قانون انتخابات لبنان در یک نگاه

به گزارش گروه بین‌الملل یولن، شمارش معکوس برای برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان در فردا (یکشنبه؛ ۲۵ اردیبهشت) آغاز شده است.

قانون انتخابات برای هر نظام سیاسی، اساسی است و قانونی که لبنان بر اساس آن انتخابات پارلمانی خود را برگزار می‌کند «تناسبی» نام دارد. پارلمان لبنان پس از اینکه در سال‌‎های ۲۰۱۳، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ نتوانست قانون جدید انتخابات را تصویب کند دوره پارلمان را تمدید کرد اما سرانجام در سال ۲۰۱۷ قانون شماره ۴۴ به نام «قانون انتخاب اعضای پارلمان» را تصویب کرد که همان قانون تناسبی است.

قانون پیشین در سال ۱۹۶۰ تصویب و به قانون «۶۰» معروف بود، بر اساس آن در هر حوزه تنها کسی یا جریانی صاحب صندلی پارلمانی می‌شد که بیشترین رأی را به دست آورده بود.

بر اساس اعلام «بسام المولوی» وزیر کشور لبنان در انتخابات پارلمانی امسال لبنان ۷۱۸ نفر در قالب ۱۰۳ لیست یا فهرست برای کسب ۱۲۸ کرسی پارلمان با یکدیگر رقابت می‌کنند. وزیر کشور لبنان در اظهاراتی گفت: «نام ۱۱۸ کاندیدای زن در لیست‌های انتخاباتی امسال وجود دارد؛ بنابراین در این دوره شاهد بیشترین میزان از مشارکت زنان در انتخابات لبنان هستیم».

۱۵ حوزه انتخاباتی

بنا بر قانون جدید، لبنان به ۱۵ حوزه انتخاباتی و به این ترتیب تبدیل شده است: بیروت اول، بیروت دوم، جنوب اول، جنوب دوم، بعلبک-هرمل، زحله، عکار ، بقاع اول، بقاع دوم ، بقاع سوم، شمال اول، شمال دوم و شمال سوم، جبل لبنان اول، جبل لبنان دوم، جبل لبنان سوم و جبل‌ لبنان چهارم.

بر اساس نظام انتخاباتی تناسبی، کرسی‌های احزاب مختلف به تناسب تعداد رأیی که کسب می‌کنند، به آنان تعلق می‌گیرد. اگر فرض کنیم سه لیست در یک حوزه انتخاباتی بر سر ۱۰ کرسی رقابت می‌کنند و لیست اول ۶ هزار رأی، لیست دوم، سه هزار رأی و لیست سوم هزار رأی به دست بیاورد، کرسی‌های دهگانه به تناسب آرای به دست آمده هر لیست، میان آنها تقسیم خواهد شد: لیست اول شش کرسی، لیست دوم سه کرسی و لیست سوم یک کرسی.

همچنین در قانون جدید، رأی‌دهندگان هم باید به لیست‌ها رأی بدهند و هم اینکه یک نفر را از همان لیست به عنوان نامزد برتر یا برگزیده خود انتخاب کنند (معروف به “الصوت التفضیلی”). این گزینه نقشی مهم در ورود کاندیداها ایفا می‌کنند.

رأی تفضیلی یا ترجیحی باید از همان فهرستی باشد که رأی‌دهنده به آن رأی داده است. اگر فرد رأی‌دهنده، رأی ترجیحی ندهد مابقی رأیی که به یک لیست داده صحیح است همچنین اگر بیش از یک رأی ترجیحی داد، این رأی شمرده نمی‌شود و تنها لیستی که به آن رأی داده به حساب می‌آید.

مکانیزم نظام تناسبی 

برای روشن‌تر شدن قانون انتخابات تناسبی، به نحوه محاسبه آرا در حوزه «شمال الثالثه » (شمال سوم) شامل «زعرتا، الکوره، البترون و بشری» به عنوان مثال (و بر اساس گزارش سایت‌های لبنانی) پرداخته می‌شود.

این حوزه شامل ۱۰ کرسی برای پارلمان آینده به شرح فوق است: زعرتا با ۳ کرسی مارونی، الکوره با ۳ کرسی ارتدوکس، البترون با ۲ کرسی مارونی و بشری با ۲ کرسی مارونی.

فرض می‌شود در این حوزه ۱۴۰ هزار نفر رأی دهند ، تعداد رأی‌دهندگان بر تعداد کرسی‌ها تقسیم می‌شود یعنی ۱۴۰ هزار تقسیم بر ۱۰ مساوی با ۱۴ هزار. این بدان معناست که هر لیست ارائه شده برای اینکه در روند شمارش کرسی‌های پارلمان به حساب آید باید حداقل ۱۴ هزار رأی کسب کند. حالا فرض می‌کنیم که رقابت در این حوزه میان ۶ لیست است که به صورت زیر رأی کسب کرده‌اند:

لیست الف: ۶۰ هزار رأی –  لیست ب: ۵۰ هزار رأی- لیست پ: ۱۵ هزار رأی – لیست ت: ۶ هزار رأی
لیست ث: ۵ هزار رأی – لیست ج: ۴ هزار رأی .

۳ لیست آخر یعنی «ت،ث‌ج» از گردونه حذف می‌شوند زیرا حداقل ۱۴ هزار رأی که در بالا گفته شد، کسب نکرده‌اند. حالا ۱۴۰ هزار رأی مأخوذه را از مجموع آرای ۳ لیست مذکور اخیر حذف می‌کنیم و ۱۲۵ هزار رأی باقی می‌ماند. حالا ۱۲۵ هزار رأی را تقسیم بر تعداد کرسی‌ها یعنی ۱۰ می‌کنیم و حاصل برابر است با : ۱۲.۵ هزار.

برای اینکه بدانیم لیست‌های باقیمانده به چه تعداد کرسی‌هایی دست پیدا می‌کنند باید آرای مأخوزه هر لیست را بر ۱۲.۵ هزار تقسیم کنیم و نتیجه به این شرح است:

لیست الف حائز ۴ کرسی می‌شود: ۶۰ هزار تقسیم بر ۱۲.۵ = ۴.۸

لیست ب نیز حائز ۴ کرسی می‌شود: ۵۰ هزار تقسیم بر ۱۲.۵ = ۴

لیست پ حائز ۱ کرسی می‌شود: ۱۵ هزار تقسیم بر ۱۲.۵ = ۱.۲

تنها کرسی باقیمانده نیز نصیب لیست اول می‌شود زیرا آرای بیشتر و به تبعش رقم «دهم» (یعنی ۸ دهم در ۴.۸) آن در حاصل تقسیم بیشتر از لیست ب است.

نحوه تقسیم کرسی‌های پارلمان

کرسی‌های پارلمان آینده لبنان میان احزاب سنی، شیعه، دروزی، علوی، مارونی، کاتولیک رومی، ارتدوکس رومی ، انجیلی، کاتولیک ارمنی، ارتدوکس ارمنی و اقلیت‌ها تقسیم می‌شود.

۶۴ کرسی متعلق به مسیحیان

مسیحیان مارونی: ۳۴ کرسی

مسیحیان ارتدکس : ۱۴ کرسی

مسیحیان کاتولیک : ۸ کرسی

مسیحیان ارمنی ارتدکس: ۵ کرسی

مسیحیان ارمنی کاتولیک: ۱ کرسی

مسیحیان انجیلی: ۱ کرسی

اقلیت های مسیحی: ۱ کرسی

کرسی های مسلمانان

۶۴ کرسی متعلق به مسلمانان

سنی: ۲۷ کرسی

شیعه: ۲۷ کرسی

دروز: ۸ کرسی

علوی: ۲ کرسی

در نهایت ائتلاف گروه‌های سیاسی راه‌یافته به پارلمان، برای تعیین نخست‌وزیر سرنوشت‌ساز خواهد شد.

انتخابات در خارج لبنان

از سوی دیگر، رأی‌گیری مرحله اول  و دوم  انتخابات پارلمانی لبنان در ۱۶ و ۱۸ اردیبهشت در کشورهای مختلف برگزار شد. (جزئیات بیشتر)

انتهای پیام/ص