از چپ، مرحوم مرشداسماعیل مهجوری، مرحوم مرشدباقر معماری، مرحوم حسین محمدی و حاج ذبیح‌الله ترابی، روضه‌خوان‌های روشندل
یولن ـ گروه مسجد و هیأت ـ حمید محمدی محمدی: اول کاری عرض کنم خدمتتان که «عصاکش» حرف بدی نیست! در قدیم‌الایام به کسانی می‌گفتند که دست مرشدهای نابینا را می‌گرفتند و به این ور و آن ور می‌بردند. البته به مرشدهای مداحی و روضه‌خوان‌های روشندل می‌گفتند: «اَعما» یعنی کور. حتی بعضی از روشندلان مداح با همین صفت شناخته می‌شدند. مثلاً به مرشدنصرالله والی، پدرِ بزرگمرد جهاد و فداکاری این سرزمین، مرحوم «حاج عبدالله والی» می‌گفتند: «مرشدنصرالله اعما» یا به پدرِ خود من، لقب «آشیخ حسین اعما» داده بودند.
کسانی هم که دست این اعماها را می‌گرفتند و به روضه‌های خانگی و مجالس مدح و منقبت آقاسیدالشهدا علیه‌السلام می‌بردند، می‌گفتند: «عصاکش». آن‌ها کسانی بودند که از برخورد مرشدها و مداحان روشندل با در و دیوار و ماشین و موتور در خیابان مواظبت می‌کردند. به عبارتی، راهنمایشان بودند و در این عصاکشی، مورد لطف و محبت مردم هم قرار می‌گرفتند.
عصاکش‌ها در کنار مرشدِ مداح که به خاطر ذکر و ستایش سیدالشهدا علیه‌السلام بین مردم آبرو داشت، از احترام فراوانی برخوردار بودند و میزبان‌ها و بانیان روضه‌ها از عصاکش‌ها هم به نحو احترام‌آمیزی پذیرایی می‌کردند. مثلاً مرشد به خانه‌ای می‌رفت و عصاکش او بیرون خانه منتظر می‌ماند تا روضه‌خوان، روضه‌اش را بخواند و از منزل بانی بیرون بیاید. گاهی این روضه، یک ساعت و حتی بیش‌تر طول می‌کشید و آن مردی که راهنمای مرشد بود، در این مدت، سرما و گرما را به جان می‌خرید. بانی روضه اما حواسش بود. با چای گرم یا شربت خنک از او پذیرایی می‌کرد و حتی بعضی از میزبان‌ها بودند که مبلغ کمی هم در جیب عصاکش می‌گذاشتند.
عصاکش‌ها هم مثل آقای روضه‌خوان معروف می‌شدند؛ چون بعضی از آن‌ها حتی بی‌دستمزد و مواجب، خدمتگزار مرشد بودند و او را به این طرف و آن طرف می‌بردند. بعضی‌هاشان هم سر سفره بابرکت سیدالشهدا علیه‌السلام، روزیِ مشخصی داشتند که از جیب مرشد تأمین می‌شد.
حاج علی ترابی امروز از پیشکسوتان مداحی است، اما روزی عصاکش مرشداسماعیل بوده است
معروف‌ترین عصاکش‌های تاریخ ذاکران یکصد سال اخیر، حاج علی آقای ترابی، پیرغلام امام حسین علیه‌السلام است که روزگاری، شاگرد حاج مرشد اسماعیل بوده و همان‌طور که عصاکشی او را می‌کرده، شعر و نوحه از او گرفته و حالا خودش، استادی به تمام معناست.
یکی دیگر از عصاکش‌های چند دهه اخیر که از رهگذر دستگیری و شاگردی پدرش، نامدار و نامبردار شد، مرحوم عبدالله والی، پدر اردوهای جهادی است که بشاگرد محروم را با همتی عجیب از محرومیت بیرون آورد و به یاری مردمان این خطه شتافت.
مرحوم عبدالله والی که به پدر اردوهای جهادی شهرت یافته، روزی عصاکش پدرش مرحوم مرشدنصرالله والی بوده است
آن دیگری که به طور کلی از خردسالی تا میانسالی در خدمت مرشدباقر معماری، روضه‌خوان پرسوز و گداز اباعبدالله علیه‌السلام بود، مرحوم حاج اسماعیل نیکبخت است که همین حالا، دارند پیکرش را روی دست به سمت خانه ابدی‌اش تشییع می‌کنند. مرشدباقر، اسماعیل نوجوان را از روستایی با خودش به تهران آورد و در حالی که سه فرزند پسر داشت (یکی از آن‌ها حسین معمار، بازیکن سابق تیم فوتبال سایپا) این کودک را عصاکش خود کرد. بعدها اسماعیل بزرگ شد، مرشد برایش موتورسیکلت خرید، برایش زن گرفت و زیر پروبالش را داشت تا خودش در سال ۱۳۶۶ به رحمت خدا رفت.
حاج اسماعیل نیکبخت، امروز تا خانه ابدی بدرقه شد
اسماعیل، بعد از آن با وانتی که داشت، اثاث هیأت‌ها را جابه‌جا می‌کرد و در بعضی هیأت‌ها چای‌ریز و خدمتگزار بود. از جمله در هیأت جامعه مداح، هیأت مکتب علی علیه‌السلام و هیأت بیت‌الرضا علیه‌السلام.
مرشدها و روضه‌خوان‌های نابینا، عصاکش‌های دیگری هم داشته‌اند که می‌توان به مرحوم حاج حسین خدامی، مداح و پدر شهید مجید خدامی اشاره کرد. او شاگردی شیخ مجید فتاح نابینا را بر عهده داشت و بچه‌های کوچه هر وقت، او را در حال عصاکشی شیخ مجید می‌دیدند، این عبارت را تکرار می‌کردند: «عصاکش شیخ مجید/ غیر از حسین، کسی نیست»!
در نخستین روایت از کتاب پرفروش «کاشوب» روایتی به قلم حمید محمدی محمدی درباره روز اول عصاکشی پدرش با عنوان «کهنه‌شرم» آمده است
مرحوم حاج حسین محمدی هم در طول عمر روضه‌خوانی‌اش، برادرانش را در کنار خود می‌دید و پس از آن، فرزند و بعد از آن همسرش این افتخار را از آن خود کردند که عصاکشی این مداح نابینا را بر عهده داشته باشند. اتفاقاً روایتی از یک روز عصاکشی این ذاکر اهل بیت علیهم‌السلام در سال ۱۳۵۷ همزمان با روزهای پرتلاطم انقلاب اسلامی در کتابی با نام «کاشوب» از سوی انتشارات اطراف منتشر شده است.
عصاکش‌ها گاهی از فرزندان شخص ذاکر روشندل انتخاب می‌شوند که الان با وجود فرزندان پسر حاج ذبیح‌الله ترابی، آن‌ها این وظیفه بزرگ را بر عهده دارند و هیأتی‌ها گاهی او را با «علی» که خودش مداح است و بهره فراوانی از پدر برده و گاهی با «ایمان» و گاهی با دیگر فرزندان حاج ذبیح‌الله می‌بینند.
عصاکشی از افتخارات و خوشنامی‌های افرادی است که دست در دست ذاکران نابینا، آنان را به روضه‌های خانگی و مجالس مذهبی می‌بردند و می‌برند.
انتهای پیام/
