کارشناسان فلسطینی از جمله غسان الخطیب توافق اخیر را نشانهای از ارادۀ جهانی برای پایان جنگ دانستهاند، اما تأکید دارند بدون نظارت بینالمللی، صلح پایدار حاصل نخواهد شد.
بنا بر روایت عصر ایران از گزارش شینهوآ، پس از دو سال رنج و مصیبت، حماس و اسرائیل دیروز به توافق آتشبس در نوار غزه دست یافتند وپس از تصویب قطعنامه توسط دولت اسرائیل، از امروز جمعه ۱۸ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی به اجرا درآمد.
مرحله اول طرح صلح که پس از سه روز مذاکرات فشرده با میانجیگری مصر، قطر، ترکیه و ایالات متحده حاصل شد، شامل عقبنشینی اسراییل از شهر غزه، شمال، رفح و خان یونس، بازگشایی پنج گذرگاه برای ورود کمکهای بشردوستانه و آزادی گروگانها و زندانیان است.
با وجود این پیشرفت، تحلیلگران هشدار دادند این توافق سوالات کلیدی را بیپاسخ گذاشته است، از جمله اینکه آیا حماس خلع سلاح خواهد شد و چه کسی بر این منطقه محاصرهشده حکومت خواهد کرد.
حماس مانع اسراییل را نشان میدهد
رهبران حماس، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل را به مانعتراشی در اجرای آتشبس متهم کردهاند.
عبدالرحمن شدید، رهبر ارشد حماس گفت جنبش مقاومت فلسطین به طور مثبت و با مسئولیت ملی به طرح صلح پاسخ داده اما ادعا کرد که نتانیاهو موانع جدیدی ایجاد کرده است، بهویژه در مورد مسئله زندانیان.
محمود مرداوی، یکی دیگر از مقامات حماس گفت نتانیاهو با تغییر فهرست زندانیان به دنبال تضعیف توافق است و افزود که چنین اقداماتی نیت واقعی او را در مورد مسائل معوقه عقبنشینی، بازسازی و بازگشایی گذرگاهها آشکار میکند.
به عنوان بخشی از این توافق، اسرائیل ۱۷۰۰ زندانی فلسطینی را در ازای ۴۸ گروگان در اسارت غزه آزاد خواهد کرد.
حازم قاسم سخنگوی حماس از میانجیگران خواست تا اسرائیل را برای پایبندی به شرایط توافق شده تحت فشار قرار دهند و هشدار داد که هرگونه تخلفی تلاشهای بینالمللی و منطقهای برای پایان دادن به جنگ را تضعیف میکند.
چشمانداز مثبت اما محتاطانه
غسان الخطیب، تحلیلگر سیاسی فلسطینی، به شینهوا گفت این توافق گامی مثبت است که جنگ را متوقف میکند و ویرانی و تلفات بیشتر را محدود میکند و افزود این توافق میتواند به عنوان بنیادی برای بازسازی و کاهش رنج مردم غزه عمل کند
وی گفت این توافق پس از یک جنگ طولانی و پرهزینه حاصل میشود که آن را جدیتر از تفاهمهای قبلی میکند و خاطرنشان کرد: میانجیگری بینالمللی در صورت اجرای دقیق، شانس موفقیت بیشتری به آن میدهد.
الخطیب گفت غزهایها به شدت به ثباتی نیاز دارند که امکان احیای خدمات اساسی، از جمله بهداشت و آموزش را فراهم کند که بدون تعهد کامل اسرائیل به توقف عملیات نظامی و کاهش محدودیتهای تردد و تجارت، نمیتوان به آن دست یافت.
الخطیب افزود این توافق میتواند راه را برای احیای روند سیاسی فلسطین و اسرائیل هموار کند اگر با گامهای مشخصی مانند بازگشایی گذرگاهها و اجازه ورود مصالح ساختمانی به غزه تحت نظارت سازمان ملل و تشکیلات خودگردان فلسطین دنبال شود.
عوامل مؤثر بر صلح پایدار
ناظران گفتند این توافق فاقد یک بازه زمانی مشخص یا پایان کامل خصومتها است، مشابه آتشبس ژانویه که پس از دو ماه فروپاشید.
عصمت منصور، تحلیلگر سیاسی مستقر در رامالله گفت توافق صلح اخیر یک مرحله آزمایشی است که نشاندهنده اراده منطقهای و بینالمللی برای پایان دادن به جنگ و آغاز مرحله جدیدی است که میتواند ثبات را ارتقا دهد و خاطرنشان کرد که مشارکت همه طرفهای اصلی خطر تشدید مجدد درگیریها را کاهش میدهد.
او گفت: هر دو طرف اکنون انگیزههایی برای آرامش دارند. اسرائیل به دنبال بازگشت اسرای خود است، در حالی که حماس میخواهد تخریب را متوقف کرده و بازسازی را آغاز کند.
مصطفی ابراهیم، تحلیلگر سیاسی مستقر در غزه، هشدار داد با وجود خوشبینی، چالشها همچنان باقی است.
او خاطرنشان کرد: پیچیدگیهای فنی، از جمله شناسایی فهرست زندانیان و یافتن اجساد گروگانها وجود دارد. فقدان ضمانتهای بینالمللی الزامآور میتواند منجر به اقدامات نظامی مجدد شود.
ابراهیم هشدار داد اسرائیل ممکن است به بهانه حفظ کنترل امنیتی به حملات محدود متوسل شود و آتشبس شکننده را تهدید کند.
او گفت: آزمون بزرگ پس از تبادل زندانیان رخ خواهد داد، زیرا حماس یک کارت مهم مذاکره را از دست خواهد داد، در حالی که مسألۀ سلاحها و حکومت غزه همچنان حل نشده است.
ابراهیم همچنین این سوال را مطرح کرد آیا تشکیلات خودگردان فلسطین تحت ترتیبات عادلانه به غزه باز خواهد گشت و آیا اسراییل به طور کامل عقبنشینی خواهد کرد یا نه.
ترکیب دولت فعلی اسرائیل، که شامل احزاب راست افراطی است، اجرای کامل توافق را دشوار میکند.
۲۱۹
