فرزانه فراهانی: معضل ساماندهی معتادان متجاهر یکی از معضلات اجتماعی مهم و حائز اهمیت در کلانشهر تهران است و شهرداری تهران در این دوره از فعالیت مدیریت شهری مسئولیت ساماندهی معتادان متجاهر را نیز بر عهده گرفته است.
شهرداری در دوره فعلی با فعال کردن مجموعه‌هایی به نام مراکز “یاورشهر” کار ساماندهی و درمان معتادان متجاهر را در دست اجرا دارد و اگرچه چهره ظاهری بسیاری از نقاط شهر از حضور این افراد آسیب‌دیده که در ملأ عام اقدام به مصرف موادمخدر می‌کردند، پاک شده اما با نحوه عملکرد فعلی مدیران این حوزه، ایرادات فراوانی هم به این نحوه ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی وارد است.
یولن به نقد و بررسی نحوه عملکرد شهرداری در دوره ششم مدیریت شهری در حوزه ساماندهی معتادان متجاهر در گفتگو با سعید صفاتیان، تحلیلگر اعتیاد و فعال در حوزه اجتماعی، پرداخته است.
مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
موفقیت مبارزه با اعتیاد چگونه محقق می‌شود؟
کشورهای موفق در حوزه مبارزه با اعتیاد، عموما کشورهایی هستند که برنامه‌های کاهش آسیب‌های اجتماعی را اجرا کرده‌اند و از اسم این برنامه مشخص است که ما باید کاری کنیم که انواع آسیبی که مثل آسیب‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … به معتادان می‌رسد کمتر شود تا برنامه‌های درمانی ویژه این افراد نتیجه‌بخش واقع شود.
از روز اول اجرای طرح جمع آوری و ساماندهی معتادان خیابانی در جلسه ستاد مبارزه با موادمخدر بود و به جرأت می‌توان گفت که امکان ندارد اجرای چنین طرحی بالای ۵ درصد موفقیتی به همراه داشته باشد.
تا کنون برای اجرای طرح جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر میلیاردها تومان هزینه شده و همه این هزینه بدون نتیجه‌ای دود شده و به هوا رفته است و فقط یک چیزی از این طرح باقی مانده است و آن هم ساختمان‌ها و زیرساخت‌های فیزیکی است که ممکن است فردا روزی به باشگاه ورزشی، خوابگاه ارتش و … تبدیل شود. اینکه با روش فعلی شهرداری تهران معتاد خیابانی را بشود درمان کرد و آمار اعتیاد را کاهش داد، خیر اصلا شدنی نیست.
عملکرد شهرداری در جمع‌آوری معتادان متجاهر چگونه است؟
موفقیت شهرداری در اجرای طرح درمان معتادان متجاهر زیر ۵ درصد است؛ چون کار کارشناسی‌شده انجام نمی‌دهد و فقط چون پول و بودجه‌ای میلیاردی در این حوزه وجود دارد، تنها یک نفر غیر متخصص از بالا دستور می‌دهد و بقیه هم می‌خواهند دستورات این شخص را اجرا کنند و اعتبار مربوطه را خرج کنند و بگویند مثلا ما ۷ هزار نفر از معتادان را جمع آوری و ساماندهی کردیم و فلان کار را انجام دادیم و تمام شد. شهرداری تنها در تهیه گزارش و فیلم و انتشار گزارش‌های تصویری از اقدامات خود که در کاهش آسیب‌های اجتماعی و به ویژه در کاهش اعتیاد نتیجه‌ای ندارد، خوب کار می‌کند.
شهرداری کار درمان معتادان در مراکز یاور شهر را با متادون اجرا می‌کند که اعتیاد و عوارض خود متادون کمتر از مخدر تریاک نیست و فقط ماجرا این است که با متادون هزینه کمتری برای درمان معتادان صرف می‌شود. درمان معتادان متجاهر هزینه بسیار زیادی برای دولت به همراه دارد و روش فعلی هم که در حال حاضر توسط شهرداری تهران در حال اجرا است را باید کنار گذاشت و بر اساس روش‌های به‌روز که در دیگر کشورهای جهان در درمان اعتیاد اجرا می‌شود، جلو رفت.
اینکه شهرداری معتادان متجاهر را از خیابان جمع و به مراکز تحت مدیریت خود منتقل می‌کند خوب است اما در ادامه راه هم باید با استفاده از روش‌های علمی کار را مدیریت کند و از حضور مددکاران و روانشناسان متخصص و با تجربه در این راستا بهره‌مند شود.
از آمار فعلی معتادان در کشور اطلاعاتی وجود دارد؟
اختلاف در آمار و تعداد معتادان کشور خیلی زیاد است، چون آمارگیری صحیحی در این خصوص در کشور نداریم. درخواست ما از رئیس‌جمهور فعلی این است که بعد از تعیین دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر و در اولین جلسه ستاد به جای اینکه به دستگاه‌ها بگوید بیایید و به من برنامه بدهید و میلیاردها تومان برای ارائه این برنامه‌ها هزینه کنند، از دبیرکل و کلیه مدیران ستاد بخواهد که در گام اول آمار واقعی معتادان کشور را مشخص کنند؛ البته نه به گونه‌ای که بهزیستی در دوره قبل آمار معتادان را مشخص کرد؛ بهزیستی در آمارگیری دوره قبل یک خانم و آقا را به در منازل مردم می‌فرستاد و بعد از اینکه یکی از اهالی خانه جلوی در می‌آمد از او می‌پرسیدند که معتاد است یا در خانه فرد معتادی وجود دارد یا خیر و با این روش بسیاری از افراد اعتیاد خود یا اعضای خانواده‌شان را کتمان کردند و البته با اجرای این روش غلط آمار معتادان کشور ۲ میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام شد.
پس از آن‌هم میانگین سنی معتادان و همچنین آمار زنان معتاد مشخص شود. تا آمار دقیق معتادان مشخص نشود نمی‌توان برنامه ریزی صحیحی برای کاهش آسیب اعتیاد و درمان افراد درگیر این بیماری لحاظ کرد.
۴۷۲۳۲
