عالمی که 95 جلد کتاب معرفتی به یادگار گذاشت/ مهم‌ترین آثار آیت‌الله ری‌شهری

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه یولن،آیت‌الله محمدی‌ری شهری، تولیت آستان عبدالعظیم حسنی شب گذشته در ۷۵ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

فقدان آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری به معنای حقیقی مصداق این روایت شریف از امیر‌مؤمنان است که می‌فرمایند:«إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ.» یعنی: هرگاه عالمی بمیرد رخنه‌ای جبران ناپذیر در اسلام ایجاد می‌شود که تا روز قیامت هیچ چیز آن را فرو نمى‌‏پوشد. عالم پر تلاشی که علی‌رغم تقبل مسؤولیت‌های مختلف در دولت و نظام جمهوری اسلامی ایران، هیچ‌گاه تحقیق و بررسی‌های علمی‌اش متوقف نشد و حاصل عمری جهاد در عرصه دانش این عالم برجسته  ۳۰ عنوان کتاب در ۹۵ جلد است. بر آن شدیم تا یک معرفی اجمالی از برخی مهم‌ترین آثار او داشته باشیم تا علاقه‌مندان به حوزه آشنایی با معارف قرآن و اهل‌بیت بتوانند از میراث علمی این عالم پرتلاش و کوشا استفاده کنند.

میزان‌ُالحکمة

میزانُ الحِکمَة مهم‌ترین اثر از مرحوم ری‌شهری است، دانشنامه‌ای حدیثی که شامل ۵۶۴ عنوان، ۴۲۶۰ باب و ۲۳۰۳۰ حدیث است. این کتاب ناظر به روایات فقهی نیست و حاوی احادیثی است که مضمون اخلاقی یا اجتماعی دارند و یا مرتبط با مسائل فکری و اعتقادی‌اند. مؤلف در تنظیم این اثر از مصادر روایی شیعه و اهل سنت سود جسته و پیش از بیان روایات معصومان در هر موضوع، نخست آیات مربوط به آن را آورده است. ترتیب کتاب بر اساس مدخل‌های عربی و به صورت الفبایی است. متن عربی آیات و روایات با اعراب‌گذاری در سمت راست صفحه و ترجمه آنها در صفحه روبه‌رو آمده است.

علاوه بر جمع‌آوری احادیث، هر جا نیاز به تصحیح متون بوده، انجام شده و واژه‌های دشوار در پاورقی توضیح داده شده‌اند. هم‌چنین گاهی جهت درک بهتر حدیث، افزودن کلمه یا توضیحی مناسب تشخیص داده شده است. جهت رعایت امانت، این قبیل توضیحات در کروشه آمده است.

دانش‌نامه امیر‌المؤمنین

دانش‌نامه امیرالمؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ مجموعه‌ای ۱۴ جلدی، در بردارنده تاریخ کامل زندگانی امام علی(ع) همراه با ذکر گزارش‌های تاریخی، بیان روایات و تحلیل‌های مفصل است. این کتاب را آیت‌الله ری‌شهری با همکاری گروهی از محققان پدید آورده است. اصل کتاب به زبان عربی بوده که پس از انتشار آن، با عنوان «دانش‌نامه امیرالمؤمنین» به فارسی ترجمه شده و به نام ترجمه آن شهرت یافته است. دانش‌نامه امیرالمؤمنین در دو بخش عربی و فارسی، عنوان کتاب سال ولایت را از آن خود کرده است. برخی دیگر از ویژگی‌های کتاب عبارتند از: پرهیز از تکرار، استناد به منابع شیعه و اهل سنت، ارائه قریب به هفت‌هزار متن تاریخی و حدیثی همراه با تحلیل و جمع‌بندی، کاربردی بودن محتوا و هم‌ساز بودن با واقعیت‌ها و نیازهای امروز جامعه، ابتکار در نگارش و ارائه مطالب به‌صورت نمودار درختی، ارائه توضیح‌ها و تفسیرها در صورت لزوم برای افراد، طراحی مکان‌ها و نقشه‌های تاریخی توسط متخصصان.

دانش‌نامه امام حسین

دانشنامه امام حسین(ع) کتابی است ۱۴ جلدی با موضوع امام حسین(ع) که در طول ده سال زیر نظر مرحوم ری شهری به کوشش جمعی از محققان نوشته شده است. بنابر مقدمه کتاب، در این مجموعه، برای بررسی زندگانی فردی و اجتماعی امام(ع) و سخنان و آرای دیگران درباره ایشان، به بیش از پانصد مصدر تاریخی، حدیثی، فقهی، تفسیری  و کلامی مراجعه شده است. گزیده‌ای از مباحث این چهارده جلد در کتابی با عنوان «شهادت نامه امام حسین» جداگانه منتشر گردیده است. این کتاب به زبان عربی ـ فارسی نگاشته و به زبان‌های اردو، ترکی و انگلیسی ترجمه شده است. در مقدمه کتاب هدف از پرداختن به این دانش‌نامه را نکات زیر شمرده‌اند:

۱ـ جایگاه امام حسین(ع) و حادثه عاشورا در فرهنگ شیعه ‌
۲ـ ظرفیت گسترده حادثه عاشورا و امام حسین(ع) برای بهره بری در مسیر کمال انسانی‌
۳ـ گسترش خرافات و سوء استفاده‌ها از حادثه عاشورا‌‌
۴ـ مغفول ماندن بخش‌های دیگر زندگانی امام حسین(ع) و غلبه نگاه تجزیه‌ای به زندگانی امام(ع) ‌
۵ـ عدم استفاده از منابع اصیل و کهن در بیشتر آثار و تألیفات منتشر شده ‌
۶ـ عدم بررسی زندگانی امام(ع) از زاویه‌های تاریخی، حدیثی، تفسیری، کلامی، فقهی و…

دانشنامه امام مهدی

دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ مجموعه‌ای ده جلدی درباره امام مهدی(ع) و موضوع مهدویت است که استاد ری‌شهری با همکاری گروهی از نویسندگان، آن را پدید آورده‌اند. این دانشنامه، پس از دانشنامه امیرالمومنین(ع) در مؤسسه دارالحدیث در دستور کار قرار گرفت و در سال ۱۳۹۳ش منتشر شد. از جمله اهداف نگارش دانشنامه امام مهدی(ع)، رویکرد به زندگانی امام زمان(عج) و موضوع مهدویت با پژوهش جدید، بازنگری تخصصی و اتقان علمی بیشتر بوده است. این دانشنامه در ۱۴ بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام از بخش‌ها دارای فصول متعدد است. گزیده دانشنامه امام مهدی(ع) هم در سال ۱۳۹۷ش در ۲ جلد انتشار یافت.

ری‌شهری در مقدمه جلد اول دانشنامه، هدف کلی نگارش را نه تنها اثبات باور مهدویت از منظر پیروان اهل بیت(ع)؛ بلکه گشودن راهی برای اتحاد همه پیروان ادیان و همه جهانیان و پاسخ‌گویی به اصلی‌ترین نیاز بشر یعنی حاکمیت عدالت بر سراسر جهان ترسیم می‌کند. او درباره چگونگی شکل‌گیری دانشنامه بیان می‌کند که در پی انتشار دانش‌نامه امیرالمؤمنین در سال ۱۳۷۹ش، نگارش دانشنامه‌ای دیگر با موضوع امام مهدی(ع) در دستور کار قرار گرفت و با همکاری محققان مؤسسه دارالحدیث تلاش شد تا با پژوهش‌های جدید، بازنگری تخصصی در موضوع مهدویت و اتقان علمی بیشتر، مجموعه‌ای منتشر شود که پاسخ‌گوی نیاز عصر حاضر باشد.

دانشنامه قرآن و حدیث 

دانشنامه قرآن و حدیث مجموعه‌ای ۱۸ جلدی، تألیف مرحوم ری‌شهری و جمعی از پژوهشگران مؤسسه دارالحدیث که دربردارنده موضوعات و مدخل‌های دینی با استفاده از آیات و روایات است. این دانش‌نامه به زبان عربی و فارسی بوده و به شیوه الفبایی-موضوعی تنظیم شده است. از دانشنامه قرآن و حدیث تا سال ۱۳۹۵ش، ۱۸ جلد منتشر شده و چاپ آن ادامه دارد.

«موسوعة معارف الکتاب و السنة» عنوان ترجمه‌شده دانشنامه قرآن و حدیث در ۱۰ جلد است. نگارشِ «دانشنامه قرآن و حدیث» همزمان با تأسیس «دار الحدیث»، با هدف تکمیل میزان الحکمة و با همان ترتیب موضوعی-الفبایی (بر اساس ریشه عربی کلمات) آغاز شد. جلدهای نخستین آن که از ۱۳۸۴ش منتشر شد، «دانشنامه میزان الحکمة» نام داشت؛ امّا به‌دلیل تفاوت‌های کمّی و کیفی این کتاب با میزان الحکمة، پس از پایان‌یافتن حرف «باء»، در آستانه انتشار ویرایش دوم، نام «دانشنامه قرآن و حدیث» برای آن انتخاب شد.

کیمیای محبت

 کیمیای محبت از یک پیشگفتار و چهار بخش تشکیل شده و بخش اول با عنوان «ویژگی‌ها» از هشت فصل تشکیل شده و دربردارنده زندگی، کار و فعالیت، ایثار، تعبد، اخلاق، مسئله انتظار، دیدگاه شیخ رجبعلی خیاط درباره شعر و برخی از شاعران و پاره‏ای از دیدگاه‏های این عارف بزرگ در مسائل سیاسی و پیشگویی‏های او است…. در ادامه با مرسی دانلود همراه باشید

بخش دوم «جهش» نام دارد؛ این بخش از سه فصل سامان یافته و درباره نقطه عطف زندگی شیخ رجبعلی خیاط و امدادهای غیبی و کمالات معنوی وی است. بلندترین بخش این مجموعه، بخش سوم با نام «زندگانی» است و و از ۱۰ فصل سامان یافته که از سرفصل‌های روش سازندگی شیخ و اطلاع از باطن افراد، احسان به دیگران، رهنمودهای شیخ درباره نماز، رهنمودهای شیخ درباره حج، تلاش برای زیارت حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف تشکیل شده است. آخرین بخش از مجموعه کیمیای محبت، به عروج ملکوتی شیخ رجبعلی خیاط اختصاص دارد.

انتهای پیام/