فارس من| آقای قاضی! قانونی برای سگ‌های آپارتمان‌نشین نیست!
حوزه شهری -یولن– سودابه رنجبر: «سگ باید قصاص شود»، «طبق ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی ٬صاحب سگ٬ باید قصاص شود»، «اعدام سگ لازم‌الاجراست» همه این گفته‌ها و درخواست‌ها وقتی مطرح می‌شود که جامعه با یک اتفاق دل‌خراش توسط حمله سگ به انسان روبه‌رو شده است و جالب اینکه این درخواست‌ها گاهی توسط وکلا، حقوقدان‌ها و افرادی که دستی بر آتش داشته و دارند مطرح‌شده است؛ غلط یا درست این گفته‌ها بماند!
کاربران سامانه فارس من خواستار پیگیری«مطالبه و مشکلات ناشی از نگهداری سگ در آپارتمان‌ها » شدند. براین اساس خبرنگار فارس من گزارشی را بر اساس خلائ‌های قانونی و مصاحبه با وکلا در مواردی که باعث بروز مشکلات و رأی‌های متفاوت در این زمینه شده است را در این گزارش آورده است.
سؤال اینجاست که چرا هر بار با وقوع یک حادثه مثل حمله سگ به انسان و یا ترس و وحشت افراد از حضور سگ در آپارتمان‌ها یا معابر؛ وکلا و حقوقدان‌ها یادشان می‌افتد که خلائ‌های قانونی باعث بروز حوادث دردناک شده است؛ دست‌آخر هم، تا وقتی‌که بازهم یک حادثه جدید، تکانه دیگری برای جامعه ایجاد کند و بازهم وکلا و حقوقدان‌ها و نمایندگان مردم در مجلس یادشان بی افتد که قوانین خاصی برای نگهداری از سگ داخل آپارتمان و معابر عمومی شهر وجود ندارد و باز روز از نو.
حادثه‌ای که در ذهن جامعه مانده است
مصداق این گفته‌ها برمی‌گردد به آذرماه سال ۱۳۹۷ که سگ‌های بدون قلاده در پارک لواسان به دختربچه ۱۰ ساله حمله کردند و دخترک را جلوی چشم پدر دریدند. هرچند دختر با جراحات عمیق جان سالم به در برد، اما رسانه‌ها برای احقاق حق دخترک قد علم کردند و حمایت‌کنندگان حقوق حیوانات از سوی دیگر؛ همان موقع بود که برخی وکلا و حقوقدان‌ها با استناد به ماده ۲۹۰ اذعان داشتند که برای صاحب سگ باید تقاضای قصاص شود و برخی دیگر درخواست دیه را در اولویت دانستند.
«حسین شمس» وکیل پایه‌یک دادگستری می‌گوید: «این اتفاق بسیار دردناک بود طوریکه جامعه را در نهی این اتفاق هم سو کرد, اما مطرح کردن تقاضای قصاص برای صاحب سگ همان موقع هم اصولی نبود. سگ‌ها دارای شعور نیستند که صاحبان آن‌ها محکوم‌به قصاص شوند. مثلاً برای جرمی که یک کودک مرتکب می‌شود، نمی‌توان پدر و مادر را قصاص کرد درنهایت اولیای کودک می‌توانند دیه پرداخت کنند. سال‌های گذشته نیز چندین حکم اعدام برای سگ‌ها وارد شد که بسیار ناصحیح بود. چون سگ‌صاحب شعور نیست. می‌گویند قانونی وجود ندارد اما در این موارد قاضی به عمومات مراجعه می‌کند و طبق مواد قانونی می‌تواند حکم صادر کند، اما دلیل بر این نمی‌شود که چون قانونی برای مزاحمت سگ‌ها وجود ندارد هیچ حکمی داده نشود. در مواردی که قانون نداریم بازهم در عمومات قانون وجود دارد. قاضی به لحاظ سکوت قانون نمی‌تواند دادرسی را معطل و یا تعطیل کند. وظیفه دارد از منابع فقهی و یا دکتری استفاده کند. در آیین دادرسی کیفری، قانون مجازات اسلامی و تعزیرات «اضرار به غیر توسط حیوانات اهلی» قانون وجود دارد.»
در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و پدیده‌های نوظهور که در جامعه ما در حال رشد است. بحث نگهداری از سگ‌ها داخل آپارتمان‌ها است. این در حالی است که در مجتمع‌های آپارتمانی, همسایه‌ها با سلایق مختلفی کنار هم زندگی می‌کنند و بعضاً فاصله بین دو واحد آپارتمانی تنها یک تیغه دیوار است.
سیل شکایت‌ها به شورای حل اختلاف
با مراجعه به شورای حل اختلاف صدها و صدها شکایت مبنی بر سروصدای سگ‌ها، اشاعه بیماری، ترس و وحشت برای دیگر ساکنان و.. وجود دارد. بیشترین شکایت‌ها با این مضمون است که صاحبان سگ‌ها صبح از خانه خارج می‌شوند و سگ تا نیمه‌های روز، زوزه می‌کشد و پارس می‌کند و آرامش و استراحت را از دیگر همسایه‌ها سلب می‌کند.
این طرح دعوا که در قدم اول به مدیر آپارتمان گزارش می‌شود و در موارد بعدی به شورای حل اختلاف کشیده می‌شود مبنی بر استدلال‌هایی است
که طرفین دعوا به آن استناد می‌کنند برخی می‌گویند: «طبق دستورات دین اسلام و مذهب شیعه سگ‌ها نجس هستند و باعث بروز بیماری‌های ناشی از سگ و همچنین سروصدا و ترس و آزار و اذیت می‌شوند.»
گروه مقابل نیز معتقدند: «حمایت‌کننده حیوانات هستند. برای موضوع نجس بودن سگ و دیگر حیوانات خانگی ارزش زیادی قائل نیستند و با دلایل زیادی بر این باورند که سگ‌ها و دیگر حیوانات خانگی موجوداتی دوست‌داشتنی و ارزشمند هستند و دیگران هرگونه تهدید در سلامت انسان‌ها را بهانه می‌دانند و معتقدند که بعد از واکسیناسیون هیچ بیماری از طریق سگ به انسان منتقل نمی‌شود».
اصل قصه اینجاست که با همه این اوصاف؛ قانون می‌تواند به‌عنوان عنصر تعیین‌کننده در جامعه حکم کند، اما هیچ قانونی دال بر چگونگی نگهداری سگ در آپارتمان وجود ندارد مگر اینکه شکایتی اتفاق بیافتند.
دخترک، آسانسور و سگ
باوجوداین تفاوت‌ها و اظهارنظرهای شخصی، باعث می‌شود اختلاف بین همسایه‌ها برای نگه‌داشتن سگ داخل آپارتمان اوج بگیرد.
مصداق این اتفاق دریکی از برج‌های واقع در شهر پردیس است. «خانواده همراه با فرزند خردسال ۸ ساله خود منتظر رسیدن آسانسور است. به‌یک‌باره در آسانسور در طبقه ۸ باز می‌شود. سگ بزرگی بیرون می‌پرد و باعث ترس و وحشت خانواده به‌خصوص فرزند خانواده می‌شود. طوریکه ادامه مسیر برای خانواده ممکن نیست و به خانه برمی‌گردند. حدود یک هفته از این ماجرا می‌گذرد. کودک از آسانسور وحشت دارد. پدر و مادر چندین بار برای بردن کودک پیش مشاوره و روانشناس مجبور شده‌اند ۸ طبقه را از راه‌پله‌ها بالا و پایین بروند چون به‌محض ورود کودک به آسانسور حمله عصبی به او دست می‌دهد. رفت‌وآمد این خانواده فلج شده است. شکایتشان در شورای حل اختلاف مطرح کرده‌اند و حالا پیگیر آن در دادگاه کیفری هستند. چون صاحب سگ نیز حاضر نیست قید سگ خود را بزنند و اصرار دارند که سگ حیوان مهربانی است و نباید از او ترسید».
باری که بر دوش مدیران ساختمان است
مدیر ساختمان معتقد است اگر قوانین خاصی برای ورود سگ در برج وجود داشت، دست مدیران واحدهای ساختمانی برای کنترل طرفین دعوا باز بود. در حال حاضر مدیران و هیئت امناء در یک ساختمان قانون گذارهستند و همین هم باعث چالش‌های جدیدی می‌شود و اختلافاتی را برای اهالی برج به دنبال خواهد داشت.»
نتیجه اینکه مفاد قانونی برای نگهداری از سگ داخل آپارتمان وجود ندارد مگر اینکه همسایه‌ای شکایتی داشته باشد و آنجاست که برای بودونبود سگ در آپارتمان قاضی حکمی را صادر کند.
قوانین نگهداری از سگ درکشورهای مسلمان
این در حالی است که در کشورهای خاورمیانه مسلمان این خلاء قانونی احساس شده است. قوانینی برای نگهداری از سگ داخل آپارتمان‌ها وضع‌شده است که با اعمال قوانین کمتر موجب دعوا بین همسایه‌ها شود. مثلاً اینکه در امارات اگر صاحب سگ در آپارتمان و یا واحد مسکونی مستأجر باشد، برای نگهداری سگ، باید از صاحب‌خانه مجوز کتبی بگیرد. هرچند این مجوز به‌سادگی و ارزان به مستأجر داده نمی‌شود. بنا بر قوانین کشور امارات نگهداری سگ در ساختمان، قیمت بیمه ساختمان را بالاتر می‌برد و هزینه مضاعفی را بر دوش صاحب‌خانه می‌گذارد. حتی قوانینی گذاشته‌شده است که امکان نگهداری سگ در تمام خانه‌ها وجود ندارد. واحدهای آپارتمان باید شرایط نگهداری از سگ را تأمین کرده باشد این اصول نه‌تنها برای حمایت از خود حیوان است بلکه باید آرامش دیگر ساکنان را نیز تأمین کند. مثلاً وجود آسانسورهای مختص به حمل حیوان باید در آپارتمان وجود داشته باشد تا کاملاً مسیر رفت‌وآمد ساکنان از محل عبور سگ جدا باشد. همین قوانین باعث می‌شود در هر آپارتمانی سگ نگهداری نشود و هر صاحب‌خانه یا مستأجری به خودش اجازه ندهد که آرامش دیگران را به خطر بیندازد.
جای نژادهای ممنوعه در واحد آپارتمانی نیست
جالب‌تر اینکه در کشورهای اروپایی که محدودیت نگهداری از حیوانات کمتر در آن‌ها دیده می‌شود فهرستی از حیوانات خطرناک تهیه‌شده است که طبق قانون, نگهداری آن‌ها در منازل و در مزارع منع شده است. تعدادی از این حیوانات خطرناک از نژاد سگ‌ها هستند، اما این نژادهای ممنوعه در ایران فراوان هستند و به‌راحتی نژاد این سگ‌ها در ایران خریدوفروش و نگهداری می‌شوند؛ باورتان می‌شود نژادهایی مانند بولداگ، شارپی و پیتبول و… در واحدهای آپار تمانی نگهداری می‌شوند؟
74 ضربه شلاق ،رأی قاضی
در کل باید گفت نگهداری از هر نوع سگی داخل آپارتمان جرم نیست؛ مگر اینکه رفتارهای مذکور به‌گونه‌ای باشد که مشمول ماده ۶۱۸ یا ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) یا دیگر قوانین کیفری باشد.
قانون مجازات اسلامی ماده ۶۱۸
«هر کس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب‌وکار بازدارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
قانون مجازات اسلامی ماده ۶۳۸
«هر کس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌گردد و درصورتی‌که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
چهاردیواری اختیاری هست یا نیست؟
«حسین زینالی» وکیل پایه‌یک دادگستری نیز در خصوص این طرح دعوا می‌گوید: «طبق ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان‌نشینی قسمت‌هایی از ساختمان و اراضی و متعلقات آن‌ها وجود دارد که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم مرود استفاده تمام شرکاء است و نمی‌توان حق انحصاری بر آن‌ها قائل شد طوری که حتی نمی‌توان میز و صندلی و هر نوع اشیاء درراه پله‌ها، پشت‌بام، راهرو، پارکینگ و… نگه داشت. همچنین نگهداری حیوانات در قسمت‌های مشترک ممنوع است. قسمت‌های مشترک در ملکیت تمام شرکای ملک است مشخص است که با این مفاد ماده‌قانونی نگهداری حیوانات خانگی مانند سگ، گربه، مرغ و… در نقاط مشترک برای ساکنان آپارتمان ممنوع است و در درصورتی‌که تخطی هر یک از ساکنان، باقی همسایگان از حق شکایت برخوردار هستند. بنابراین، اگر شخصی در واحد اختصاصی خود حیوانی را نگهداری کند مرتکب خلافی نشده و مسئول نیست مگر اینکه سایر همسایگان بتوانند ثابت کنند که باعث ایجاد بیماری یا سلب آسایش اعضای ساختمان شده است».
بااینکه این قوانین وجود دارد؛ اما بازهم قاضی تصمیم می‌گیرد که چه رأی را برشکایت شاکی صادر کند. مصداق شکایتی که چندین ماه به طول انجامید تا شاکی پرونده شکایت خود را از شورای حل اختلاف تا دادگاه کیفری ببرد.
وقتی شکایتم را به دادگاه بردم
: شاکی با این مضمون شکایت خود را تنظیم کرده بود
باسمه‌تعالی
با عرض سلام
این‌جانب م.پ در تاریخ 28 بهمن 1399 از آقای ع. پ بابت نگهداری یک قلاده سگ در آپارتمان مسکونی خود شکایت کرده‌ام. ایشان در تاریخ 13 اسفند 1399 در شعبه … مجتمع شماره … شورای حل اختلاف، به‌صورت مکتوب اقرار کرده‌اند که مالک یک قلاده سگ بوده و آن را در واحد مسکونی‌اش نگهداری می‌کند.
لازم به ذکر است که این‌جانب در سال 1396 هنگام خرید واحد مسکونی خود با فروشنده ساختمان شرط کردم که کسی از همسایگان حق نگهداری سگ در ساختمان را نداشته باشد و همچنین چندین مرتبه در جلسات ساختمان که تمام مالکین حضور داشتند اعلام کردم که مخالف نگهداری سگ در ساختمان هستم و همگی ازجمله آقای عباس پیچک نسبت به مخالفت بنده آگاه بوده بااین‌حال اقدام به خرید سگ و نگهداری از آن کرده‌اند.
ازآنجایی‌که این‌جانب و خانواده و بستگانم همگی متشرع بوده و اهل نماز و رعایت نجس و پاکی هستیم و طبق قوانین شرع مقدس اسلام که سگ را نجس العین می‌داند، مخالف نگهداری و تردد سگ در ساختمان محل زندگی‌مان هستیم. زیرا تردد سگ از فضاهای مشاع مانند راه‌پله ساختمان و فضای پارکینگ و درب ساختمان باعث انتشار و پخش شدن نجاست و آلودگی در فضاهای مشاع خواهد شد و این مسئله و معضل برای بنده که دو پسر کوچک دارم، غیرقابل‌تحمل هست.
همچنین مو، بزاق، ادرار یا مدفوع سگ می‌تواند ناقل بسیاری از بیماری‌ها به افراد ساکن در آپارتمان باشند. نگهداری سگ در آپارتمان باعث انتقال بیماری‌هایی مثل انواع عفونت‌ها، انگل‌ها و آلرژی‌ها و حشرات موذی مانند کک و کنه از سگ به بدن انسان هست. بخصوص ازآنجایی‌که برخی از همسایگان به واحد ایشان رفت‌وآمد دارند و فرزندانشان با این سگ بازی می‌کنند، باعث انتشار بیماری و حشرات موذی در کل ساختمان خواهند شد. همیشه این نگرانی برای من وجود دارد که فرزندانم که در پارکینگ ساختمان دوچرخه‌سواری می‌کنند مبتلا به این‌گونه بیماری‌ها بشوند.
در هنگام نظافت ساختمان نیز تی و دستمالی که پاگرد و درب واحد ایشان را تمیز می‌کند، به همه پاگردها و طبقات کشیده می‌شود و از این طریق نیز بنده و خانواده‌ام در معرض خطر آلودگی و نجاست هستیم. ضمناً هرزمانی که از راه‌پله ساختمان تردد داریم، سگ ایشان پارس می‌کند و علاوه بر اذیت صدایی باعث ترسیدن فرزندان من نیز خواهد بود.
از آن مقام محترم قضایی تقاضا دارم طبق قوانین شرع مقدس اسلام و مطابق با ماده 688 مکرر قانون مجازات اسلامی که صراحتاً بیان می‌کند نگهداری سگ در آپارتمان‌ها ممنوع می‌باشد، با نامبرده برخورد قانونی شود و علاوه بر ضبط حیوان مذکور، و دریافت خسارت بابت پخش کردن نجاست و آلودگی در ساختمان، از نامبرده تعهد گرفته شود که هیچ‌گاه در محل زندگی خود از سگ نگهداری نکند».
حکم: سگ در آپارتمان بماند تا تجدید نظر
رأی قاضی دادگاه این بود: «در خصوص شکایت آقایم. پ فرزند ح علیه آقای ع.پ دایر بر ایجاد مزاحمت ملکی از طریق نگهداری سگ در آپارتمان دادگاه با توجه به محتویات پرونده و تحقیقات انجام‌شده و با امعان نظر به انگیزه شاکی در طرح شکایت نظر به اینکه صرف نگهداری سگ به‌عنوان حیوان خانگی فاقد وصف کیفری و عنصر قانونی است و اینکه شکایت مطروحه در خصوص ایجاد مزاحمت ملکی مستند به هیچ‌یک از ادله اثباتی مصرح در ماده 160 قانون مجازات اسلامی نمی‌باشد و لذا با توجه به جرم نبودن عمل انتسابی نگهداری سگ و با توجه به انکار مشتکی‌عنه و فقدان ادله اثباتی در خصوص ایجاد مزاحمت ملکی و مستنداً به ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری قرار منع تعقیب مشتکی عنه صادر و اعلام می‌نماید رأی صادره ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ….
وقتی سگ باید آپارتمان را ترک می‌کرد
اما «سمیرا مقدسی» دیگر وکیل پایه‌یک دادگستری می‌گوید: «دریکی از پرونده‌ها که اهالی شکایت خود را نزد مدیر آپارتمان تنظیم کردند مبنی بر اینکه سگ داخل آپارتمان وقت و بی‌وقت پارس می‌کند و باعث سلب آسایش شده است و شکایت‌نامه را به امضای حداقل ۵ نفر دیگر از ساکنان همان آپارتمان رساندند و دست‌آخر با شماره 110 تماس گرفته و شکایتی را نیز تنظیم کردند حکم دادگاه علیه صاحب سگ اعلام شد و صاحب سگ باید سگ را از آپارتمان دور می‌کرد».
ازاین‌دست پرونده‌ها بسیار وجود دارد و چون طبق قانون عمومی باید استناد شود. قاضی طبق برداشت خود حکم را صادر می‌کند.
قانون می‌تواند قبل از تشکیل دادگاه هم حکم کند، اگر
«سمیرا قدوسی» معتقد است که امروز نیاز جامعه بر این است که هرچه زودتر قوانینی اعمال شود تا کمتر شکوائیه در این خصوص به دادگاه کشانده شود و خود مردم بتوانند با استناد به قانون به حقوق همسایه‌ها احترام بگذارند. قوانینی مثل بستن قلاده به سگ، عدم عبور و مرور سگ از داخل مشاعات و آسانسور و دیگر قوانین… در حال حاضر این نیاز جامعه است. مثلاً در سال ۱۳۵۴ نگهداری از کبوترها و به پرواز درآوردن آن‌ها بسیار همه گیره شده بود و چون اختلاف بین همسایه‌ها در نگهداری از کبوترها افزایش داشت، قوانین نگهداری از پرنده‌ها در ۷ ماده تنظیم شد. این قوانین از همان ابتدا مشخص می‌کرد که چه افرادی صلاحیت نگهداری کبوتر را دارند و مشکلات در طول زمان به حداقل رسید، اما ازآنجایی‌که پدیده نگهداری از سگ نوظهور بوده و به‌سرعت در کشور اپیدمی شده است همچنان خلاء قانونی در آن وجود دارد. یکی از دلایلی که به‌سختی می‌توان نگهداری از سگ را طبق مفادی قانونی کرد این است که شرع با اصل نگهداری سگ مسئله دارد و شباهتی وجود دارد؛ هرچند در صورت شکایت همسایه‌ها با «اصل لاضرر» می‌توان طبق قانون به شکایات بین همسایه‌ها رسیدگی کرد».
انتهای پیام/
