علامه «اقبال لاهوری» و پیش‌بینی و یک رؤیا/ چگونه یک پاکستانی «ایرانی‌ترین خارجی» شد؟
همین دیروز| گروه تاریخ یولن ـ امین رحیمی: «اقبال لاهوری» در هندِ تحتِ سلطهِ بریتانیا که «راج بریتانیا» نامیده می‌شد در خانواده‌ای مسلمان به دنیا آمد و بعد که کتاب خواند و تفکر کرد و دانش اندوخت برخلاف بسیاری که مرعوب سلطه و فناوری و اندیشه غربی‌ها شده بودند بر غرب‌پرستی تیغ کشید و پیش هزاران‌هزار چشم که نگاه به غرب داشتند بلند و رسا گفت «شرق» و گفت: «ای اسیر رنگ پاک از رنگ شو/ مؤمن خود کافر افرنگ شو». و فقط همین نبود و خشک‌و‌خالی نبود و انقلابی می‌خواست برپا کند در دل شرقی‌ها؛ «آنچه از خاک تو رُست ای مرد حُر / آن فروش و آن بپوش و آن بخور / ای امین دولت تهذیب و دین / آن ید بیضا برآر از آستین / خیز و از کار اُمم بگشا گره / نقشه افرنگ را از سر بِنِه».
علامه «اقبال لاهوری» اندیشه شرقی را معمار جهان می‌دانست و اندیشه غربی را پوچ و پُر از زیور و فریب
ماجرای شعر چراغ لاله!
اقبال در دانشگاه کمبریج و دانشگاه مونیخ درس خوانده بود و دکترای فلسفه داشت و عاشق ایران بود و رساله دکترایش «رشد مابعدالطبیعه در ایران» بود و عاشق حافظ بود و گفته بود: «هر وقت ذوق و قوه تفکر من اوج می‌گرفت، روح حافظ در من جلوه می‌کرد و من خود حافظ می‌شدم» و عاشق مولانا بود و گفته بود: «مولوی مرا با خود آشنا کرد و با او بود که خود را یافتم» و مشهور است که «علی شریعتی» او را «ایرانی‌ترین خارجی» نامیده بود و البته شیعه‌ترین سنی چرا که گفته بود: «رمز قرآن از حسین (ع) آموختیم / ز آتشِ او شعله‌ها اندوختیم». و این «اقبال» ما که روشن‌بین و روشن‌ضمیر بود در شعری مشهور به «چراغ لاله» که در ستایش ایرانیان سروده بود انقلاب اسلامی ایران را هم پیش‌بینی کرده بود:
چون چراغ لاله سوزم در خیابان شما
ای جوانان عجم جان من و جان شما
غوطه‌ها زد در ضمیر زندگی اندیشه‌ام
تا بدست آورده‌ام افکار پنهان شما
فکر رنگینم کند نذر تهی‌دستان شرق
پارهٔ لعلی که دارم از بدخشان شما
می‌رسد مردی که زنجیر غلامان بشکند
دیده‌ام از روزن دیوار زندان شما
حلقه گرد من زنید ای پیکران آب و گل
آتشی در سینه دارم از نیاکان شما
«اقبال لاهوری» به فرهنگ ایران علاقه‌مند بود و انقلاب اسلامی ایران را هم پیش‌بینی کرده بود
حق مطلب چیست؟
درباره اقبال سخن بسیار است اما حق مطلب را درباره اقبال و شعر اقبال به روایت رهبر انقلاب بخوانیم که موجز و روشنگر است: «اقبال از شخصیت‌های برجسته تاریخ اسلام است و شخصیت او چنان عمیق و متعالی است که نمی‌توان تنها بر یکی از خصوصیت‌های او و ابعاد زندگی‌اش تکیه کرد و او را در آن بُعد و آن خصوصیات ستود. اگر ما فقط اکتفا کنیم به اینکه بگوییم اقبال یک فیلسوف است و یک عالم است حق او را ادا نکرده ایم زیرا ابعاد دیگر زندگی اقبال آنقدر درخشنده است که چنانچه بگوییم اقبال یک فیلسوف یا یک عالم یا یک شاعر است اقبال را کوچک کرده‌ایم. البته اقبال بی‌شک یک شاعر بزرگ است و از بزرگان شعر به حساب می‌آید. شعر اردوی اقبال را متخصصان زبان و ادبیات اردو می‌گویند بهترین شعر اردوست. شعرهای فارسی اقبال هم به‌نظر من از معجزات شعر است».
ماجرای رؤیای اقبال
آخرسر چطور شد که اقبال «پاکستانی» شد؟ ماجرا از این قرار است که اقبال برای نخستین‌بار ایده و رؤیای تشکیل یک کشور مستقل برای مسلمانان هند را مطرح کرد و این همان ایده‌ای بود که حدود ۱۰ سال پس‌از وفات اقبال، توسط «محمد علی جناح» عملی شد و ایالت پنجاب که اقبال، زاده آنجاست بخشی از پاکستان شد و اقبال هم پاکستانی شد؛ همان کشوری که رؤیایش را داشت.
مزار اقبال لاهوری در پاکستان از اماکن بسیار محترم این کشور و مقصد علاقه‌مندان و محل ادای احترام دولتمردان و مهمانانی از سایر کشورهاست
امروز در تاریخ مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۱۸ آبان مصادف با ۹ نوامبر میلادی و ۳ ربیع‌الثانی هجری قمری در تقویم تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ رحلت عالم بزرگوار «میرزا ابوالقاسم کلانتر تهرانی» در سال ۱۲۹۲ قمری
ـ زادروز «ایوان تورگنیف» نویسنده معروف روس در سال ۱۸۱۸ میلادی
ـ درگذشت «شارل دوگل» رئیس‌جمهور مشهور فرانسه در سال ۱۹۷۰ میلادی
ـ زادروز «آلنوش طریان» بانوی فیزیک‌دان ایرانی ارمنی‌تبار در سال ۱۳۰۰ شمسی
ـ روز ملی کیفیت در ایران
انتهای پیام/
