فعالیت‌های جنگ نرم آمریکا علیه ایران چگونه انجام می‌شود؟

سرویس بین الملل یولن- زینب اصغریان؛ از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران دولت آمریکا روش‌های مختلف را برای براندازی در ایران به کار گرفته است.

پیگیری براندازی سخت، از جمله نخستین و در دسترس‌ترین روش‌هایی بود که دولت آمریکا علی‌رغم تعهداتش در «توافقنامه الجزایر» برای این منظور در پیش گرفت و برای آن میلیاردها دلار بودجه صرف کرد.  به عنوان مثال، تنها در یک مورد وبگاه نیویورکر سال ۲۰۰۸ گزارش داده بود که «جورج دبلیو بوش» در سال‌های پایانی ریاست‌جمهوری از کنگره بودجه‌ای به مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار برای ناآرام کردن ایران از طریق دامن زدن به تنش‌های قومی-مذهبی درخواست کرده بود. 

با این حال، این روش‌های سخت براندازی با توجه به اینکه یکی از ستون‌های محکم نظام جمهوری اسلامی ایران را شناخت عمومی از دخالت‌ها و دشمنی‌های بیگانگان در امور داخلی ایران تشکیل می‌دهد، همواره به شکست منجر شده‌اند.

در چنین شرایطی است که هیئت حاکمه آمریکا بعد از شکست در روش‌های سخت به استفاده از روش‌های نرم براندازی که تشخیص اهداف خصمانه در آنها دشوارتر است روی آورده و به همین سبب در لفافه برنامه‌هایی مانند  «ارتقاء دموکراسی»، «پیشبرد حقوق بشر»، «توانمندسازی زنان»، «تحکیم نهادهای مدنی» و «تقویت سازمان‌های مردم‌نهاد» در صدد پیشبرد اهداف خود برای براندازی نظام‌های حاکمیتی کشورهای مستقل از جمله جمهوری اسلامی ایران برآمده است. 

پیگیری چنین رویکردی از سوی ایالات متحده آمریکا موجب شده «ویلیام بلوم»، تاریخدان و نویسنده سرشناس آمریکایی از برنامه‌های آمریکا برای ترویج دموکراسی در دنیا به عنوان «مرگبارترین صادرات آمریکا» یاد کند. 

البته بنیادها و نهادهایی که ایالات متحده آمریکا از طریق آنها چنین اهدافی را پیگیری می‌کند متنوع و مختلفند که از مهم‌ترین آنها می‌تواند «موقوفه ملی دموکراسی»، «مؤسسه بین‌المللی جمهوری‌خواهان» و «مرکز بین‌المللی مبارزه غیرخشونت‌آمیز» را نام برد. با این حال، یکی از مهم‌ترین این نهادها که به طور مستقیم از دولت ایالات متحده بودجه دریافت می‌کند بنیادی به نام آژانس توسعه بین المللی آمریکا (United States Agency for International Development) است.

در این گزارش برای توضیح درباره اینکه فعالیت‌های جنگ نرم آمریکا چطور در لفافه مفاهیم ظاهراً جذاب و عامه‌پسند ارائه می‌شوند به توضیح درباره فعالیت‌های این سازمان پرداخته‌ایم.

USAID چیست؟

«نمایندگی ایالات متحده برای توسعه بین‌المللی» که با نام مخفف «یو‌اس‌اید» (USAID) هم شناخته می‌شود، یک نهاد آمریکایی است که ماموریت خودش را گسترش آزادی، دموکراسی و توسعه اقتصادی در سایر کشور‌ها اعلام می‌کند، اما کارشناسان آن را بازوی «سیا» برای براندازی در کشور‌های ناهمسو با سیاست‌های کلان آمریکا می‌دانند.

به عنوان مثال، سال ۲۰۱۴ خبرگزاری آسوشیتدپرس فاش کرد «یو‌اس‌اید» در پوشش فعالیت‌های بشردوستانه، قصد ایجاد نارضایتی در جوانان کوبا و در نهایت براندازی دولت این کشور را داشته است. روسیه هم سال ۲۰۱۲، با انتقاد از تلاش‌های این نهاد آمریکایی برای ایجاد ناآرامی‌های سیاسی، دستور توقف فعالیت‌های آن را در خاک کشورش صادر کرد.

آژانس توسعه بین المللی آمریکا (United States Agency for International Development) ) در ابتدا توسط جان کندی در سه نوامبر سال ۱۹۶۱ تاسیس شد و سپس به بنیادی جهت فعالیت علیه شوروی تبدیل گردید.

این سازمان در سال ۲۰۰۹ همکاری با وزارت امور خارجه و وزارت دفاع آمریکا پرداخت. هدف اصلی USAID در ظاهر حقوق بشر، بهبود اوضاع زندگی مردم، پزشکی و سلامت و حتی تامین امنیت در کشورهای بحران زده تعریف شده است اما هدف اصلی و پشت پرده آن، افزایش نفوذ واشنگتن از طریق دیپلماسی عمومی در بسیاری از کشورهای جهان است.

رصد فعالیتهای اجتماعی سیاسی اقتصادی و فرهنگی کشورها برای تغییر و تاثیرگذاری در بیش از ۱۰۰ کشور از مهمترین اهداف این آژانس است. یعنی آمریکا تلاش می‌کند با استفاده از روشهای جاسوسی تحت عنوان حمایتهای عام المنفعه، اهداف خود را در جوامع مختلف توسعه دهد.

این سازمان تلاش دارد در قالب عملکرد حقوق بشرانه و کمک به کشورهای بحران زده، اهداف خود را در کشورها،گسترش دهد. به‌دست آوردن یک برآورد جامع از وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جوامع مختلف برای کار روی فرهنگ، اقتصاد و . . . یک روش جاسوسی است که در قالبهای فرهنگی و آموزشی و حتی پزشکی و محیط زیست صورت می پذیرد.

کارکرد اصلی USAID، تقویت و فعال سازی NGO ها از طریق گسترش جامعه مدنی و تلاش برای گسترش جامعه مدنی مبتنی بر ارزشها و شاخصهای مطلوب آمریکایی است.

همچنین در این گزارش آمده است که بسیاری استدلال کرده‌اند که کمک مالی ایالات متحده برای چنین برنامه‌هایی به دلیل حمایت، نتیجه معکوسی به بار آورده است و باعث شده است ایران از این حمایت به عنوان توجیهی برای متهم کردن فعالان مدنی استفاده کند برخی از فعالان جامعه مدنی از شرکت در برنامه‌های حمایت شده توسط ایالات متحده خودداری کرده‌اند. ترس از دستگیری، برنامه های ارتقای دموکراسی ایران را تا حدودی تغییر داد اما کار با ایرانیان داخل ایران که حول مسائل غیرسیاسی سازماندهی شده‌اند، مانند بهداشت، آموزش، علم و محیط زیست صورت می پذیرد.

وزارت امور خارجه که اغلب بودجه‌ای را برای حمایت از برنامه های دموکراسی که توسط سازمان های مستقر در ایالات متحده اجرا می شود، اختصاص می‌دهد، به دلایل امنیتی از نام بردن اعطا کنندگان امتناع می‌کند. اما هزینه‌های ذکر شده، از طریق دفاتر دموکراسی، حقوق بشر، و کار وزارت امور خارجه، برای تبادلات فرهنگی، دیپلماسی عمومی و پخش برنامه های تلویزیونی به ایران استفاده شده است.

انتهای پیام/م