یولن – جواد مرشدی: پس از تغییر حکومت سوریه و فروپاشی دولت بشار اسد، رئیس جمهور پیشین سوریه، حشد الشعبی، عراق که در جریان تغییرات سیاسی دمشق سیاستی همسو با دولت بغداد در پیش گرفت و ضمن توقف حملات علیه رژیم صهیونیستی، از مداخله در بحران سوریه نیز خودداری کرد. حالا عراق بار دیگر تحت فشار قرار گرفته‌است تا این مجموعه نظامی از نیروهای مسلح عراقی را منحل کند.
شاید فروپاشی کم هزینه و سریع دولت بشار اسد زمینه این درخواست و فشار را فراهم کرده است، چرا که آمریکا و رژیم صهیونیستی به این جمع‌بندی رسیدند که حلقه های مقاومت ضعیف شده و امکان حذف حشد الشعبی به عنوان یکی از حلقه های مهم مقاومت وجود دارد.
فشارها برای انحلال حشد الشعبی در حالی است که نیروهای حشد الشعبی در سال ۲۰۱۶ به طور رسمی در نیروهای مسلح عراق ادغام شده و بخش رسمی از نیروی نظامی عراق محسوب می‌شوند.
اکنون نیز به گزارش مشرق عبدالرحمن الجزایری عضو ائتلاف دولت قانون عراق تاکید کرد که محمد شیاع السودانی نخست وزیر این کشور از سوی آمریکا در خصوص نیروهای حشد الشعبی و مسائل مرتبط با این نیروها تحت فشار قرار دارد.
خبرگزاری «یولن» در گفتگو با صباح زنگنه، کارشناس مسائل خاورمیانه و نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی، به میزان تاب آوری دولت عراق در برابر فشارها برای انحلال حشد الشعبی پرداخته است که در پی می آید.
*** مدتی است فشارها به دولت عراق در مورد انحلال حشدالشعبی زیاد شده و شاهد اظهارنظر مقام‌های آمریکایی و همچنین مقتدی صدر در این باره هستیم. بنظر شما آیا دولت عراق زیر بار این فشارها خواهد رفت؟
فشارهای آمریکا و برخی کشورهای دیگر بر حشدالشعبی موضوع جدیدی نیست، اما در مقطع کنونی، به‌ویژه پس از تحولات اخیر در لبنان و سوریه، این فشارها شدت یافته است. تصور آمریکایی‌ها این است که حالا که حزب‌الله درگیر شده، حماس در وضعیت دشواری قرار دارد و سوریه نیز تضعیف شده، نوبت به عراق و نیروهای مقاومت آن رسیده است. در همین راستا، فشارهایی برای انحلال حشدالشعبی اعمال می‌شود.
این اقدامات از طریق سازمان ملل، دیدارهایی مانند دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی، و حتی برخی کانال‌های رسانه‌ای دنبال می‌شود. در این میان، آقای مقتدی صدر نیز بارها خواستار انحلال حشدالشعبی و سایر گروه‌های مقاومت شده است.
نخست‌وزیر بارها تأکید کرده که حشدالشعبی یک نیروی نظامی رسمی و قانونی است و چنین تصمیماتی در چارچوب دولت عراق اتخاذ می‌شود. با این حال، آمریکا و متحدانش حتی نخست‌وزیر را نیز تحت فشار قرار داده‌اند تا مسیر انحلال این نهاد را هموار کنند. این در حالی است که اکثریت جامعه عراق، نیروهای مقاومت، و حتی مرجعیت با چنین اقدامی مخالف‌اند.
البته اگر برخی افراد یا گروه‌ها از چارچوب تعیین‌شده خارج شده و تخلفاتی مرتکب شوند، محاکمه آن‌ها بلامانع است، اما این موضوع نباید دستاویزی برای حذف کل نهاد حشدالشعبی شود.
*** به مقتدی صدر اشاره داشتید،بخاطر دارم زمانی که از وی درباره انحلال نیروهای «السلام» پرسیده شد، پاسخ شفافی ارائه نداد.
بله، واقعیت این است که حشدالشعبی بخشی از ساختار رسمی نظامی عراق و تحت فرماندهی فرمانده کل نیروهای مسلح (نخست‌وزیر) است. بنابراین، از منظر قانونی، جایگاه مشخصی دارد. فشارهای آمریکا و برخی جریان‌های داخلی عمدتاً با هدف تضعیف یا محدود کردن نقش این نیروها صورت می‌گیرد و در آستانه انتخابات، می‌توان آن را بخشی از محاسبات انتخاباتی نیز دانست.
*** با توجه به نزدیک بودن انتخابات در عراق، آیا فشارها به دولت برای انحلال حشدالشعبی انگیزه‌های سیاسی دارد؟
بدون تردید، انتخابات در عراق از اهمیت زیادی برخوردار است و فضای سیاسی کشور در آستانه انتخابات حساس‌تر از همیشه است. در چنین فضایی، برخی جریان‌ها تلاش می‌کنند از شعارهایی مانند انحلال حشدالشعبی برای جذب آرا استفاده کنند یا رقیبان خود را تضعیف نمایند.
در صورتی که این جریان‌ها در انتخابات موفق شوند، مجلس آینده می‌تواند به ابزاری برای اعمال فشار بیشتر علیه حشدالشعبی تبدیل شود. اما مردم، نیروهای مقاومت، و مرجعیت به‌خوبی از این نیات سیاسی آگاه‌اند و بعید است اجازه دهند چنین سوءاستفاده‌هایی به ثمر برسد.
*** آیا انتخابات آینده عراق ،تغییر اساسی در سیاست داخلی عراق را نیز به همراه خواهد داشت؟
تغییرات اساسی در سیاست داخلی عراق در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسد. بیشتر جریان‌هایی که در انتخابات‌های گذشته حضور داشته و نقش‌آفرینی کرده‌اند، در این انتخابات نیز فعال خواهند بود. ممکن است برخی تغییرات جزئی در حدود ۵ تا ۱۰ درصد در ترکیب نیروها اتفاق بیفتد، اما سیاست‌های کلی کشور احتمالاً دستخوش تغییر جدی نخواهد شد.
با این حال، آمریکا همچنان به تلاش‌های خود برای ایجاد فشار ادامه می‌دهد. برخی رهبران نظامی و مسئولان حشدالشعبی را نیز به فساد متهم می‌کند، در حالی که مردم و نهادهای رسمی به‌خوبی می‌دانند منشاء بسیاری از فسادها شرکت‌ها و پیمانکاران خارجی، به‌ویژه آمریکایی‌ها، هستند.
به همین دلیل، ضروری است نهادهای مسئول مبارزه با فساد در عراق فعال‌تر شده، نظارت جدی‌تری اعمال کنند و مانع سوءاستفاده برخی سیاستمداران از منابع کشور شوند. در غیر این صورت، این فساد می‌تواند بر کل ساختار سیاسی کشور تأثیر منفی بگذارد.
۲۱۲/۴۲
