به گزارش خبرگزاری یولن، به نقل از آخرین خودرو، ماشین های آتش نشانی از حیاتی ترین تجهیزات امداد و نجات در هر کشوری محسوب می شوند. این خودروها نقش اساسی در مهار آتش سوزی ها، انجام عملیات نجات و امدادرسانی در حوادث مختلف ایفا می کنند. در ایران نیز با توجه به گسترش شهرها، افزایش جمعیت و توسعه صنایع، نیاز به ناوگان آتش نشانی پیشرفته و متنوع همواره احساس شده است. در این مقاله به معرفی انواع ماشین های آتش نشانی موجود در ایران، شرکت های سازنده، ویژگی ها و وضعیت فعلی این حوزه پرداخته می شود.
تاریخچه ماشین های آتش نشانی در ایران
ورود نخستین ماشین های آتش نشانی به ایران به دوران قاجار بازمی گردد. در آن زمان شهرهایی مانند تهران و تبریز با افزایش خطرات آتش سوزی، نیاز به تجهیزات ویژه برای مهار آتش را احساس کردند. اولین ماشین های آتش نشانی وارداتی عمدتاً ساخت کشورهای اروپایی مانند آلمان و انگلستان بودند. این روند تا سال های پس از جنگ جهانی دوم ادامه داشت. در دهه های اخیر با رشد صنعت خودروسازی داخلی و سیاست های حمایت از تولید ملی، شرکت هایی در ایران شروع به مونتاژ و تولید ماشین های آتش نشانی کرده اند.
انواع ماشین های آتش نشانی
ماشین های آتش نشانی متناسب با نوع عملیات و ماموریت، تنوع قابل توجهی دارند. مهم ترین انواع این خودروها عبارتند از:
خودرو پیشرو آتش نشانی
خودرویی سنگینی است که دارای مخزن آب، پمپ آتش نشانی، تجهیزات هیدرولیکی نجات، انواع تجهیزات آبرسانی و … می‌باشد که در زمان اعزام به ماموریت در جلوی ناوگان خودرویی حرکت کرده و فرمانده تیم آتش نشانی در آن حضور دارد. این نوع ماشین دارای دو کابین است و حامل آتش نشانانی خواهد بود که به محل آتش سوزی اعزام می‌شوند. این ماشین در تمامی ایستگاه های آتش نشانی تک منظوره که به ایستگاه های حریق معروف هستند وجود دارد.
خودروی پسرو
خودروی پسرو همانند خودروی پیشرو، خودرویی سنگین است که دارای مخزن آب، پمپ و تجهیزات آبرسانی است. این ماشین تک کابین است و بنابراین ظرفیت مخزن آب آن از خودروی پیشرو بیشتر بوده و می‌تواند در حریق ها به عنوان تامین کننده آب مورد نیاز برای خاموش کردن آتش بسیار مفید باشد.
ماشین های آبرسان (Water Tender)
این خودروها نوعی از خودروهای آتش نشانی است که یک مخزن آب بزرگ، با گنجایش بیش از ۱۲۰۰۰ لیتر دارد. کاربرد خودرو تانکر آب خودرو تانکر آب، نوعی از انواع خودروهای آتش نشانی است که فاقد پمپ آتش نشانی بوده و تنها در موارد وقوع حریق های گسترده که به منظور اطفاء حریق، به حجم خیلی زیادی از آب، نیاز است؛ به محل حادثن اعزام می‌گردد.
ماشین های پمپ دار (Pumpers)
این خودروها علاوه بر حمل آب، به تجهیزات کامل برای پمپاژ و پرتاب آب با فشار بالا مجهز شده اند. ماشین های پمپ دار ایرانی عمدتاً توسط شرکت هایی مانند آذرخودرو و زاگرس خودرو تولید می شوند.
ماشین های نردبان دار (Aerial Ladder Trucks)
در عملیات های شهری و آتش سوزی های ارتفاع بالا، ماشین های نردبان دار اهمیت ویژه ای دارند. این خودروها به نردبان های هیدرولیکی با طول متغیر مجهز هستند که به آتش نشانان اجازه می دهد به طبقات بالایی ساختمان ها دسترسی پیدا کنند. در ایران نمونه هایی از این خودروها بر پایه شاسی اسکانیا، مان و بنز مونتاژ شده اند.
ماشین های نجات (Rescue Vehicles)
این خودروها مخصوص عملیات نجات در تصادفات جاده ای، ریزش ساختمان ها، حوادث صنعتی و بلایای طبیعی طراحی شده اند. آن ها به ابزارهای برش، تجهیزات هیدرولیک و سیستم های پشتیبانی حیات مجهز هستند.
ماشین های کف ساز (Foam Tender)
در آتش سوزی هایی که آب به تنهایی کارایی ندارد، مانند آتش سوزی های ناشی از مواد شیمیایی یا سوخت های نفتی، استفاده از کف شیمیایی ضروری است. ماشین های کف ساز مجهز به مخازن کف ساز و سیستم های ویژه اسپری کف می باشند. در ایران این خودروها بیشتر در پالایشگاه ها و فرودگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. نمونه این خودرو در انفجار بندر شهید رجایی بکار گرفته شد.
ماشین های فرودگاهی (Crash Tender)
فرودگاه ها به دلیل حساسیت بالای عملیات های پروازی به خودروهای آتش نشانی ویژه ای نیاز دارند. این ماشین ها توانایی حرکت سریع، ظرفیت بالای حمل آب و کف، و سیستم های خنک کننده خاص دارند. نمونه هایی از ماشین های فرودگاهی ساخت روسیه، آلمان و اخیراً تولیدات داخلی در فرودگاه های ایران مشغول فعالیت هستند.
شرکت های تولیدکننده داخلی
در سال های اخیر شرکت های متعددی در ایران به تولید یا مونتاژ ماشین های آتش نشانی پرداخته اند که مهم ترین آن ها عبارتند از:
آذرخودرو تبریز: تولید انواع ماشین های آتش نشانی شهری، صنعتی و فرودگاهی بر پایه شاسی بنز و ولوو.
زاگرس خودرو: تولید ماشین های پمپ دار و نردبان دار با استانداردهای بین المللی.
ایران خودرو دیزل: مونتاژ خودروهای آتش نشانی بر پایه کامیون های بنز.
شرکت ماشین های سنگین هپکو: تولید برخی از ماشین های نجات و ماشین های ویژه صنعتی.
ویژگی های فنی ماشین های آتش نشانی در ایران
ماشین های آتش نشانی موجود در ایران بسته به نوع کاربری دارای ویژگی های فنی مختلفی هستند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-ظرفیت مخزن آب از ۲۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ لیتر.
-پمپ های فشار قوی با توان پمپاژ تا ۴۰۰۰ لیتر در دقیقه.
-نردبان های هیدرولیکی با ارتفاع های ۱۸ تا ۵۵ متر.
-سیستم های فوم ساز با ظرفیت بالا برای اطفای حریق سوختی.
-کابین های مجهز به سیستم تهویه مطبوع، ابزارآلات نجات و ارتباط رادیویی.
برخی مدل های ماشین های آتش نشانی موجود در ایران
بر پایه مرسدس بنز (Mercedes-Benz)
Mercedes-Benz Atego ۱۵۲۹
مونتاژ: ایران‌خودرو دیزل
ظرفیت آب: حدود ۳۰۰۰ لیتر
کاربرد: عملیات شهری
نوع: پمپ‌دار و آبرسان
Mercedes-Benz ۱۹۲۴
قدیمی ولی همچنان پرکاربرد
نوع: آبرسان و کف‌پاش استفاده در شهرهای کوچک و سازمان‌های صنعتی
بر پایه اسکانیا (Scania)
Scania P۳۶۰ / P۴۱۰
مونتاژ: آذرخودرو تبریز
نوع: نردبان‌دار و کف‌پاش صنعتی
تجهیزات: نردبان Bronto Skylift فنلاند
اسکانیا G Series نسخه صنعتی و فرودگاهی
وارداتی محدود
سیستم کف‌پاش فشار قوی
بر پایه MAN
MAN TGM ۱۸.۳۴۰
مونتاژ: زاگرس خودرو
نوع: پمپ‌دار و چندمنظوره
مناسب برای محیط‌های شهری پرتراکم
بر پایه فوتون (Foton)
Foton Aumark C
مونتاژ: شایان دیزل
نوع: سبک شهری
ظرفیت آب: حدود ۱۵۰۰ لیتر
مناسب برای خیابان‌های باریک
بر پایه ولوو (Volvo)
Volvo FMX / FL
خودرو سنگین ولوو مدل FM۴۶۰
برخی مدل‌ها وارداتی، برخی مونتاژ
مجهز به تجهیزات روز اروپایی
استفاده در پالایشگاه‌ها و مناطق نفت‌خیز
بر پایه Tatra چک
Tatra ۸۱۵-۷
وارداتی برای فرودگاه‌ها و محیط‌های صعب‌العبور
سیستم تعلیق مستقل، سرعت و توان بالا
مدل‌های خاص فرودگاهی
۲۲۷۳۲۲
