رسول سلیمی: عربستان روز یکشنبه میزان نشستی بین المللی درباره سوریه بود که با مشارکت وزیران خارجه کشورهای غربی و غیرعربی برگزار شد. در این نشست، وزیران خارجه کشورهای شرکت کننده در نشست از جمله «اسعد الشیبانی» وزیر خارجه دولت انتقالی سوریه، «عبدالله بن زاید آل نهیان» وزیر خارجه امارات، «عبدالله الیحیا» وزیر خارجه کویت، «بدرعبدالعاطی» وزیر خارجه مصر، «ایمن الصفدی» وزیر خارجه اردن، «فواد حسین» وزیر خارجه عراق، «عبدالله بوحبیب» وزیر خارجه لبنان و «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه حضور داشتند.
همچنین در این نشست وزیران و مسئولانی از فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا و اسپانیا و نیز «جان باس» معاون وزیر خارجه آمریکا، «گیرپدرسون» فرستاده سازمان ملل در امور سوریه، «کالاس» کمیسر عالی سیاست خارجی و امنیت اتحادیه اروپا و «احمد ابوالغیط» دبیر اتحادیه عرب و نیز «جاسم البدیوی» دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس شرکت داشتند.
چه آنکه در بیانیه پایانی نشست عقبه بر تشکیل هیئت حاکمیتی انتقالی جامع با توافق طرفهای سوری و آغاز شکل دهی به ماموریت سازمان ملل برای کمک به سوریه در حمایت از روند انتقالی تاکید شده بود. همچنین شرکت کنندگان در این نشست حمایت خود را از روند انتقال سیاسی مسالمت آمیز را که همه گروههای سیاسی سوری در آن سهیم باشند، اعلام کرده بود.
این در حالی است که در همین راستا، «محمد البشیر» که دوشنبه ۱۹ آذر به عنوان رئیس دوره انتقالی سوریه تعیین شده بود، رسما ریاست دولت انتقالی این کشور تا ماه مارس آینده را بر عهده گرفت؛ البشیر، پیشتر، نخست وزیر منطقه تحت کنترل مخالفان اسد در استان ادلب بود. در این راستا «محمد بن عبد الرحمن آل ثانی» نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر پس از برگزاری بخش نخست نشست ریاض درباره سوریه اعلام کرد: در نشست وزیران خارجه درباره سوریه در ریاض بر حمایت کامل قطر از وحدت مردم سوریه تاکید کردیم.
این در حالی است که «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان روز یکشنبه پس از دیدار با «اسعد الشیبانی» وزیر خارجه دولت موقت سوریه در حاشیه نشست ریاض، بر اهمیت ادامه ارائه هرگونه حمایت از ملت سوریه تأکید کرد و گفت آینده سوریه به خود سوری‌ها مربوط می‌شود. بن فرحان در یک نشست خبری پس از پایان نشست ریاض درباره سوریه تصریح کرد: «ما خواستار لغو تحریم‌های سازمان ملل علیه سوریه هستیم. به گزارش العربیه، وی ادامه داد: اولویت باید اکنون حفاظت از نهادها و موسسات سوریه باشد و ادامه تحریم‌ها به خواسته های ملت سوریه ضربه می‌زند. وزیر خارجه عربستان تأکید کرد سوریه نباید به منبع تهدیدات منطقه تبدیل شود.»
چه آنکه یک مقام سعودی به خبرگزاری فرانسه گفت که «این مذاکرات شامل دیدار مقامات عرب و همچنین یک گردهمایی گسترده تر بود که شامل ترکیه، فرانسه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل نیز می شود. همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت وزرای خارجه اتحادیه اروپا در ۲۷ ژانویه در بروکسل گرد هم خواهند آمد تا تحریم ها علیه سوریه را کاهش دهند.»
در همین حال، آلمان، که رهبری بحث اتحادیه اروپا در مورد تحریم ها را بر عهده دارد، روز یکشنبه در این نشست پیشنهاد کرد که اجازه تخفیف برای مردم سوریه داده شود اما تحریم ها علیه متحدان اسد که در طول جنگ سوریه «مرتکب جنایات جدی» شده اند، حفظ شود. کارشناسان روابط بین الملل معتقدند «این اجلاس این پیام را می فرستد که عربستان سعودی می خواهد رهبری هماهنگی تلاش های منطقه ای برای حمایت از بازسازی سوریه را بر عهده بگیرد.»
این در حالی است که در حاضر مهمترین مسئله حکومت جدید سوریه، تحریم های بجا مانده از دوران حکومت خانواده اسد است. ماهر خلیل الحسن، وزیر بازرگانی سوریه، روز دوشنبه به رویترز گفت که اگر تحریم ها برداشته نشود تا این کشور جنگ زده بتواند سرمایه گذاری های سطح بالایی را در صنعت، انرژی و نفت آغاز کند، سوریه با «فاجعه» روبرو خواهد شد. او همچنین گفت که تحریم های ایالات متحده واردات گندم را متوقف کرده است.
ایالات متحده انبوهی از تحریم ها را علیه سوریه اعمال کرده است که به سال ۱۹۷۹ باز می گردد، زمانی که سوریه را به عنوان یک کشور حامی تروریسم تعیین کرد. در سال ۲۰۰۶، جورج دبلیو بوش تحریم های گسترده ای را اعمال کرد که صادرات آمریکا به سوریه را ممنوع کرد و معاملات با بانک تجاری این کشور را هدف تحریم قرار می داد. تحریم های امریکا علیه سوریه پس از سال ۲۰۱۱ به شدت افزایش یافت. پس از سال ۲۰۱۱، اتحادیه اروپا نیز تحریم هایی را مانند ایالات متحده علیه سوریه اعمال کرد. شبکه تحریم ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود. در مرحله اول، افراد را با ممنوعیت سفر و مسدود کردن دارایی ها هدف قرار داد. هدف دوم جلوگیری از دسترسی دولت سوریه به کانال های مالی جهانی، محدود کردن واردات سوریه از کشورهای غربی و تحریم صادرات نفت سوریه بود.
در شرایطی که غائب بزرگ این نشست ایران بود اما این نشست اولین برنامه بود که هم حاکمان جدید سوریه و هم مقامات ارشد غربی در آن شرکت داشتند و عربستان سعودی رهبری آن را بر عهده داشت. با این حال، این بحث ها به طور قابل توجهی از پرداختن به عملیات نظامی مداوم ترکیه و اشغال شهرهای شمال شرقی سوریه اجتناب کرد و حملات گسترده نیروهای ترکیه با وجود تأثیر مداوم آنها بر منطقه و ثبات سوریه، در بیانیه پایانی نشست ریاض به آن اشاره نشد.
۲۱۳۳۱۵
