌ها و قابلیت‌های پشتیبان خلبان به کمک هوش مصنوعی توسط سوخو، نشانه‌ای از حرکت گسترده دکترین هوانوردی روسیه به‌سمت خودمختاری و همکاری انسان-ماشین است.
رقابت با غول‌های غربی
از جمله دیگر ویژگی‌های کلیدی Su-۵۷M می‌توان به کمک‌خلبان هوش‌مصنوعی، طراحی بهینه‌شده برای پنهان‌کاری و توانایی پرواز مافوق صوت بدون پس‌سوز اشاره کرد.
این هواپیما مستقیماً توانایی رقابت با جنگنده‌هایی مثل F-۲۲ رپتور و J-۲۰ چین را دارد. در شرایطی که در جنگنده‌های غربی از جمله F-۳۵ بر ادغام داده‌ها و تعامل بین‌المللی تأکید شده، Su-۵۷M با چابکی در طراحی بدنه و توانمندی راداری برد بلند خود متمایز است.
طبق گفته بوگدان، ساختار عریض گلایدر این هواپیما، پایداری و نیروی بالابر در سرعت‌های بالا را تضمین می‌کند و همین نیاز آن به استفاده از پس‌سوز را کاهش می‌دهد؛ این در حالی است که جنگنده‌هایی مثل یوروفایتر تایفون یا رافال برای حفظ پرواز مافوق صوت نیازمند پس‌سوز هستند. سامانه‌های اویونیک پشتیبانی‌شده با هوش مصنوعی، بار کاری کابین را کاهش داده و زمان تصمیم‌گیری را کوتاه می‌کنند و مزیت تاکتیکی مهمی را در درگیری‌های پیچیده در اختیار خلبان روسی قرار خواهند داد.
با وجودی که سوخو Su-۵۷M ممکن است هنوز به سطح ادغام حسگرها یا حجم ناوگان F-۳۵ نرسیده باشد، اما اولویت‌های مشخص روسیه از جمله سرعت، خودکفایی و توان ضربتی از راه دور را به خوبی بازتاب می‌دهد.
جایگاه استراتژیک در معادلات ژئوپلیتیکی
از منظر راهبردی، Su-۵۷M توانایی روسیه را برای اعمال قدرت هوایی در مناطق مورد مناقشه تقویت می‌کند. در شرایطی‌که استقرارهای پیش‌رونده ناتو و حضور فزاینده آمریکا در اروپای شرقی ادامه دارد، مسکو Su-۵۷M را بخشی کلیدی از دکترین ضددسترسی/منع ورود (A۲/AD) خود می‌داند.
پنهان‌کاری و رادار برد بلند این هواپیما در محیط‌هایی با تهدید بالا، به‌ویژه در عملیات‌های ترکیبی با پهپادها و هواپیماهای پشتیبانی، نقشی نیروبخش را ایفا می‌کند. از لحاظ نظامی، این جنگنده کمبود دیرینه روسیه در توان پنهان‌کاری را جبران می‌کند و از منظر ژئوپلیتیکی، نمادی از تاب‌آوری فناورانه در برابر تحریم‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. توسعه این هواپیما به علاوه پیام روشنی به مشتریان بالقوه صادراتی است: روسیه نه‌تنها توانایی ساخت یک جنگنده نسل پنجم را دارد، بلکه قادر است تا تحت فشار، آن را به‌روزرسانی و بهینه‌سازی کند.
نقطه عطفی در هوافضای روسیه
Su-۵۷M صرفاً یک جنگنده ارتقا یافته نیست، بلکه نقطه عطفی در راهبرد روسیه برای بهره‌گیری از جنگنده‌ای نسل پنجم، خودمختار و مجهز به هوش مصنوعی به شمار می‌رود که قادر به رقابت با پیشرفته‌ترین پلتفرم‌های هوایی جهان است.
این جنگنده با توانایی پرواز مافوق صوت بدون پس‌سوز، طراحی بهبودیافته پنهان‌کاری، سیستم‌های هوش‌مصنوعی و مجموعه راداری قدرتمند، بازتاب‌دهنده تمرکز روسیه بر دفاع راهبردی هوایی، نوآوری بومی و کاهش وابستگی فناورانه است.
در شرایطی که رقابت جهانی در حوزه توان هوایی در حال افزایش است، Su-۵۷M همزمان یک ابزار تاکتیکی و نشانه‌ای سیاسی است که قصد روسیه برای ادامه حضور به عنوان یک نیروی قدرتمند در نبردهای هوایی نسل آینده را نشان می‌دهد.
منبع: armyrecognition
۲۲۷۲۲۷
