ثبت رکوردهای جدید در قیمت جهانی اونس طی هفته‌های اخیر، بار دیگر نقش طلا به عنوان یک دارایی امن و ضدبحران را مورد تاکید قرار داده است. از بحران جهانی کرونا گرفته تا تنش‌های ژئوپلیتیک و تحولات سیاسی داخلی، بازارها هربار شاهد واکنش مثبت و سریع قیمت طلا به این رخدادها بودند و این فلز گران‌بها تا امروز همواره توانسته سرمایه‌گذاران را از مخاطرات تورمی و ارزی محافظت کند. واکنش‌های قیمتی ذکر شده، نه تنها بازتاب‌دهنده اهمیت طلا در شرایط بحران است، بلکه نشان می‌دهد این دارایی می‌تواند نقش پوشش‌دهنده ریسک پرتفوی را نیز ایفا کند؛ در این میان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا، مانند صندوق مثقال، به یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای حفاظت از دارایی و همراهی با رشد بازار طلا در شرایط فعلی تبدیل شده‌اند.
رکوردشکنی‌های پیاپی قیمت طلا
در دوران کرونا، بازارهای جهانی و داخلی با شوک‌های بی‌سابقه‌ای مواجه شدند و بسیاری از دارایی‌ها افت قیمت قابل‌توجهی را تجربه کردند. طلا اما توانست از ارزش خود محافظت کند؛ قیمت انس جهانی از حدود ۱۳۰۰ دلار در اواخر ۲۰۱۹ به بیش از ۲۰۰۰ دلار در سال۲۰۲۰ رسید. در ایران نیز جهش نرخ ارز و رشد قیمت طلا، سرمایه‌گذاران را به حفظ ارزش دارایی‌ها در این فلز سوق داد. در سال‌های بعد، تنش‌های ژئوپلیتیکی و نوسانات بازار ارز ایران بار دیگر اهمیت طلا را در برابر مخاطرات اقتصادی برجسته کردند. اکنون بار دیگر شاهد آنیم که قیمت طلا با رشد قابل‌توجهی همراه شده و انس جهانی که تحت‌تأثیر نگرانی از رکود اقتصاد جهانی و تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک به حرکت صعودی خود ادامه می‌دهد، ابتدای سپتامبر ۲۰۲۵ به بیش از ۳۴۰۰ دلار رسید؛ سطحی که به‌عنوان بالاترین رکورد تاریخی قیمت این فلز تا آن زمان ثبت شده است.
محبوبیت طلا نزد خریداران خرد و کلان
در کنار عوامل و تنش‌های جهانی که به رشد قیمت انس منجر شده‌اند، طلا تحت تاثیر افزایش نرخ ارز نیز مشوق دیگری برای افزایش قیمت یافته است. این هم‌زمانی دو محرک – دلار داخلی و انس جهانی – بار دیگر طلا را به کانون توجه سرمایه‌گذاران ایرانی بازگردانده است و باعث شده رشد قیمت‌ها ادامه پیدا کند. مثلا قیمت سکه امامی طی یک سال گذشته نزدیک به ۱۱۵ درصد رشد داشته و یا بازدهی صندوق طلای مثقال طی یک سال اخیر ۱۲۳.۵ درصد افزایش یافته است. چنین روندی موجب شده طلا در مقایسه با بسیاری از دارایی‌های دیگر از جمله بخشی از سهام بورسی، بازدهی مطمئن‌تری را به نمایش بگذارد.
نقش طلا در اقتصاد ایران تنها به سرمایه‌گذاران خرد محدود نمی‌شود. فایننشال تایمز گزارش داده که ایران در سال مالی منتهی به مارس ۲۰۲۵ بیش از ۱۰۰ تن طلا به ارزش تقریبی ۸ میلیارد دلار وارد کرده است؛ رقمی که اهمیت این فلز را در استراتژی‌های کلان اقتصادی نیز برجسته می‌کند.
جذابیت حتی در دوران رونق بازار سهام
تمام تجاربی که ذکر شد، نشان می‌دهند که در بزنگاه‌های بحران، طلا به‌عنوان یک دارایی با ثبات عمل کرده و از سرمایه‌های مردم محافظت می‌کند. همین ویژگی طلا باعث شده تا سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، حتی در دوره‌های رونق بازار سهام، بخشی از پرتفوی خود را به این فلز اختصاص دهند. طلا به‌عنوان یک دارایی پوشش‌دهنده ریسک، می‌تواند نوسانات شدید سهام یا ارز را متعادل کند و سبد سرمایه را مقاوم‌تر سازد. به بیان دیگر، طلا تنها در شرایط بحران اهمیت ندارد؛ حتی وقتی بازار سهام روزهای مثبتی را پشت سر می‌گذارد نیز، اختصاص بخشی از سرمایه به طلا می‌تواند نقش بسزایی در کاهش ریسک و افزایش ثبات بازده پرتفوی داشته باشد.
چرایی سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا
با وجود جایگاه تاریخی طلا در اقتصاد ایران، خرید فیزیکی آن همواره با مشکلاتی همراه است؛ از کارمزدهای بالا و حباب سکه گرفته تا دشواری در نگهداری و نقدشوندگی پایین. اضافه شدن مقررات تازه مالیاتی همچون مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه سکه و ارز نیز این چالش‌ها را دوچندان کرده است.
در چنین فضایی، صندوق‌های مبتنی بر طلا در بورس جایگزینی عملی و رو به رشد به شمار می‌روند. این صندوق‌ها با ویژگی‌هایی چون شفافیت قیمتی، نقدشوندگی روزانه و امکان ورود با مبالغ خرد، ریسک‌های خرید فیزیکی را برطرف کرده‌اند. طبق گزارش gold.org، تنها در نیمه نخست ۲۰۲۵ بیش از ۳۸ میلیارد دلار سرمایه جدید به صندوق‌های طلا در جهان وارد شده؛ رقمی که نشان‌دهنده بازگشت این ابزار به صدر علاقه سرمایه‌گذاران جهانی است.
در ایران نیز صندوق‌های طلا نه‌تنها تا حد زیادی جای خرید طلای فیزیکی را نزد سرمایه‌گذاران گرفته‌اند، بلکه حالا به عنوان ابزاری مکمل برای مدیریت ریسک پورتفوی سرمایه‌گذاران بورسی جایگاه خود را تثبیت کرده‌اند. اکنون بسیاری از فعالان بازار سهام، در کنار پرتفوی سهامی خود، واحدهای صندوق طلا را به‌عنوان پوشش ریسک نگه می‌دارند تا در صورت افت احتمالی بازار، ارزش دارایی‌شان متعادل باقی بماند.
عملکرد جذاب مثقال به روایت آمار
از میان صندوق‌های با پشتوانه طلا، صندوق طلای «مثقال» که تحت مدیریت گروه آگاه اداره می‌شود، به دلیل مدیریت حرفه‌ای، ترکیب دارایی متنوع و عملکرد مستند، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این صندوق از طریق گواهی سپرده سکه و شمش طلا و استفاده از ابزارهای مشتقه، توانسته بازدهی بالاتر و ثبات بیشتری نسبت به خرید مستقیم طلا ارائه کند.
عملکرد صندوق «مثقال» در سال گذشته نمایانگر جایگاه آن در بازار است. داده‌های موجود نشان می‌دهند که قیمت واحدهای صندوق طی یک سال گذشته بیش از ۱۲۳ درصد رشد کرده است و بازدهی سه‌ماهه اخیر آن ۲۹.۵ درصد گزارش شده است. این ارقام حاکی از آن است که صندوق مثقال نه تنها ابزار پوشش ریسک در برابر نوسانات بازار سهام و ارز است، بلکه حتی در بازه‌های کوتاه‌مدت نیز بازدهی رقابتی ارائه می‌دهد.
تجربه تاریخی بحران‌های جهانی و داخلی نشان می‌دهد که طلا همواره توانسته سرمایه‌ها را از مخاطرات اقتصادی و سیاسی محافظت کند. این ویژگی در ترکیب با مزایای صندوق‌های مبتنی بر طلا، به ویژه صندوق مثقال، سرمایه‌گذاری در این ابزار را به یک گزینه منطقی و عملی برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و خرد تبدیل کرده است.
انتخاب نهایی همچنان به استراتژی سرمایه‌گذاران وابسته است، اما واقعیت آن است که اکنون و خصوصا در شرایط فعلی، صندوق‌هایی مانند صندوق طلای مثقال، به ستون ثابت پرتفوی سرمایه‌گذاران در اقتصاد پرنوسان ایران تبدیل شده‌اند تا خیال آنها را از نوسانات ناشی از رخدادهای سیاسی مختلف راحت کنند.
